Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (32.1970)

IRENA TURNAU


U. 3. Warsztat szewski z majstrem i uczniem z 2. połowy XVI w.
z Limoges we Francji. Zb. Bally Schuhmuseum. Schónenwerd,
Szwajcaria.

niowiecznych, jak stopnia realizmu w przedstawianiu
szczegółów w gotyku i później w malarstwie włos-
kim, flamandzkim i holenderskim w w. XVI i XVII.
Rozważyć tu można sposoby przedstawiania ubio-
rów zawodowych na seriach rycin i rysunków doty-
czących szewstwa jako jednego z najbardziej rozpo-
wszechnionych rzemiosł. Średniowieczne wyobrażenia
pracy szewców zawierają stosunkowo niewiele szcze-
gółów technicznych, np. szewca z 2. połowy XIV w.
z zachodnich Czech, ponieważ były one podporząd-
kowane ogólnej konstrukcji jakiejś, zwykle religijnej
sceny. Jednakże można i tu zaobserwować ważne
szczegóły, choćby fartuch ochronny na drewnianej fi-

gurce szewca burgundzkiego z XV w. Zarówno póź-
niejszy, realistyczny nurt gotyku, jak i malarstwo
okresu renesansu przynosi znaczne zwiększenie za-
interesowania technicznymi szczegółami przy przed-
stawianiu warsztatów rzemieślniczych. Stwierdzić to
można na przykładzie przedstawienia szewca z ucz-
niem na malowidle monochromatycznym naśladują-
cym płaskorzeźbę, wykonanym w technice „en gri-
saille” przez Reymonda Pierre, emaliera z Limoges
w 2. połowie XVI w. Realizm w przedstawianiu na-
rzędzi i wyobrażeń pracy ludzkiej przechodzi stop-
niowo w studia obyczajów ukazujące ogromną liczbę
szczegółów życia codziennego. Do tego typu przed-

120