DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bernatowicz, Piotr: Picasso w Polsce zaraz po wojnie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28179#0168
166
PIOTR BERNATOWICZ
panej po pustoszącej katastrofie kapitulacji i kolaboracji, pozostało tylko jedno:
kultura francuska, sztuka Paryża. Ich odrodzenie było narodową powinnością37.
Pablo Picasso, wstępując do partii komunistycznej, znalazł się w punk-
cie splotu polityki kulturalnej Francji, która potrzebowała słynnego na-
zwiska ukazującego ciągłość francuskiej kultury, polityki propagandowej
komunistów potrzebującej autorytetów, a także wykonawców programu
„rewolucji łagodnej” w Polsce dążących do przyciągnięcia ku sobie twór-
ców i ludzi kultury - aura otaczająca nazwisko Picassa działała jak wabik.
Wrocławski Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju 1948 doskonale
ukazał ten splot. Picasso otrzymał wówczas dwa ordery: w przeddzień
wyjazdu Medaille de la Reconnaissance Franęaise, który należało odczy-
tywać jako błogosławieństwo Rządu Francuskiego; z rąk prezydenta Bo-
lesława Bieruta w Warszawie Picasso otrzymał Krzyż Komandorski
z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Rok 1948 wyznacza zarazem moment przewartościowania powyższych
strategii. Jest ono wynikiem rozwoju wydarzeń na arenie międzynarodo-
wej. Żelazna kurtyna na kilka lat skutecznie odseparowała kulturę pol-
ską od francuskiej. Tymczasem jeszcze w roku 1948 - niejako na margi-
nesie przygotowań do wrocławskiego kongresu ukazuje się w „Przekroju”
artykuł Ilji Erenburga Na temat kultury, przedrukowany z „Literaturnej
Gaziety”. Główny literat sowieckiej propagandy kreśli w nim wyraźną
granicę oddzielającą sferę kultury postępowej i wytworu „zgniłego impe-
rializmu”. Jej przebieg nie pokrywa się jednak z wskazaną przez Chur-
chila na słynnym wykładzie w Fulton linią biegnącą od Szczecina do
Triestu. Granica Erenburga oddziela bowiem kulturę europejską od ame-
rykańskiej. Wpływ Rosji, jak pisze autor, jest tym, co wyraźnie kształtuje
europejską jedność kulturową. Oczywiście nie wszyscy intelektualiści wy-
wodzący się z krajów Europy ją respektują, jednak - jak zauważa autor:
„najwybitniejsi intelektualiści są po naszej stronie, m.in. Matisse i Picas-
so, Eluard i Aragon”.
PICASSO - ARTYSTA „EN VOGUE”
Obraz Picassa, jaki budowały recenzje i artykuły prasowe w latach
„rewolucji łagodnej”, był jednak bardziej barwny, nie ograniczony jedynie
do wątku jego ideologicznego zaangażowania. Tworzyły go nie tylko te-
ksty ograniczające się do prezentacji postawy artysty, ale także ukazują-
ce aspekty jego twórczości, relacjonujące recepcję ważnych wystaw, w ra-
mach których prezentowano jego prace.
37 S. Guilbaut, Jak Nowy Jork ukradł ideę sztuki nowoczesnej, Warszawa 1994,
s. 195-196.
PIOTR BERNATOWICZ
panej po pustoszącej katastrofie kapitulacji i kolaboracji, pozostało tylko jedno:
kultura francuska, sztuka Paryża. Ich odrodzenie było narodową powinnością37.
Pablo Picasso, wstępując do partii komunistycznej, znalazł się w punk-
cie splotu polityki kulturalnej Francji, która potrzebowała słynnego na-
zwiska ukazującego ciągłość francuskiej kultury, polityki propagandowej
komunistów potrzebującej autorytetów, a także wykonawców programu
„rewolucji łagodnej” w Polsce dążących do przyciągnięcia ku sobie twór-
ców i ludzi kultury - aura otaczająca nazwisko Picassa działała jak wabik.
Wrocławski Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju 1948 doskonale
ukazał ten splot. Picasso otrzymał wówczas dwa ordery: w przeddzień
wyjazdu Medaille de la Reconnaissance Franęaise, który należało odczy-
tywać jako błogosławieństwo Rządu Francuskiego; z rąk prezydenta Bo-
lesława Bieruta w Warszawie Picasso otrzymał Krzyż Komandorski
z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Rok 1948 wyznacza zarazem moment przewartościowania powyższych
strategii. Jest ono wynikiem rozwoju wydarzeń na arenie międzynarodo-
wej. Żelazna kurtyna na kilka lat skutecznie odseparowała kulturę pol-
ską od francuskiej. Tymczasem jeszcze w roku 1948 - niejako na margi-
nesie przygotowań do wrocławskiego kongresu ukazuje się w „Przekroju”
artykuł Ilji Erenburga Na temat kultury, przedrukowany z „Literaturnej
Gaziety”. Główny literat sowieckiej propagandy kreśli w nim wyraźną
granicę oddzielającą sferę kultury postępowej i wytworu „zgniłego impe-
rializmu”. Jej przebieg nie pokrywa się jednak z wskazaną przez Chur-
chila na słynnym wykładzie w Fulton linią biegnącą od Szczecina do
Triestu. Granica Erenburga oddziela bowiem kulturę europejską od ame-
rykańskiej. Wpływ Rosji, jak pisze autor, jest tym, co wyraźnie kształtuje
europejską jedność kulturową. Oczywiście nie wszyscy intelektualiści wy-
wodzący się z krajów Europy ją respektują, jednak - jak zauważa autor:
„najwybitniejsi intelektualiści są po naszej stronie, m.in. Matisse i Picas-
so, Eluard i Aragon”.
PICASSO - ARTYSTA „EN VOGUE”
Obraz Picassa, jaki budowały recenzje i artykuły prasowe w latach
„rewolucji łagodnej”, był jednak bardziej barwny, nie ograniczony jedynie
do wątku jego ideologicznego zaangażowania. Tworzyły go nie tylko te-
ksty ograniczające się do prezentacji postawy artysty, ale także ukazują-
ce aspekty jego twórczości, relacjonujące recepcję ważnych wystaw, w ra-
mach których prezentowano jego prace.
37 S. Guilbaut, Jak Nowy Jork ukradł ideę sztuki nowoczesnej, Warszawa 1994,
s. 195-196.