Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (14.2003)

„HOMOSEKSUALIZM”, STUDIA GEJOWSKO-LESBIJSKIE I TEORIA QUEER W HISTORII SZTUKI

305


2. Edgar Degas, Młode Spartanki, ok. 1880, olej na płótnie, National Gallery, London
zostały zatem dwa główne porządki różnicy - między spartańskimi
dziewczętami i chłopcami oraz między spartańską młodzieżą i dorosłymi.
Wizualna dobitność tych podziałów sugeruje, że obraz, niezależnie od jego
konkretnego tematu, porusza problem rozdziału płci i relacji między nimi
(zarówno tych, które wynikają z tego rozdziału, jak i tych, które istnieją po-
mimo niego) - opowiada o różnicy między rodzajami (gender) poprzez unao-
cznienie specyficznej historii rywalizacji i zalotów oraz, co ważniejsze, opo-
wiada też o psychicznej i społecznej definicji rodzajów w „spartańskim”
świecie, znanym ze swoich unikatowych norm erotycznych i prawnych.
Dla zbadania tego ostatniego punktu, musimy jednak wyjść poza róż-
nice zaznaczone w podziale na lewą i prawą stronę oraz pierwszy plan i
tło. W obu wersjach obrazu istnieją subtelne podobieństwa między poza-
mi, gestami i spojrzeniami dziewcząt i chłopców. Nie reprodukują one tak
po prostu podstawowej kompozycyjnej dystynkcji rodzajowej {gender).
Degas częściowo istotnie postawił sobie za cel zasugerowanie mniejszej
różnicy między płciami, od tej, jakiej mógłby oczekiwać widz obeznany z
konwencjami neoklasycystycznego malarstwa historycznego. Atletyczne
spartańskie dziewczęta aktywnie wyzywają do walki chłopców z pozycji
siły, porównywalnej do siły tych ostatnich, w niczym nie przypominając
skromnych i bezradnych kobiet w takich obrazach, jak Przysięga Hora-