DOI Heft:
Przekłady
DOI Artikel:Krauss, Rosalind E.; Bryl, Mariusz [Übers.]: Optyczna podświadomość
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28197#0313
OPTYCZNA PODŚWIADOMOŚĆ
311
Bauer, w Max Ernsts Collagenroman ‘Une Semaine de Bonte’ („Wallraf Richartz
Jahrbuch” 39, 1977), odnosi Une semaine de bonte do wzorów we wcześniejszych
dziełach literatury; M. E. Warlich, w Max Ernst’s Alchemical Nouel: ‘Une semaine de
bonte’ („Art Journal”, 46 [Spring 1987]), dekoduje ją przez odwołanie się do alchemii;
Werner Spies (Max Ernst: Les collages, s. 197) odsyła do Rimbauda. Zob. też Evan
Maurer, Images of Dream and Desire: The Prints and Collage Nouels of Max Ernst
(Max Ernst, Beyond Surrealism, ed. Robert Rainwater, New York: New York Public
Library and Oxford University Press, 1986): ,phstoire naturelle jest w istocie nadre-
alną poetycką wizją opisującą narodziny świata i ewolucję życia, a jej temat i za-
sób wyobrażeń odzwierciedla stałe zainteresowanie Ernsta ilustrowanymi książkami
i magazynami nauk przyrodniczych, które na początku lat dwudziestych zaczął wy-
korzystywać jako źródła ilustracji dla swoich kolaży” (s. 59). Maurer odnosi wodny
rozdział Une semaine de bonte do opisanej przez Freuda historii Dory.
Andre Breton wspomina rozpakowywanie kolaży Ernsta w Artistic Genesis and Per-
spectwe of Surrealism (1941; przedrukowany w Surrealism and Painting, New York:
Harper and Row, 1972, s. 64); odniesienie do ilustracji katalogowych jako „readyma-
des” pochodzi z jego eseju Max Ernst, 1920 (w: Max Ernst, Beyond Painting, New
York: Wittenborn, Schulz, s. 177). Aragona odniesienie do ogłoszeń pochodzi z Max
Ernst, peintre des illusions, 1923 (w: Louis Aragon, Les collages, Paris: Hermann,
1965, s. 29). Faktycznym źródłem dla obrazów przemalowanych z 1920 roku był
Katalog der Kólner Lehrmittelanstalt z 1914 roku, omówiony przez Dirka Teubera
w Max Ernsts Lehrmittel, (w: Max Ernst in Koln, Koln, Kólnischer Kunstverein,
1980, s. 206-240).
Stosunek Eluarda do Ernsta opisany został w: Robert Jouanny, Uamitie magiąue de
Paul Eluard et Max Ernst (w: Motifs et figuręs, Paris: PUF, 1974); Charles Whiting,
Eluard’s Poems for Gala, „The French Review” (February 1968); Luc Decaunes, Paul
Eluard, (Paris: Balland, 1982); Elaine Formentelli, Max Ernst-Paul Eluard, ou
1’impatience du desir, „Revue des Sciences Humaines”, nr 164, (1976), s. 487-504.
Andre Thirion (Reuolutionnaires sans reulution, Paris: Robert Laffont, 1972) opisuje
Eluarda pokazującego fotografię Gali: „La photographie de Gala nue ne ąuittait pas
son portefeuille et il la montrait volontiers: on y voyait un corps admirable qu'Eluard
n’etait pas peu fier d’avoir mis dans son lit” (s. 200); Patrick Waldberg (Max Ernst,
Paris: Jean-Jacques Pauvert, 1958) mówi o odczuwaniu przez Eluarda Ernsta jako
brata, mówi o: menage a trois w Saint-Brice i Eaubonne. Jean-Charles Gateau (Paul
Eluard et la peinture surrealiste, Paris: Droz, 1982) widzi w wierszu Eluarda Max
Ernst wspomnienie sceny, która rzeczywiście rozegrała się w kolońskiej pracowni
artysty; w analizie wiersza powiązał on czterokrotne „dans un coin” z grą ąuatre
coins (s. 54). Pierwsza część Maxa Ernsta brzmi:
Dans un coin 1’inceste agile
Tourne autour de la virginite d’une petite robę.
