Zitierlink:
https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bhs1987/0329
MATERIAŁY
16 M.A.B. VKF — 461, vol. XIX, f. 600; — KURCZEWSKI,
O.C., S. 267.
17 Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego (dalej V.U.B.) F.
1, akta F. 217: Visitatlo Generalis Ecclesiae Cathedralls Vil-
nensls ab [...] D(omi)no Michaele Joanne Zienkowicz Epls-
copo Vllnensi Loc: Ord: Anno D[omi]nl 1743 Die 13 May Ex-
pedlta ..., f. 3.5: Na początku XIX wieku ktoś anoniomowy
dopisał: Ołtarz ten podług rysunku i pod dozorem ks. Eu-
stachego Kotowicza biskupa smoleńskiego zbudowany do-
trwał aż do restauracji katedry przez Gucewicza. Był sto-
larsko-snycerskiej roboty ze złocistą rzeźbą na tle pod
heban malowanem i złoconeml posągami. Szczegółowe je-
go opisanie znajduje się w wizycie Kościoła Katedralnego
przez biskupa Zienkowicza pod rokiem 1743. Zob. M.A.B.
VKF — 1202, f. 2.
78 Tymi słowy określił ołtarz główny katedry wieleńskiej
sekretarz posła austriackiego Johann Georg von Korb, któ-
ry zwiedzał świątynię 13 marca 1698 roku. Por. „Słowo",
Wilno, 9.VI.1935.
19 M. HOMOLICKI, Wizerunki i roztrząsania naukowe,
„Wilno" 1841, s. 186. W kosztorysie przedstawionym kapitule
przez Wawrzyńca Gucewicza 21 kwietnia 1795 roku wid-
nieje uzgodniona uprzednio z biskupem Massalskim pozy-
cja: Ołtarz marmurowy — 2000 czerwonych złotych. Zob.
M.A.B. F. 43 a. 1133 k. 8—9.
20 Nr inw. ap. 2602.
21 M.A.B. VKF — 505, f. 29; — KURCZEWSKI, o.c., S.
271 (zapis pod datą 2 czerwca 1698 roku).
22 M.A.B. VKF — 505, f. 29.
23 M. HOMOLICKI, Katedra wileńska. Odnowa kaplicy
św. Kazimierza. Wizerunki i roztrząsania naukowe, t. 13 (49),
„Wilno" 1840, s. 104. Podpisany dnia 30 styczna 1668 roku
kontrakt z mistrzem Salvaderem opiewał na sumę 3000 zł.
Zob. M.A.B. VKF — 457 vol. XV, f. 20 v.; — KURCZEW-
SKI, o.c., s. 188. Jan Benedykt Zuchorski wyłożył na odno-
wienie kaplicy dodatkowo 5300 złotych. Zob. M.A.B. VKF —
461, vol. XIX, f. 329.
24 M.A.B. VKF — 459, vol. XVII, f. 518.
25 A. TYSZKIEWICZ, Królewska droga do nieba albo
życie św. Kazimierza królewica polskiego y W.X.L. opisane,
Warszawa 1752, s. 108—109.
22 M.A.B. VKF — 460, vol. XVIII, f. 171—172.
27 M.A.B. VKF — 461 vol. XIX, f. 593—593; VKF — 757,
f. 11; VKF — 1202, f. 2.
28 Ibidem.
29 M.A.B. VKF — 461, vol. XIX, f. 329—330, VKF — 505,
f. 27—28.
20 M.A.B. VKF — 461, vol. XIX, f. 595.
81 V.U.B. F. 1, akta F — 217, f. 36—38. Wspomniany w
opisie drewniany sarkofag z relikwiami św. Kazimierza zo-
stał 4 marca 1747 r. zastąpiony srebrnym. Kruszec na jego
wykonanie zbierano od 1691 roku. Zob. M.A.B. VKF — 469,
vol. XXVII, f. 133.
32 Wypada w tym miejscu nadmienić, iż podczas prac
konserwatorskich w 1980 r. na ścianie zachodniej zewnętrz-
nej zakrystii przy kaplicy św. Kazimierza odkryto ślady
dawnej polichromii. Niestety, nie zostały one wówczas zba-
dane i zakonserwowane; odpowiednio zabezpieczone.
33 V.U.B. F. 1, akta F — 217, f. 36—38. Odnośnie autor-
stwa wspomnianych ośmiu posągów brak jest w aktach kapi-
tuły wileńskiej jakiejkolwiek wzmianki. Styl ich zdaje się
świadczyć, iż wykonane one zostały ok. 1740 r., a więc już
po śmierci Kotowicza.
34 M.A.B. VKF — 461, vol. XIX, f. 595. Por. TYSZKIE-
WICZ, o.c., S. 110.
35 Centralne Państwowe Archwium Historyczne w Wil-
nie (dalej C.V.I.A.) akta SA — 5118, k. 145.
