Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (49.1987)

BEATA FREY-STEC

2° Nr inw. MNK — IV — Z — 1073; por. m.in.: CERCHOWIE,
KOPERA, o.c., B. 12; — J. PAGACZEWSKI, Krucyfiks z Albigowej,
„Sprawozdania Komisji Historii Sztuki" VIII, 1912, s. CC—CCIII; —
KOPERA, o.c., s. 6, poz. 4, fig. 4; — KOPERA, KWIATKOWSKI,
o.c., s. 1—2, poz. 2, fot. 2; — Sztuka polska przedromańska i romańska...,
o.c., cz. I, s. 284, il. 1107; cz. II, s. 679.
21 Por. Sztuka polska przedromańska i romańska..., o.c., cz. II, s. 679.
22 Napis ten brzmi: GEORGIVS/CARTHVSEN/PLEBANV S/KO-
SINENSIS/ET ALBIGO/YIENSIS. Wyryto go zapewne po usunięciu po-
zostałości znajdującej się tam postaci Adama wyłaniającego się z grobu
łub czaszki. Inskrypcja ta świadczyć może o przynależności plakiety do
Carthusena, a wyryta na belce poziomej data ANNO D[OMI]NI 1627 od-
nosić się może do jego śmierci. Istnieje prawdopodobieństwo, że plakieta
wmontowana była w trumnę tegoż plebana, por. PAGACZEWSKI, l.c.
23 ANDERSSON, o.c., fig. 9, pl. I (Arla), fig. 12 (Lund).
24 Nr inw. XIII-1249; por. KOMORNICKI, Muzeum Książąt Czarto-
ryskich..., o.c., s. 45, poz. 219, fig. 219; — ROSTWOROWSKI, o.c., s. 25—
26, poz. 14, tb. XIX; — Sztuka francuska w zbiorach polskich..., o.c., s. 113,
poz. 269, il. 127; — Muzeum Narodowe w Krakowie, Zbiory Czartoryskich,
Warszawa 1978, s. 160—161, poz. 50.
25 THOBY, o.c., nr 59.
26 Ibidem, nr 61.
27 Nr inw. 5326 (4808); por. Zbiory Zamku Królewskiego na Wawelu,
Warszawa 1975, s. 400, pl. 152.
28 Prawdopodobnie mamy tu do czynienia z przestawieniem liter —
litera P z górnego rzędu powinna zająć miejsce litery H w dolnym rzędzie
titulusa.
29 W XIX w. powstawało wiele falsyfikatów dzieł sztuki, wśród których
spotkać można także emalie limuzyjskie, por. Fdischung und Forschung,
Austellung, Museum Folkwang Essen, Oktober—Januar 1976, Skulpturen-
galeiie Staatliche Museen PreuBismcher Kulturbesitz Berlin, Januar-Marz
1977, s. 54—55, poz. kat. 50, il. 50.
30 Nr inw. XIII-1202; por. ROSTWOROWSKI, o.c., s. 29—30, poz.
18, tb. XIX; — Sztuka francuska w zbiorach polskich..., o.c., s. 114, poz.
273, il. 122.
31 ANDERSSON, o.c., fig. 8 bis.
32 Autorzy Sztuki polskiej przedromańskiej i romańskiej..., o.c., cz. I,
s. 290 podają, że symbolika pastorału nawiązuje do wątku kwitnącej różdżki
Aarona i Mojżeszowego węża miedzianego (Numeri, Czwarta Księga Mojże-