Dans un coin le ciel delivre
Aux pointes des anges laisse des boules blanches.
311
Bauer, w Max Ernsts Collagenroman ‘Une Semaine de Bonte’ („Wallraf Richartz
Jahrbuch” 39, 1977), odnosi Une semaine de bonte do wzorów we wcześniejszych
dziełach literatury; M. E. Warlich, w Max Ernst’s Alchemical Nouel: ‘Une semaine de
bonte’ („Art Journal”, 46 [Spring 1987]), dekoduje ją przez odwołanie się do alchemii;
Werner Spies (Max Ernst: Les collages, s. 197) odsyła do Rimbauda. Zob. też Evan
Maurer, Images of Dream and Desire: The Prints and Collage Nouels of Max Ernst
(Max Ernst, Beyond Surrealism, ed. Robert Rainwater, New York: New York Public
Library and Oxford University Press, 1986): ,phstoire naturelle jest w istocie nadre-
alną poetycką wizją opisującą narodziny świata i ewolucję życia, a jej temat i za-
sób wyobrażeń odzwierciedla stałe zainteresowanie Ernsta ilustrowanymi książkami
i magazynami nauk przyrodniczych, które na początku lat dwudziestych zaczął wy-
korzystywać jako źródła ilustracji dla swoich kolaży” (s. 59). Maurer odnosi wodny
rozdział Une semaine de bonte do opisanej przez Freuda historii Dory.
Andre Breton wspomina rozpakowywanie kolaży Ernsta w Artistic Genesis and Per-
spectwe of Surrealism (1941; przedrukowany w Surrealism and Painting, New York:
Harper and Row, 1972, s. 64); odniesienie do ilustracji katalogowych jako „readyma-
des” pochodzi z jego eseju Max Ernst, 1920 (w: Max Ernst, Beyond Painting, New
York: Wittenborn, Schulz, s. 177). Aragona odniesienie do ogłoszeń pochodzi z Max
Ernst, peintre des illusions, 1923 (w: Louis Aragon, Les collages, Paris: Hermann,
1965, s. 29). Faktycznym źródłem dla obrazów przemalowanych z 1920 roku był
Katalog der Kólner Lehrmittelanstalt z 1914 roku, omówiony przez Dirka Teubera
w Max Ernsts Lehrmittel, (w: Max Ernst in Koln, Koln, Kólnischer Kunstverein,
1980, s. 206-240).
Stosunek Eluarda do Ernsta opisany został w: Robert Jouanny, Uamitie magiąue de
Paul Eluard et Max Ernst (w: Motifs et figuręs, Paris: PUF, 1974); Charles Whiting,
Eluard’s Poems for Gala, „The French Review” (February 1968); Luc Decaunes, Paul
Eluard, (Paris: Balland, 1982); Elaine Formentelli, Max Ernst-Paul Eluard, ou
1’impatience du desir, „Revue des Sciences Humaines”, nr 164, (1976), s. 487-504.
Andre Thirion (Reuolutionnaires sans reulution, Paris: Robert Laffont, 1972) opisuje
Eluarda pokazującego fotografię Gali: „La photographie de Gala nue ne ąuittait pas
son portefeuille et il la montrait volontiers: on y voyait un corps admirable qu'Eluard
n’etait pas peu fier d’avoir mis dans son lit” (s. 200); Patrick Waldberg (Max Ernst,
Paris: Jean-Jacques Pauvert, 1958) mówi o odczuwaniu przez Eluarda Ernsta jako
brata, mówi o: menage a trois w Saint-Brice i Eaubonne. Jean-Charles Gateau (Paul
Eluard et la peinture surrealiste, Paris: Droz, 1982) widzi w wierszu Eluarda Max
Ernst wspomnienie sceny, która rzeczywiście rozegrała się w kolońskiej pracowni
artysty; w analizie wiersza powiązał on czterokrotne „dans un coin” z grą ąuatre
coins (s. 54). Pierwsza część Maxa Ernsta brzmi:
Dans un coin 1’inceste agile
Tourne autour de la virginite d’une petite robę.
Dans un coin le ciel delivre
Aux pointes des anges laisse des boules blanches.