DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Olszewski, Lechosław: Działalność Warsztatu Formy Filmowej jako przykład strategii sztuki wobec władzy w Polsce lat siedemdziesiątych
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28184#0124
122
LECHOSŁAW OLSZEWSKI
warzystwo», chore, bezproduktywne, wyizolowane, manieryczne — a przy
okazji prowadzące do prowincjonalizmu”.
Cytowana powyżej wypowiedź nie była jedynym tekstem, który wyra-
żał idee stanowiące podstawę działalności grupy. W 1972 roku, po
V Przeglądzie Filmów o Sztuce (22-25 marca w Zakopanem), w „Studen-
cie” pojawiło się oświadczenie podpisane przez Bruszewskiego, Mikołaj-
czyka, Robakowskiego i Koterskiego, w którym ogłosili: „Uważamy, że
organizowanie festiwali i przeglądów w Zakopanem jest bezsensem.
Niech się je urządza tam, gdzie będą dostępne autentycznym, chociaż
szeregowym amatorom sztuki, a nie amatorom darmowej delegacyjnej
turystyki. Uważamy, że na festiwalach i przeglądach nie powinno się
przyznawać nagród materialnych”. I dalej: „Będziemy w każdym wypad-
ku i wszelkimi sposobami starać się o to, aby ludziom bezmyślnym, nie-
kompetentnym lub kłamliwym odechciało się szafować tym terminem
[„Wielka Sztuka” - przyp. L. O.] i wszelkim innym pustosłowiem. Będzie-
my ich za to publicznie ośmieszać. (...) Wreszcie - zapowiadamy swoją
obecność. Ostrzegamy osoby niekompetentne przed pochopnym podejmo-
waniem się wygłaszania wszelkiego rodzaju pogadanek, referatów - chał-
tur na festiwalach, sympozjach i przeglądach. Będziemy też bezwzględ-
nie tępić wszelkie dyskusje prowadzone w formie «być może lecz
niemniej, ewentualnie bezsprzecznie», będącej doskonałym i perfidnym
narzędziem w zacieraniu, gubieniu, rozmydlaniu prawdy. Będziemy je tę-
pić bez względu na to, czy są wynikiem złej woli, czy bezmyślności i nie-
uctwa”35. Nie były to tylko czcze zapowiedzi, ale ostatnie ostrzeżenie dla
różnego rodzaju „chałturników”.
WFF powstał w okresie przemian nie tylko w polskiej kinematografii,
ale całego systemu kultury. Rozpoczynający wspólną działalność młodzi
twórcy nie byli jednak debiutantami, bowiem już od dłuższego czasu pro-
wadzili aktywne życie artystyczne. Z tego powodu ich deklaracje nie były
przypadkowymi głosami, ale wnioskami wyciągniętymi z wnikliwej ob-
serwacji. Z pełną świadomością zdecydowali się przełamać określone
przez władze reguły systemu i tworzyć „ogniska niestabilności”.
Analizując twórczość WFF, akcentuje się podjęcie przez członków gru-
py badań nad właściwościami medium filmowego36. Z tego powodu po-
wstałe prace zalicza się do nurtu sztuki konceptualnej, która na terenie
kina przybrała postać tzw. filmu strukturalnego, i łączy się z dokonania-
35 Oświadczenie, „Student” 1972, nr 9.
36 Zob. artykuły R. W. Kluszczyńskiego np. Kino w diasporze. Awangarda filmowa
w Polsce lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, „Oko i Ucho” 1989, nr 1; Film awangar-
dowy i sztuka oideo w Polsce, (w:) Środek Europy (kat.), CSW-Zamek Ujazdowski, Warsza-
wa 1991; por. Józefa Robakowskiego Przestrzenie energii kinetycznych, (w:) Przestrzeń ener-
gii kinetycznych (kat.), CSW-Zamek Ujazdowski, Warszawa 1994.
LECHOSŁAW OLSZEWSKI
warzystwo», chore, bezproduktywne, wyizolowane, manieryczne — a przy
okazji prowadzące do prowincjonalizmu”.
Cytowana powyżej wypowiedź nie była jedynym tekstem, który wyra-
żał idee stanowiące podstawę działalności grupy. W 1972 roku, po
V Przeglądzie Filmów o Sztuce (22-25 marca w Zakopanem), w „Studen-
cie” pojawiło się oświadczenie podpisane przez Bruszewskiego, Mikołaj-
czyka, Robakowskiego i Koterskiego, w którym ogłosili: „Uważamy, że
organizowanie festiwali i przeglądów w Zakopanem jest bezsensem.
Niech się je urządza tam, gdzie będą dostępne autentycznym, chociaż
szeregowym amatorom sztuki, a nie amatorom darmowej delegacyjnej
turystyki. Uważamy, że na festiwalach i przeglądach nie powinno się
przyznawać nagród materialnych”. I dalej: „Będziemy w każdym wypad-
ku i wszelkimi sposobami starać się o to, aby ludziom bezmyślnym, nie-
kompetentnym lub kłamliwym odechciało się szafować tym terminem
[„Wielka Sztuka” - przyp. L. O.] i wszelkim innym pustosłowiem. Będzie-
my ich za to publicznie ośmieszać. (...) Wreszcie - zapowiadamy swoją
obecność. Ostrzegamy osoby niekompetentne przed pochopnym podejmo-
waniem się wygłaszania wszelkiego rodzaju pogadanek, referatów - chał-
tur na festiwalach, sympozjach i przeglądach. Będziemy też bezwzględ-
nie tępić wszelkie dyskusje prowadzone w formie «być może lecz
niemniej, ewentualnie bezsprzecznie», będącej doskonałym i perfidnym
narzędziem w zacieraniu, gubieniu, rozmydlaniu prawdy. Będziemy je tę-
pić bez względu na to, czy są wynikiem złej woli, czy bezmyślności i nie-
uctwa”35. Nie były to tylko czcze zapowiedzi, ale ostatnie ostrzeżenie dla
różnego rodzaju „chałturników”.
WFF powstał w okresie przemian nie tylko w polskiej kinematografii,
ale całego systemu kultury. Rozpoczynający wspólną działalność młodzi
twórcy nie byli jednak debiutantami, bowiem już od dłuższego czasu pro-
wadzili aktywne życie artystyczne. Z tego powodu ich deklaracje nie były
przypadkowymi głosami, ale wnioskami wyciągniętymi z wnikliwej ob-
serwacji. Z pełną świadomością zdecydowali się przełamać określone
przez władze reguły systemu i tworzyć „ogniska niestabilności”.
Analizując twórczość WFF, akcentuje się podjęcie przez członków gru-
py badań nad właściwościami medium filmowego36. Z tego powodu po-
wstałe prace zalicza się do nurtu sztuki konceptualnej, która na terenie
kina przybrała postać tzw. filmu strukturalnego, i łączy się z dokonania-
35 Oświadczenie, „Student” 1972, nr 9.
36 Zob. artykuły R. W. Kluszczyńskiego np. Kino w diasporze. Awangarda filmowa
w Polsce lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, „Oko i Ucho” 1989, nr 1; Film awangar-
dowy i sztuka oideo w Polsce, (w:) Środek Europy (kat.), CSW-Zamek Ujazdowski, Warsza-
wa 1991; por. Józefa Robakowskiego Przestrzenie energii kinetycznych, (w:) Przestrzeń ener-
gii kinetycznych (kat.), CSW-Zamek Ujazdowski, Warszawa 1994.