Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (21.1959)

KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI


II. 2. Kościół pobernardyński
w Dubnie. Widok od prezbiterium
(po rekonstrukcji).

na wisonód od budynku głównego
klasztoru i 'pozbawionych charakte-
ru zabytkowego. Wszystkie wymie-
nione budowle murowane z cegły
i otynkowane. Kościół orientowany.
Kościół składa się z trzech naw,
tworzących w plamie prostokąt,
o układzie bazylikowym, z prezbi-
terium tej samej wysokości co i na-
wy boczne, zamkniętego poligonal-
nie, z krucbty od strony zachodniej
na całej szerokości fasady, niższej
cd niej, z wieży przy prezbiterium
od północy oraz niższej znacznie za-
krystii obok wieży przy prezbite-
rium, wreszcie dwie małe kruchty
widzimy na osi poprzecznej naw
bocznych. Ściany nawy głównej


II. 3. Klasztor pobernardyński
w Dubnie. Ściana wsch. głównego
dziedzińca.

oparte są na filarach o planie kwa-
dratowym. Grubość wszystkich ścian
wynosi około 2 m. Dachy dwu-
spadowe nad nawą główną i prez-
biterium, nad nawami bocznymi —
pulpitowe, na wieży — cztero-
spadowy. Dekoracja architektonicz-
na na zewnątrz ma charakter w czę-
ści zdawkowy barokowy (prezbi-
terium oraz ściany boczne nawy
głównej, z użyciem pilasitrów względ-
nie ze śladami po nich) lub zbar-
baryzowamy bizantyjski (pozostałe
ściany, również ze śladami daw-
niejszych pilastrów). Okna zakoń-
czone półkoliście. Wnętrze zacho-
wało- charakter przejściowy od póź-
nego renesansu do wczesnego baro-
ku. Nawę główną obiega naokoło
bez przerwy belkowanie o profilu
przeciętnym dla tego czasu, prezbi-
terium otwiera się na nawę lu-
kiem pod belkowaniem, podobnym
do arkad bocznych ściain nawy.
Sklepienie nawy głównej kolebkowe
z lunetami, w prezbiterium rów-
nież, ale zakończone stosownie do
planu, w nawach bocznych i ikruch-
cie — kolebka z lunetami stykają-
cymi się. Ornamentacji plastycznej
brak, natomiast ściany naw częś-
ciowo, a ściany i sklepienie prezbi-
terium całkowicie pokrywają malo-
widła wykonane techniką fresco
sccco. W nawach i na glifach okien
prezbiterium przedstawiają one
płaśką dekorację w guście rokoka,
na ścianach bocznych prezbiterium
sceny figuralne z życia Świętej Ro-
dziny; na tylnej ścianie prezbite-
rium — wystawę ołtarzową, z arka-
dą między grupami kolumn i belko-
waniem, w której rozgrywa się sce-
na przedstawiającą Najśw. Marię
Pannę, unoszącą się wobec dwu
Apostołów. Wreszcie malowidło na
sklepieniu prezbiterium wyobraża
wspaniałą architekturę, z motywem
wazonów z kwiatami i z ramą po-
środku, obejmującą scenę figural-
ną — Wniebowzięcie N. Marii Pan-
ny na tle monumentalnej architek-
tury ze schodami i nieba, na któ-
rym unosi się kilka aniołów. Wszyst-
kei te malowidła mają wyraźny cha-
rakter fresków z epoki rokoka. Nieco
inny charakter posiada fresk wy-
pełniający półkoliście zakreśloną
ścianę nawy ponad belkowaniem nad
lukiem tęczowym, przedstawiający
scenę Wniebowzięcia N. Marii Pan-
ny i nie posiadający zupełnie mo-
tywów architektonicznych.
Gmach klasztorny jednopiętrowy,
zbudowany w podkowę, tworzy po-
dwórze otwarte w stronę zachodnią;
skrzydło południowe, niższe od po-
zostałych i krótsze od północnego,
leży mniej więcej na przedłużeniu
budynku kościelnego. Wewnątrz
wzdłuż podwórza od północy

i wschodu tegoż budynku biegnie
korytarz, na który wychodzą cele
od strony północnej, od wschodniej
zaś dzisiejszy refektarz i kuchnia,
które stanowiły dawniej wyraźnie
jedną całość. W narożniku północ-
no-wschodnim budynku znajduje
się większe pomieszczenie, tworzące
nieco wysuniętą w obie strony
część budynku. W r. 1936 mieściła
się tu kaplica, dawniej zaś praw-
dopodobnie refektarz. Układ po-
mieszczeń na piętrze mniej więcej
ten sam, nad refektarzem dawniej
był kapitularz. Wszystkie pomiesz-
czenia są sklepione, dekoracji rzeź-
biarskiej natomiast, poza skromnym
portalem z korytarza do kapitularza


II. 4. Kościół pobernardyński
w Dubnie. Widok wnętrza.

oraz rozet na Sklepieniu kuchni wnę-
trze inie posiada. Dekoracja archi-
tektoniczna fasad niejednolita i po-
zwala wydzielić kilka partii: 1)
wschodnia ściana podwórza (bez po-
łudniowego przęsła) oraz dwa przy-
legające przęsła północnej ściany
podwórza posiadają dekorację w
stylu późnego renesansu lwowskie-
go, przy czym ciekawe są głowice
pilastrów o ornamentyce prawie ro-
mańskiej, na fryzie zaś, oddzielo-

399