DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Nader, Luiza: Język, rzeczywistość, ironia: książki artystyczne Jarosława Kozłowskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28197#0199
JĘZYK, RZECZYWISTOŚĆ, IRONIA. KSIĄŻKI ARTYSTYCZNE JAROSŁAWA KOZŁOWSKIEGO
197
ne jest z fotografią i poddawane specyficznemu, ustanowionemu przez
artystę rozbiorowi.
Zdanie zatem najpierw podlega rozbiciu na kompletny zestaw liter,
które w nim występują. Następnie na ciąg wszystkich liter, z których
zbudowane są słowa tego zdania. Kolejnym krokiem jest, tak jak przy
nauce czytania, łączenie liter w dźwięki. Potem następuje połączenie
liter w słowa, czyli wyrażenia języka o określonym znaczeniu. Cudzysło-
wy, w które ujęte są słowa, sygnalizują jednak, że słowa tutaj traktowa-
ne są jako odrębne elementy nie połączone wspólnym kontekstem. Ruch
kolejny to połączenie słów w wyrażenie zdaniowe, przy czym cudzysłów,
w który ujęte jest zdanie, nadaje mu status wypowiedzi metajęzykowej.
Zdanie staje się wypowiedzią języka pierwszego stopnia, języka natural-
nego o kształcie wypowiedzi konstatującej w kroku następnym: poprzez
zniesienie cudzysłowu, rozpoczęcie wielką literą i postawienie na końcu
kropki. Następnie, poprzez użycie standardowego, używanego w słowni-
kach zapisu fonetycznego, zdanie zostaje „przekształcone” w dźwięk,
mowę. W końcu, za pomocą graficznego znaku - szeregu kropek, ozna-
czającego zazwyczaj miejsce puste czy też brak, zdanie zreprezentowane
zostaje jako myśl.
Ćwiczenia zamieszczone na końcu książki wskazują na główne pro-
blemy poruszane w Lesson: wzajemne i naprzemienne relacje pomiędzy
tekstem - mową (dźwiękiem) - myślą - fotografią - rysunkiem, a w koń-
cu - rzeczywistością. Czym jest tekst wobec fotografii? Czym jest fotogra-
fia wobec rysunku? Czym jest myśl wobec mowy? Czym jest mowa wobec
tekstu? Czym jest myśl wobec fotografii? Czym jest tekst wobec rzeczy-
wistości? Czym jest w końcu wypowiedź artystyczna (a więc w tym przy-
padku Lesson) wobec rzeczywistości? Konfrontowane są zatem ze sobą
różne sposoby odwzorowywania rzeczywistości: od myśli poprzez mowę,
tekst aż po różne rodzaje reprezentacji wizualnej.
Język podręcznika Candlina - jest językiem naturalnym, ale i wy-
preparowanym po to, by nie tyle komunikować, co przede wszystkim
służyć ćwiczeniu angielskich słówek, zaimków osobowych i odmiany cza-
sowników. Kozłowski ironicznie anektuje podręcznikowy język obsesyj-
nego opisu i poddaje własnym „ćwiczeniom”. Punktem wyjścia realizacji
jest nie tylko wypreparowany język, ale pewna imaginacyjna sytuacja
(tekst) i reprezentacja wizualna (rysunek), które stają się wzorem sytu-
acji rzeczywistej, prywatnej, zdokumentowanej na fotografii przedsta-
wiającej rodziców artysty w ich mieszkaniu. Podobnej krytyki kategorii
mimesis, dużo bardziej dosłownie, dokona zresztą artysta kilkanaście lat
później w Martwej Naturze z Wiatrem i Gitarąn. Reprezentacja, zarówno
11 Por. P. Piotrowski, Meblowanie pokoju, s. 10.
197
ne jest z fotografią i poddawane specyficznemu, ustanowionemu przez
artystę rozbiorowi.
Zdanie zatem najpierw podlega rozbiciu na kompletny zestaw liter,
które w nim występują. Następnie na ciąg wszystkich liter, z których
zbudowane są słowa tego zdania. Kolejnym krokiem jest, tak jak przy
nauce czytania, łączenie liter w dźwięki. Potem następuje połączenie
liter w słowa, czyli wyrażenia języka o określonym znaczeniu. Cudzysło-
wy, w które ujęte są słowa, sygnalizują jednak, że słowa tutaj traktowa-
ne są jako odrębne elementy nie połączone wspólnym kontekstem. Ruch
kolejny to połączenie słów w wyrażenie zdaniowe, przy czym cudzysłów,
w który ujęte jest zdanie, nadaje mu status wypowiedzi metajęzykowej.
Zdanie staje się wypowiedzią języka pierwszego stopnia, języka natural-
nego o kształcie wypowiedzi konstatującej w kroku następnym: poprzez
zniesienie cudzysłowu, rozpoczęcie wielką literą i postawienie na końcu
kropki. Następnie, poprzez użycie standardowego, używanego w słowni-
kach zapisu fonetycznego, zdanie zostaje „przekształcone” w dźwięk,
mowę. W końcu, za pomocą graficznego znaku - szeregu kropek, ozna-
czającego zazwyczaj miejsce puste czy też brak, zdanie zreprezentowane
zostaje jako myśl.
Ćwiczenia zamieszczone na końcu książki wskazują na główne pro-
blemy poruszane w Lesson: wzajemne i naprzemienne relacje pomiędzy
tekstem - mową (dźwiękiem) - myślą - fotografią - rysunkiem, a w koń-
cu - rzeczywistością. Czym jest tekst wobec fotografii? Czym jest fotogra-
fia wobec rysunku? Czym jest myśl wobec mowy? Czym jest mowa wobec
tekstu? Czym jest myśl wobec fotografii? Czym jest tekst wobec rzeczy-
wistości? Czym jest w końcu wypowiedź artystyczna (a więc w tym przy-
padku Lesson) wobec rzeczywistości? Konfrontowane są zatem ze sobą
różne sposoby odwzorowywania rzeczywistości: od myśli poprzez mowę,
tekst aż po różne rodzaje reprezentacji wizualnej.
Język podręcznika Candlina - jest językiem naturalnym, ale i wy-
preparowanym po to, by nie tyle komunikować, co przede wszystkim
służyć ćwiczeniu angielskich słówek, zaimków osobowych i odmiany cza-
sowników. Kozłowski ironicznie anektuje podręcznikowy język obsesyj-
nego opisu i poddaje własnym „ćwiczeniom”. Punktem wyjścia realizacji
jest nie tylko wypreparowany język, ale pewna imaginacyjna sytuacja
(tekst) i reprezentacja wizualna (rysunek), które stają się wzorem sytu-
acji rzeczywistej, prywatnej, zdokumentowanej na fotografii przedsta-
wiającej rodziców artysty w ich mieszkaniu. Podobnej krytyki kategorii
mimesis, dużo bardziej dosłownie, dokona zresztą artysta kilkanaście lat
później w Martwej Naturze z Wiatrem i Gitarąn. Reprezentacja, zarówno
11 Por. P. Piotrowski, Meblowanie pokoju, s. 10.