26 Dnia 16 stycznia 1693 roku Piotr Perty snyceiz i sztu-
kator występuje w imieniu Kazimierza Sapiehy wojewody
wileńskiego i hetmana wielkiego X.X.L. jako rządca mająt-
ków Snipiski i Antokolskl — zob. E. ŁOPACINSKI, Ma-
teriały do dziejów rzemiosła artystycznego w W. Ks. Li-
tewskim, Warszawa 1946, poz. 1106, s. 134.
37 C.V.I.A. akta SA — 5125, k. 209.
33 TYSZKIEWICZ, o.c., s. 110.
39 M. KARPOWICZ, Palloni a Del Bene, „Biul. Hist.
Sztuki". 1960, nr 2, s. 123—139; — tenże, Działalność arty-
styczna Michelangela Palloniego w Polsce, Warszawa 1967.
40 Tenże, Działalność..., o.c., s. 27.
41 Ibidem, s. 50—52.
42 C.V.I.A. F. 1135 op. 4, k. 3, v — 4^
43 KARPOWICZ, Działalność..., o.c., s. 76.
44 M.A.B. VKF — 450, vol. VIII, f. 460 v.
43 M.A.B. VKF — 505, f. 19 V.
43 M.A.B. VKF — 470, vol. XXVIII, f. 454.
47 PRZYAŁGOWSKI, o.c., t. III, S. 148.
ACTIVITE ARTISTIQUE D'EUSTACHE KOTOWICZ.
Eustachę Kotowicz (1637—1704) chanoine du Cha-
pitre de Wilno, et a partir de 1688 eveque de Smo-
leńsk in partibus infidelium participa activement a
de nombreux et importants travaux administratifs,
mais en plus il se distingua par son activite de gran-
dę valeur artistique dans le domaine d'architecture.
La cathedrale de Wilno, ruinee par les guerres
(1655—1662), dut etre restauree a fond. Les repara-
tions furent executees par un architecte dont les con-
naissances professionnelles n etaient pas suffisantes.
11 fallut pourtant restituer la splendeur originelle de
la cathedrale, et le Chapitre confia cette tache au cha-
noine Kotowicz, connu deja d'autres travaux de con-
struction. En 1687 Kotowicz fit corriger le decor in-
terieur de la cathedrale, pour laquelle en 1684 il pro-
duisit un magnifique ciboire d'apres le modele de ce-
lui, fait par lui auparavant pour 1'eglise paroissiale
de Słonim.
Entre 1686 et 1697 Kotowicz prepara de sa propre
main le projet du maitre-autel de la cathedrale que
le Chapitre approuva hautement. 11 surveilla person-
nellement sa contruction et couvrit tous les frais qui
321
16 M.A.B. VKF — 461, vol. XIX, f. 600; — KURCZEWSKI,
O.C., S. 267.
17 Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego (dalej V.U.B.) F.
1, akta F. 217: Visitatlo Generalis Ecclesiae Cathedralls Vil-
nensls ab [...] D(omi)no Michaele Joanne Zienkowicz Epls-
copo Vllnensi Loc: Ord: Anno D[omi]nl 1743 Die 13 May Ex-
pedlta ..., f. 3.5: Na początku XIX wieku ktoś anoniomowy
dopisał: Ołtarz ten podług rysunku i pod dozorem ks. Eu-
stachego Kotowicza biskupa smoleńskiego zbudowany do-
trwał aż do restauracji katedry przez Gucewicza. Był sto-
larsko-snycerskiej roboty ze złocistą rzeźbą na tle pod
heban malowanem i złoconeml posągami. Szczegółowe je-
go opisanie znajduje się w wizycie Kościoła Katedralnego
przez biskupa Zienkowicza pod rokiem 1743. Zob. M.A.B.
VKF — 1202, f. 2.
78 Tymi słowy określił ołtarz główny katedry wieleńskiej
sekretarz posła austriackiego Johann Georg von Korb, któ-
ry zwiedzał świątynię 13 marca 1698 roku. Por. „Słowo",
Wilno, 9.VI.1935.
19 M. HOMOLICKI, Wizerunki i roztrząsania naukowe,
„Wilno" 1841, s. 186. W kosztorysie przedstawionym kapitule
przez Wawrzyńca Gucewicza 21 kwietnia 1795 roku wid-
nieje uzgodniona uprzednio z biskupem Massalskim pozy-
cja: Ołtarz marmurowy — 2000 czerwonych złotych. Zob.
M.A.B. F. 43 a. 1133 k. 8—9.
20 Nr inw. ap. 2602.
21 M.A.B. VKF — 505, f. 29; — KURCZEWSKI, o.c., S.
271 (zapis pod datą 2 czerwca 1698 roku).
22 M.A.B. VKF — 505, f. 29.
23 M. HOMOLICKI, Katedra wileńska. Odnowa kaplicy
św. Kazimierza. Wizerunki i roztrząsania naukowe, t. 13 (49),
„Wilno" 1840, s. 104. Podpisany dnia 30 styczna 1668 roku
kontrakt z mistrzem Salvaderem opiewał na sumę 3000 zł.
