Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (18.2007)

POWOŁAATE ŚW. MATEUSZA CARAYAGGIA. STUDIUM Z HERMENEUTYKI OBRAZU

99

Jonasza a dopełniającymi się dłońmi Chrystusa i św. Piotra na obrazie
C-aravaggia9i, po drugie między wskazującą dłonią Aswerusa a dłonią
brocłacza. Caravaggio znał z pewnością także inne dzieła, w których dło-
nie kluczowych dła przedstawienia postaci tworzą podobny związek
(w tym także oparty na figurze trójkąta). Należy do nich Grosz czynszo-
wy Masaccia, w którym gest św. Piotra stanowi przedłużenie wskazują-
cej, prawej ręki Chrystusa. Układ oparty na trójkącie tworzą także dło-
nie postaci umieszczonych w centrum obrazu Girolama Muziano Wskrze-
szeni Łazarza (ił. 36). Chodzi o postać Chrystusa, który kieruje prawą
rękę do wskrzeszonego Łazarza oraz dwie postaci po prawej stronie,


36. Girolamo Muziano, Wskrzeszenie Łazarza, 1555, Watykan, Pinakoteca

Celowości nawiązania do dzieła Michała Anioła dowodzą rentgenologiczne badania
obrazu. (Por. m.in. R. Julian, Carauage, Lyon-Paris 1961, płanche XIII.) Ukazały one
zmianę układu dłoni, która świadczy o dążeniu do modyfikacji stosunku między posta-
ciami w kierunku dialogicznym. Potwierdza to także fakt domalowania postaci św. Piotra
na postaci Chrystusa, przez co freski Michała Anioła ujawniają się także jako dobitne
źródło dla struktury wiążącej ze sobą trzy kluczowe gesty w obrazie Caravaggia, wykony-
wane przez Chrystusa, apostoła i brodacza. Dane te jednak nie mają żadnego wpływu na
możliwość rozpoznania związków z freskami sykstyńskimi.