szowa 21, 5—9). Pan Profesor Lech Kalinowski zwrócił mi uwagę na to, że
słuszniejsze i bardziej przekonujące jest łączenie symboliki pastorału
o krzywaśni w formie węża z wątkiem łaski Mojżesza przemienionej na
górze Horeb (Ezodus, Druga Księga Mojżeszowa 4, 1—5, 17).
33 Nr inw. XIII-1118; por. KOMORNICKI, Muzeum Książąt Czarto-
ryskich..., o.c., s. 46, poz. 223, fig. 22; — ROSTWOROWSKI, o.c., s. 27,
poz. 16, tb. XVII.
34 LAPKOYSKAJA, o.c., pl. 34.
35 J.B. GIRAUD, Les Arts du Metal, Paris 1881, pl. IX, nr 2.
36 Nr inw. XIII-3164; por. m.in. KOMORNICKI, Zbytkowne oprawy
średniowieczne..., o.c., s. 16, tb. III; — tenże, Muzeum Książąt Czarto-
ryskich..., o.c., s. 45, poz. 218, fig. 218; JAROSŁAWIECKA-GĄSIOROW-
SKA, WIERZBICKI, o.c., s. 3, tb. 4; — ROSTWOROWSKI, o.c., s. 19,
poz. 9, tb. X; — Sztuka francuska w zbiorach polskich..., o.c., s. 113—114,
poz. 271, il. 126; — Muzeum Narodowe w Krakowie..., o.c., s. 160, poz. 48.
37 Obszernego omówienia tej grupy dokonał F. STOHLMAN, The
stars group of champleue enamels and its connections, „The Art Bulletin"
XXXII, 1950, s. 327—330.
38 W dolnej części szklanych kaboszonów widoczne są wyodrębnione
z tła zarysy nie zachowanych figurek aniołów, na co zwrócił mi uwagę
Profesor Lech Kalinowski.
39 ANDERSSON, o.c., s. 27, fig. 63.
40 Ibidem, s. 27.
41 Na cechy te zwraca uwagę STOHLMAN, o.c., s. 328.
42 Nr inw. Rkps 1207; por. m.in. KOMORNICKI, Zbytkowne oprawy
średniowieczne..., o.c., s. 17, tb. IV; ROSTWOROWSKI, o.c., s. 20—22,
poz. 10, tb. XI; — Sztuka polska przedromańska i romańska..., cz. II, s. 745;
— Muzeum Narodowe w Krakowie..., o.c., s. 154, poz. 26.
43 Wszystkie te elementy ROSTWOROWSKI (o.c., s. 21) uznał
również za dziewiętnastowieczne, określając oprawę Kodeksu Pułtuskiego
jako wykonaną na wzór oprawy niewiadomego rękopisu, omówionej wyżej.
44 ANDERSSON, o.c., fig. 45.
45 E. KOVACS, Limoges champleuć enamels in Hungary, Budapest
1968.
46 L. SPADEK, Les śmaux limousins mśdievaux en Tchścoslouaguie,
„Bulletin de la Societć Archeologique et Historique du Limousin" XCVIII,
1971, s. 173—185.
47 Informacje o przebiegu i rezultatach prac nad korpusem por.
M.M. GAUTHIER, Le corpus des ćmaux meridionaua, „Cahiers de Civi-
lisation Medievale" XXI, nr 1, janvier-mars 1978. s. 87—94.

LES EMAUX MEDIŹVAUX DE LIMOGES DANS LES COLLECTIONS DE CRACOYIE

Parmi les 36 emaux medióvaux de Limoges, conserves
jusqu'A nos jours en Pologne, 24 objets se trouvent A Cracovie.
Le Musee National en possóde le plus grand nombre, 22 pióces,
dont 17 sont dans les Colleetions Czartoryski, et les cinq
autres dans lo Nouveau Batiment du Musśe. Une piece se
trouve dans le Treser de la Couronne au Wawel, et une autre
a 1'eglise du Corpus Christi, appartenant aux chanoines
reguliers de Latran a Kazimierz /quartier de Cracovie).
La presentation des plus importants objets d'art de Li-
moges gardós a Cracovie doit etre commencee par un reliquaire

du ler quart du XIIIe siacie des Colleetions Czartoryski (fig.
1). 11 reprósente la plus ancienne póriode dócorative pendant
laquelle on plaęait des figures emaillees sur un fond dorć,
decore, dans ce cas-ci, d'un ornement vermicule. Sa composi-
tion le rattaehe au groupe de reliquaires a decoration de
caractere dogmatique; par eontre les gestes et la pose des
saints renouent avec le groupe de reliquaires dont les scenes
hagiographiques ont une composition narrative. La plaque
centrale du reliquaire d'Apt (fig. 3) a une decoration analogue.
La plaque avec la scene de la Crucifixion, faisant partie de la

62