DOI Artikel:
Miodońska, Barbara: Motywy Mistrza Kart do Gry i jego kopisty w krakowskich rękopisach iluminowanych około połowy XV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48235#0035
MOTYWY MISTRZA KART DO GRY
trzowi Kart do Gry, a różni się wyraźnie od delikatniejszych,
bardziej smukłych sylwet nadanych dzikim ludziom przez
Mistrza Potęgi Niewieściej.
2. Karta CLXXIIIr zawiera teksty mszy na święto Zmar-
twychwstania, które stanowi temat miniatury inicjałowej
introitu Resurrexi (ił. 2). Podobnie jak na karcie z Bożym
Narodzeniem, pomiędzy gałązki gotyckiego akantu otacza-
jące w swobodnym układzie kolumny tekstu, wkomponował
iluminator parę walczących dzikich ludzi (il. 2, 3) i ptaka-
-łabędzia o rozpostartych skrzydłach (il. 10). Znaczenie tych
motywów i ich związek ze sceną Zmartwychwstania Chrys-
tusa zostały już wyjaśnione23; ich forma łączy się bezpośred-
nio lub pośrednio z miedziorytami Mistrza Kart do Gry.
A. Łabędź będący, w kontekście ikonograficznym iluminacji
karty CLXXIIIr, symbolem śmierci Chrystusa, został sko-
piowany w tym samym kierunku z karty należącej do serii
ptaków, przedstawiającej Sześć ptaków (il. 10, ll)25 26. Zwią-
zek bezpośredni nie ulega wątpliwości; różnice świadczą, że
przerys został wykonany z wolnej ręki. Owalną dziurę w per-
gaminie powstałą przy jego wyprawianiu, a znajdującą się
przed rozwartym dziobem łabędzia, zamaskował iluminator
rysując dokoła niej ornament filigranowy.
B i C. Dwaj dzicy ludzie na dolnym marginesie karty
zostali powtórzeni według zaginionych rytów Mistrza Kart
do Gry, lub też według ich kopii zachowanych w Albertinie.
Obaj mają podobnie mocną budowę ciał jak ich pobratymcy
na karcie z Bożym Narodzeniem, co różni ich od dzikich ludzi
Mistrza Potęgi Niewieściej. Kosmate ciała okryte są liśćmi
czy płatkami kwiatów o powycinanych brzegach, które uwi-
doczniają jeszcze dobitniej przynależność tych istot do zwie-
rzęco-roślinnego świata lasu, świata dzikiej natury. Walczą-
cy stoją w mocnym rozkroku, wśród ruchliwych łodyg i pło-
mykowato pełgających liści, uzbrojeni we włócznie i tarcze
o fantazyjnych formach. Dziki mąż po lewej atakuje, jego
przeciwnik gotuje się do odparcia ataku, trzymając włócz-
25 MIODOŃSKA, Iluminacje, o.c., s. 77—78, 86—87.
26 Paryż, B.N., C. 1122; — L. 65; — GEISBERG, Bas dlteste, o.c.,
nr D. 76.
II. 7. Mistrz Potęgi Niewieściej, Ośmiu dzikich ludzi,
miedzioryt, Geisberg I. 8, wg M. Geisberga
II. 8. Antyonarz Adama z Będkowa dla katedry wawelskiej, oz. I, nr 48 (KP), 155v, Kraków 1451-57.
(Fot. L. Schuster)
25
trzowi Kart do Gry, a różni się wyraźnie od delikatniejszych,
bardziej smukłych sylwet nadanych dzikim ludziom przez
Mistrza Potęgi Niewieściej.
2. Karta CLXXIIIr zawiera teksty mszy na święto Zmar-
twychwstania, które stanowi temat miniatury inicjałowej
introitu Resurrexi (ił. 2). Podobnie jak na karcie z Bożym
Narodzeniem, pomiędzy gałązki gotyckiego akantu otacza-
jące w swobodnym układzie kolumny tekstu, wkomponował
iluminator parę walczących dzikich ludzi (il. 2, 3) i ptaka-
-łabędzia o rozpostartych skrzydłach (il. 10). Znaczenie tych
motywów i ich związek ze sceną Zmartwychwstania Chrys-
tusa zostały już wyjaśnione23; ich forma łączy się bezpośred-
nio lub pośrednio z miedziorytami Mistrza Kart do Gry.
A. Łabędź będący, w kontekście ikonograficznym iluminacji
karty CLXXIIIr, symbolem śmierci Chrystusa, został sko-
piowany w tym samym kierunku z karty należącej do serii
ptaków, przedstawiającej Sześć ptaków (il. 10, ll)25 26. Zwią-
zek bezpośredni nie ulega wątpliwości; różnice świadczą, że
przerys został wykonany z wolnej ręki. Owalną dziurę w per-
gaminie powstałą przy jego wyprawianiu, a znajdującą się
przed rozwartym dziobem łabędzia, zamaskował iluminator
rysując dokoła niej ornament filigranowy.
B i C. Dwaj dzicy ludzie na dolnym marginesie karty
zostali powtórzeni według zaginionych rytów Mistrza Kart
do Gry, lub też według ich kopii zachowanych w Albertinie.
Obaj mają podobnie mocną budowę ciał jak ich pobratymcy
na karcie z Bożym Narodzeniem, co różni ich od dzikich ludzi
Mistrza Potęgi Niewieściej. Kosmate ciała okryte są liśćmi
czy płatkami kwiatów o powycinanych brzegach, które uwi-
doczniają jeszcze dobitniej przynależność tych istot do zwie-
rzęco-roślinnego świata lasu, świata dzikiej natury. Walczą-
cy stoją w mocnym rozkroku, wśród ruchliwych łodyg i pło-
mykowato pełgających liści, uzbrojeni we włócznie i tarcze
o fantazyjnych formach. Dziki mąż po lewej atakuje, jego
przeciwnik gotuje się do odparcia ataku, trzymając włócz-
25 MIODOŃSKA, Iluminacje, o.c., s. 77—78, 86—87.
26 Paryż, B.N., C. 1122; — L. 65; — GEISBERG, Bas dlteste, o.c.,
nr D. 76.
II. 7. Mistrz Potęgi Niewieściej, Ośmiu dzikich ludzi,
miedzioryt, Geisberg I. 8, wg M. Geisberga
II. 8. Antyonarz Adama z Będkowa dla katedry wawelskiej, oz. I, nr 48 (KP), 155v, Kraków 1451-57.
(Fot. L. Schuster)
25