Zob. M.A.B. VKF — 457 vol. XV, f. 20 v.; — KURCZEW-
SKI, o.c., s. 188. Jan Benedykt Zuchorski wyłożył na odno-
wienie kaplicy dodatkowo 5300 złotych. Zob. M.A.B. VKF —
461, vol. XIX, f. 329.
24 M.A.B. VKF — 459, vol. XVII, f. 518.
25 A. TYSZKIEWICZ, Królewska droga do nieba albo
życie św. Kazimierza królewica polskiego y W.X.L. opisane,
Warszawa 1752, s. 108—109.
22 M.A.B. VKF — 460, vol. XVIII, f. 171—172.
27 M.A.B. VKF — 461 vol. XIX, f. 593—593; VKF — 757,
f. 11; VKF — 1202, f. 2.
28 Ibidem.
29 M.A.B. VKF — 461, vol. XIX, f. 329—330, VKF — 505,
f. 27—28.
20 M.A.B. VKF — 461, vol. XIX, f. 595.
81 V.U.B. F. 1, akta F — 217, f. 36—38. Wspomniany w
opisie drewniany sarkofag z relikwiami św. Kazimierza zo-
stał 4 marca 1747 r. zastąpiony srebrnym. Kruszec na jego
wykonanie zbierano od 1691 roku. Zob. M.A.B. VKF — 469,
vol. XXVII, f. 133.
32 Wypada w tym miejscu nadmienić, iż podczas prac
konserwatorskich w 1980 r. na ścianie zachodniej zewnętrz-
nej zakrystii przy kaplicy św. Kazimierza odkryto ślady
dawnej polichromii. Niestety, nie zostały one wówczas zba-
dane i zakonserwowane; odpowiednio zabezpieczone.
33 V.U.B. F. 1, akta F — 217, f. 36—38. Odnośnie autor-
stwa wspomnianych ośmiu posągów brak jest w aktach kapi-
tuły wileńskiej jakiejkolwiek wzmianki. Styl ich zdaje się
świadczyć, iż wykonane one zostały ok. 1740 r., a więc już
po śmierci Kotowicza.
34 M.A.B. VKF — 461, vol. XIX, f. 595. Por. TYSZKIE-
WICZ, o.c., S. 110.
35 Centralne Państwowe Archwium Historyczne w Wil-
nie (dalej C.V.I.A.) akta SA — 5118, k. 145.
26 Dnia 16 stycznia 1693 roku Piotr Perty snyceiz i sztu-
kator występuje w imieniu Kazimierza Sapiehy wojewody
wileńskiego i hetmana wielkiego X.X.L. jako rządca mająt-
ków Snipiski i Antokolskl — zob. E. ŁOPACINSKI, Ma-
teriały do dziejów rzemiosła artystycznego w W. Ks. Li-
tewskim, Warszawa 1946, poz. 1106, s. 134.
37 C.V.I.A. akta SA — 5125, k. 209.
33 TYSZKIEWICZ, o.c., s. 110.
39 M. KARPOWICZ, Palloni a Del Bene, „Biul. Hist.
Sztuki". 1960, nr 2, s. 123—139; — tenże, Działalność arty-
styczna Michelangela Palloniego w Polsce, Warszawa 1967.
40 Tenże, Działalność..., o.c., s. 27.
41 Ibidem, s. 50—52.
42 C.V.I.A. F. 1135 op. 4, k. 3, v — 4^
43 KARPOWICZ, Działalność..., o.c., s. 76.
44 M.A.B. VKF — 450, vol. VIII, f. 460 v.
43 M.A.B. VKF — 505, f. 19 V.
43 M.A.B. VKF — 470, vol. XXVIII, f. 454.
47 PRZYAŁGOWSKI, o.c., t. III, S. 148.
ACTIVITE ARTISTIQUE D'EUSTACHE KOTOWICZ.
Eustachę Kotowicz (1637—1704) chanoine du Cha-
pitre de Wilno, et a partir de 1688 eveque de Smo-
leńsk in partibus infidelium participa activement a
de nombreux et importants travaux administratifs,
mais en plus il se distingua par son activite de gran-
dę valeur artistique dans le domaine d'architecture.
La cathedrale de Wilno, ruinee par les guerres
(1655—1662), dut etre restauree a fond. Les repara-
tions furent executees par un architecte dont les con-
naissances professionnelles n etaient pas suffisantes.
11 fallut pourtant restituer la splendeur originelle de
la cathedrale, et le Chapitre confia cette tache au cha-
noine Kotowicz, connu deja d'autres travaux de con-
struction. En 1687 Kotowicz fit corriger le decor in-
terieur de la cathedrale, pour laquelle en 1684 il pro-
duisit un magnifique ciboire d'apres le modele de ce-
lui, fait par lui auparavant pour 1'eglise paroissiale
de Słonim.
Entre 1686 et 1697 Kotowicz prepara de sa propre
main le projet du maitre-autel de la cathedrale que
le Chapitre approuva hautement. 11 surveilla person-
nellement sa contruction et couvrit tous les frais qui
321