DOI Heft:
Przekłady
DOI Artikel:Bredekamp, Horst; Bryl, Mariusz [Übers.]: Media obrazowe
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28199#0219
MEDIA OBRAZOWE
217
W stopniu, w jakim wczesne teorie historii sztuki uważały, że w re-
produkcjach i projekcjach fotograficznych zostaje zachowany, a nawet
spotęgowany autentyzm oryginału, włączały one fotografię w longue du-
rée sięgającej aż do średniowiecza teorii mediów, która w reprodukcjach
w żadnym razie nie dostrzegała osłabienia wartości oryginału, ale prze-
ciwnie - jej wzmocnienie i zwielokrotnienie36. Reprodukcje miały swój
udział w nadziei na obiektywność zagwarantowaną technicznie37, zara-
zem były uznawane za coś więcej aniżeli tylko pasywne oddanie obiektu.
To raczej od tego miejsca zaczynała się w ogóle refleksja nad mediami re-
produkującymi, która w końcu doprowadziła do - aktualnego do dziś - po-
stulatu Erwina Panofsky’ego, by tym bardziej uczyć się rozróżniać między
oryginałem i faksymile, im bardziej wydają się one do siebie zbliżać38.
OD OBRAZU WOJNY DO FOTOGRAFII ARTYSTYCZNEJ
Drugim - obok fotografii reprodukcyjnej - głównym obszarem reali-
zowania się przemożnej chęci do zachowania tego, co autentyczne, była
rejestracja zmagań militarnych. Już ujęcia amerykańskiej wojny sece-
syjnej i wojny krymskiej stanowiły cezury w historii mediów39, ale z
pewnością żadne wydarzenie nie oddziałało bardziej długotrwale, aniżeli
zastosowanie podczas pierwszej wojny światowej aparatu małoobrazko-
wego. Udoskonalenie opatentowanego w 1888 roku Eastman Kodak 1
umożliwiało także prostym żołnierzom zabranie aparatu fotograficznego
na pole bitwy. Pragnienie upamiętnienia, stymulowane w trakcie kam-
panii wojennych zarówno przez sytuacje ekstremalne, jak też banalne
wrażenia, umocniło zasadę utrwalania pamięci w obrazie fotograficznym
na przekór czasowi i śmierci40.
Bezprecedensowa koncentracja mediów obrazowych w trakcie pierw-
szej wojny światowej doprowadziła w 1917 roku do rozkazu generała
Ludendorffa urządzenia wzdłuż linii frontu 900 kin, ponieważ „wojna (...)
pokazała przodującą siłę obrazu i filmu jako instrumentu oświecania i
wpływania”41. Znamienny jest fakt, że w tym samym roku Aby Warburg
akcentował zamiar zostania historykiem obrazu. Niestrudzenie groma-
dził on źródła obrazowe, w celu udokumentowania i uhistorycznienia ich
demagogicznego lub oświeceniowego oddziaływania. Jego studium o Po-
gańsko-antycznych przepowiedniach w słowie i obrazie, w którym ujmo-
36 Diłly, 1979, s. 150 n.; McCauley, 1994, s. 299 n.
37 Daston, 2002, s. 57 nn.
38 Panofsky, 1998, II, s. 1088 n.; por. Eifert-Körnig, 1998.
38 Keller, 2001.
40 Dewitz, 1989; Belting, 2001, s. 184 nn.
41 Kittier, 1986, s. 197.
217
W stopniu, w jakim wczesne teorie historii sztuki uważały, że w re-
produkcjach i projekcjach fotograficznych zostaje zachowany, a nawet
spotęgowany autentyzm oryginału, włączały one fotografię w longue du-
rée sięgającej aż do średniowiecza teorii mediów, która w reprodukcjach
w żadnym razie nie dostrzegała osłabienia wartości oryginału, ale prze-
ciwnie - jej wzmocnienie i zwielokrotnienie36. Reprodukcje miały swój
udział w nadziei na obiektywność zagwarantowaną technicznie37, zara-
zem były uznawane za coś więcej aniżeli tylko pasywne oddanie obiektu.
To raczej od tego miejsca zaczynała się w ogóle refleksja nad mediami re-
produkującymi, która w końcu doprowadziła do - aktualnego do dziś - po-
stulatu Erwina Panofsky’ego, by tym bardziej uczyć się rozróżniać między
oryginałem i faksymile, im bardziej wydają się one do siebie zbliżać38.
OD OBRAZU WOJNY DO FOTOGRAFII ARTYSTYCZNEJ
Drugim - obok fotografii reprodukcyjnej - głównym obszarem reali-
zowania się przemożnej chęci do zachowania tego, co autentyczne, była
rejestracja zmagań militarnych. Już ujęcia amerykańskiej wojny sece-
syjnej i wojny krymskiej stanowiły cezury w historii mediów39, ale z
pewnością żadne wydarzenie nie oddziałało bardziej długotrwale, aniżeli
zastosowanie podczas pierwszej wojny światowej aparatu małoobrazko-
wego. Udoskonalenie opatentowanego w 1888 roku Eastman Kodak 1
umożliwiało także prostym żołnierzom zabranie aparatu fotograficznego
na pole bitwy. Pragnienie upamiętnienia, stymulowane w trakcie kam-
panii wojennych zarówno przez sytuacje ekstremalne, jak też banalne
wrażenia, umocniło zasadę utrwalania pamięci w obrazie fotograficznym
na przekór czasowi i śmierci40.
Bezprecedensowa koncentracja mediów obrazowych w trakcie pierw-
szej wojny światowej doprowadziła w 1917 roku do rozkazu generała
Ludendorffa urządzenia wzdłuż linii frontu 900 kin, ponieważ „wojna (...)
pokazała przodującą siłę obrazu i filmu jako instrumentu oświecania i
wpływania”41. Znamienny jest fakt, że w tym samym roku Aby Warburg
akcentował zamiar zostania historykiem obrazu. Niestrudzenie groma-
dził on źródła obrazowe, w celu udokumentowania i uhistorycznienia ich
demagogicznego lub oświeceniowego oddziaływania. Jego studium o Po-
gańsko-antycznych przepowiedniach w słowie i obrazie, w którym ujmo-
36 Diłly, 1979, s. 150 n.; McCauley, 1994, s. 299 n.
37 Daston, 2002, s. 57 nn.
38 Panofsky, 1998, II, s. 1088 n.; por. Eifert-Körnig, 1998.
38 Keller, 2001.
40 Dewitz, 1989; Belting, 2001, s. 184 nn.
41 Kittier, 1986, s. 197.