Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (37.1975)

RECENZJE — POLEMIKI


U. 2. Śpiąca — portret Elżbiety Wielko-
polskiej, siostry artysty, ok. 1924—1925,
wapień. (Fot. M. Vaux)


II. 3. Wenus, 1935, brąz, wys. 166 cm.
(Fot. E. Kossakowski)

wie każde z osobna jak portret; każde przecież jest
inne, o innej sferyczności, a tylko symbol jajka jest
ogólny. Podobnie każdy akt, czy kolano, usta czy ręka.
Tych dwu faz, tych dwu rodzajów swej pracy Za-
moyski bynajmniej nie uważał za równe. Pisał mi w
liście — z 31.10.60: Co do mnie — im dalej tym lepiej,
co rok to się rozrastam i mam wrażenie, że DOPIE-
RO W TYCH OSTATNICH LATACH zaczynam wie-
dzieć o co w sztuce chodzi, dopiero obecnie jestem w
pełni swoich sił, w każdym razie nie chciałbym się
cofnąć o żadne lata, byłoby to prawdziwym cofnię-
ciem się. Trzeba wielu lat do zdobycia pełni formy;
szybkie dojrzewanie to robota na chybcika. Kant miał
58 lat gdy napisał Krytykę czystego rozumu. Ze swą
wczesną formistyczną sztuką nie miał później już nic
wspólnego. Tamte prace należały do sztuki interesu-
jącej, późniejsze do wielkiej.
2.
Zamoyski, jak słusznie pisze autorka książki, miał
„życie dziwne, bardzo niepodobne do życia innych
ludzi”. Był obdarzony niezwykłą żywotnością, nie-
zwykłymi siłami, wielką odwagą, gotowością ryzyka,
wiarą w siebie, ale także wiarą w los szczęśliwy, w
słuszność swych przekonań, a przytem miał wielką
siłę fizyczną, żelazne zdrowie, niezwykłą odporność.
Odziedziczył wielkie nazwisko, stosunki i majątek, na
pewno mu w życiu nie zaszkodziły, jednakże żył nie-


II. 4. Wierka, 1936, granit, wys. 28 cm.
(Fot. E. Kossakowski)

288