DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Jarzewicz, Jarosław: De constructione ecclesiae: o artystycznych i społecznych uwarunkowaniach budowy kościoła św. Jakuba w Nysie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28099#0052
50
JAROSŁAW JARZEWICZ
Ryc. 15. Fiirstenwalde, katedra, rzut. (Wg Die Kunstdenkmaler d. Prov. Brandenburg, VI, 1,
Die Kunstdenkmaler des Kreises Lebus, Berlin 1909; repr. R. Rau)
rymberdze53, można też traktować jako modernizację tradycji północnej.
Nie jest kwestią przypadku, że chóry katedry w Verden i „niemal katedr/’
we Frankfurcie należą do typu bezkaplicowego w odróżnieniu od kaplico-
wych chórów obejściowych far mieszczańskich Brandenburgii54. Do tego pre-
cedensu - fary, która jest „prawie katedrą”, nawiązano w Nysie. Ta najoka-
zalsza w lubuskiej diecezji budowla mogła odegrać rolę źródła inspiracji dla
wyboru tego typu także dla kościoła w nowej rezydencji i stolicy księstwa,
które objął Wacław jako biskup wrocławski.
Nie tylko jednak cechy typologiczne można interpretować jako wyraz
„książęco-biskupich” aspiracji. Świadczy o nich też szczególne ukształto-
53 Obie budowle były wznoszone niemal współcześnie. Badstiibner, op. cit., przy-
puszcza, że we Frankfurcie nawiązano do norymberskiego projektu.
54 Wśród gotyckich katedr można wyodrębnić liczną grupę bezkaplicowych chórów
obejściowych tworzących odrębną tradycję: np. Laon I, Langres, Mantes, Arras, Munster,
Bazylea, Lozanna - H. J. Kunst, Die Entstehung..., s. 55. Do tej tradycji nawiązują też
polskie - pierwotnie bezkaplicowe - katedry we Wrocławiu, Krakowie i Gnieźnie. Naj-
starszy chór obejściowy na obszarze budownictwa ceglanego - prezbiterium katedry w
Roskilde z ok. 1180 roku - też należy do typu bezkaplicowego. Co więcej, wysokie empory
nad obejściem, otwarte szerokimi arkadami tworzą tam jakby „halopodobną” przestrzeń.
Por. V. Lorenzen, RoskildeDomkirke. Roskilde 1924, passim.
JAROSŁAW JARZEWICZ
Ryc. 15. Fiirstenwalde, katedra, rzut. (Wg Die Kunstdenkmaler d. Prov. Brandenburg, VI, 1,
Die Kunstdenkmaler des Kreises Lebus, Berlin 1909; repr. R. Rau)
rymberdze53, można też traktować jako modernizację tradycji północnej.
Nie jest kwestią przypadku, że chóry katedry w Verden i „niemal katedr/’
we Frankfurcie należą do typu bezkaplicowego w odróżnieniu od kaplico-
wych chórów obejściowych far mieszczańskich Brandenburgii54. Do tego pre-
cedensu - fary, która jest „prawie katedrą”, nawiązano w Nysie. Ta najoka-
zalsza w lubuskiej diecezji budowla mogła odegrać rolę źródła inspiracji dla
wyboru tego typu także dla kościoła w nowej rezydencji i stolicy księstwa,
które objął Wacław jako biskup wrocławski.
Nie tylko jednak cechy typologiczne można interpretować jako wyraz
„książęco-biskupich” aspiracji. Świadczy o nich też szczególne ukształto-
53 Obie budowle były wznoszone niemal współcześnie. Badstiibner, op. cit., przy-
puszcza, że we Frankfurcie nawiązano do norymberskiego projektu.
54 Wśród gotyckich katedr można wyodrębnić liczną grupę bezkaplicowych chórów
obejściowych tworzących odrębną tradycję: np. Laon I, Langres, Mantes, Arras, Munster,
Bazylea, Lozanna - H. J. Kunst, Die Entstehung..., s. 55. Do tej tradycji nawiązują też
polskie - pierwotnie bezkaplicowe - katedry we Wrocławiu, Krakowie i Gnieźnie. Naj-
starszy chór obejściowy na obszarze budownictwa ceglanego - prezbiterium katedry w
Roskilde z ok. 1180 roku - też należy do typu bezkaplicowego. Co więcej, wysokie empory
nad obejściem, otwarte szerokimi arkadami tworzą tam jakby „halopodobną” przestrzeń.
Por. V. Lorenzen, RoskildeDomkirke. Roskilde 1924, passim.