Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (14.2003)

CIAŁO I TOŻSAMOŚĆ. SZTUKA CIAŁA W EUROPIE ŚRODKOWEJ

205

z estetyką fragmentu ciała, a mianowicie odlew brzucha, który dał począ-
tek całej serii realizacji artystycznych, zarówno marmurowych, jak Wiel-
kie Brzuchy (1968), ale też poliestrowych, których z kolei niewątpliwie
bardzo spektakularnym przykładem jest Duża Plaża (1968)4. Ciało, a w


3. Alina Szapocznikow, Duża plaża, 1968, Muzeum Sztuki, Łódź

zasadzie jego fragment, jakie się tu pojawia, nie jest jednak związane z
ciałem artystki, przynajmniej nie bezpośrednio (modelem „brzuchów” był
odlew brzucha Arianne, przyjaciółki Rolanda Topora5). Tu jednak, zda-
niem Jakubowskiej, następuje podważanie wagi percepcji wzrokowej na
rzecz prowokacji doznań bardziej haptycznych, a więc pewna przewaga
fizyczności, materialności nad wizualnością. Jeżeli przyjąć perspektywę
feministycznych dekonstrukcji kultury i formułowaną w tym kręgu kry-
tykę władzy-widzenia, niewątpliwie Szapocznikow poczyniłaby pewien
istotny krok w stronę tego rodzaju dyskusji. Ale też, co podkreśla przewa-
żająca większość osób analizujących twórczości artystki, nie podążyła ona
drogą, która mogłaby zaprowadzić ją w stronę spotkania z feministyczną
krytyką kultury6. Jej zainteresowania skoncentrowane były bardziej na
4 A. Jakubowska, Ciało kobiece w pracach polskich artystek współczesnych, op. cit.,
s. 77-78.
5 Ibidem.
6 Odmienne stanowisko zdaje się prezentować Izabela Kowalczyk. Por.: I. Kowal-
czyk, Ciało i władza, op. cit.; I. Kowalczyk, Polityczna apolityczność i bezcielesne cia-
ła..., op. cit.