Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]
Artium Quaestiones — 14.2003

DOI Heft:
[Rozprawy]
DOI Artikel:
Rządek, Wiesław: Reguły przekładu: Wieczorna ulewa Hiroshige i Japonaiserie, pont sous la pluie van Gogha
DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.28200#0200
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
REGUŁY PRZEKŁADU

197

ry50. Opisując nieznany cykl grafik albumowych Hokusaia, Rosetti kon-
centruje swą uwagę dokładnie na tych samych kwestiach które samego
Hokusaia interesowały. Pisze on o splątanych liniach, o problemie sta-
wianej pędzelkiem kreski i plamy, o ekspresji gestu i pozy, wreszcie o
masie i kompozycji obrazu. Praktycznie nie zajmuje się problemem
światła ani koloru, choć stanowiły one istotne zagadnienie jego własnej
praktyki malarskiej. Van Gogh tworzący w swoistym szumie informacyj-
nym, na który prócz Gonse’a składają się teksty pisane m.in. przez Viol-
let-le-Duca, Binga, Bosąueta i Dureta51, jest w znacznym stopniu podpo-
rządkowany w swych poszukiwaniach zarówno problemowi, który jego
samego najbardziej interesuje, jak i sugerowanemu powszechnie istnie-
niu rozwiązania, które ma znajdować się w drzeworycie japońskim52.

LEKCJA JAPONAISERIE
Bardzo różna jest ocena proporcji, w jakich doświadczenia zebrane
podczas wykonywania Japonaiserie znalazły swoje konsekwencje w
późniejszej twórczości van Gogha. Sam van Gogh pisał przede wszystkim
o poszukiwaniach Japońskiego światła”. Według najbardziej zdecydowa-
nych teorii efektem prac przy Japonaiserie ma być wyrazista zmiana
konstrukcji perspektywicznych organizujących jego obrazy po 1887 roku.
Novotny, analizując w 1953 roku „ostro definiowane, zanikające linie i
rozbudowane repoussoirs” van Gogha, stwierdza, iż „w malarstwie euro-
pejskim nigdzie nie pojawiają się metody (uzyskiwania) ostrości i ekspresji
skrótu perspektywicznego, które swą radykalnością mogłyby dorównać
stosowanym w drzeworytach japońskich”53. Pośrednim uzasadnieniem ta-
kiej tezy jest szkic olejny van Gogha z marca 1888 roku Le pont de Lan-
gois54 z ostrym poprowadzeniem wzdłuż diagonali zniekształconego ukła-
du perspektywicznego przypominającego przyjęty przez Hiroshige w
Wieczornej ulewie. „Japońską” interpretację tego akurat obrazu wzmac-
nia jedno z rzadkich potwierdzeń samego van Gogha, piszącego o nim w
00 W. M. Rosetti, Fine Art chiefly contemporary, London 1867, s. 363-387.
51 Ważniejsze teksty funkcjonujące w artystycznym i krytycznym obiegu w latach sie-
demdziesiątych i osiemdziesiątych, to m.in.: E. Viollet-le-Duc, On deuient un dessina-
teur, Paris 1885; G. Bousąuet, Le Japon de nos jours, Paris 1877; Th. Duret, L’art japo-
nais, Paryż 1884. Samuel Bing, poza praktycznym handlem antykami azjatyckimi,
wydawał w latach osiemdziesiątych XVIII wieku periodyk Le Japon. Artistiąue.
52 Ch. van Ramppard-Boon, Van Gogh et le Japon, w: Le Regard de Vincent Van
Gogh sur les estampes japonaises, Arles 1999, s. 12-13.
J,i F. Novotny, Reflections on a Drawing hy van Gogh, „Art Bulletin” 35, 1953, s. 36,
cyt. za: A. Murray, Strange and suhtle perspectioe, Van Gogh, The Hague School and the
Dutch Landscape Tradition, „Art History” 3(4)1980 s. 411.
54 P. Lecaldano, op. cit., s. 204, ii. 490.
 
Annotationen