DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Mikocka-Rachubowa, Katarzyna: Rzeźbiarz rzymski Vincenzo Pacetti i Polacy
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49349#0279
Rzeźbiarz rzymski Vincenzo Pacetti i Polacy
269
skudów41. Do realizacji grupy zapewne nie doszło - nie znajdujemy o niej wzmianek
w inwentarzach królewskich zbiorów.
Z zapisków Pacettiego wynika też, że w początkach października 1792 r. Brocchi zała-
twiał dla dworu polskiego sprzedaż obrazów Locatellego (Andrea Locatellego), za pienią-
dze (per mezzo) Bacciarellego42.
Osobą pozostającą w ożywionych kontaktach z Vincenzo Pacettim był Stanisław Po-
niatowski, podskarbi wielki litewski, bratanek króla Stanisława Augusta43. Odwiedzał
artystę w czasie swojego pobytu we Włoszech w 1785 i 1786 r. (w Rzymie był wówczas
od 19 do 26 sierpnia 1785 r. i od 6 grudnia 1785 r. do 12 stycznia 1786 r.). Dnia 20 sierpnia
1785 r. książę Poniatowski, określany przez Pacettiego jako il nepote del Re di Polonia,
zamówił u niego gipsowe kopie Hermafrodyty i Gladiatora z kolekcji Borghese44. Ponia-
towski odwiedzał Pacettiego podobno także 5 października (?) 1785 r.45 i 9 stycznia 1786
r.46, a 30 marca t.r. Pacetti zapisał, że książę posłał II Sig[nor] Palle pittore Polacco (Józe-
fa Walla), aby ten narysował antyczną figurkę, która bardzo mu się podobała47.
Stanisław Poniatowski utrzymywał kontakty z Pacettim też w czasach późniejszych,
w latach 90. XVIII w., a także w początkach XIX w., kiedy to zamieszkał w Rzymie na
stałe. W styczniu 1792 r. zapłacił za głowę Atlety (una testa di Atleta, dzieło Pacettiego
lub może restaurowaną przezeń rzeźbę antyczną) 20 cekinów, zainteresowany był rów-
nież statuą Merkurego48. Tę ostatnią rzeźbę, będącą odrestaurowanym oryginałem antycz-
nym, przyszedł ponownie oglądać po kilku dniach eon una Signora o godzinie czwartej
nad ranem, a zastawszy studio zamknięte, wrócił nazajutrz i ją kupił49. W lutym t.r. Ponia-
towski ponaglał artystę w sprawie owej głowy Atlety (określanej tu jako il busto dell 'Atle-
ta)^, oglądał też statuę Merkurego51. Natomiast 15 lutego t.r. Pacetti zanotował, że
Stanisław Poniatowski został accademico d'onore Akademii Św. Łukasza za jego porę-
czeniem (Ho fatto fare Accad[e]mico d'onore S[ua] Altezza il Nepote del sud[detto] Re
[...])52. W początkach lipca 1792 r. Poniatowski kontaktował się ponownie z Pacettim
41 Giornale..., k. 110v, zapis z 15 stycznia 1791 r. (razem z projektem grupy Pokoju, który mu zrobiłem, zawierającym
wpisany szkic i opis Pana Opata Viscontiego)
42 Ibid., k. 125, zapis z 3 października 1792 r. W zbiorach Stanisława Augusta znajdowały się cztery pejzaże pędzla
Andrei Locatellego (1695-1741), znany jest też niedatowany spis obrazów tego artysty przesłany królowi
z propozycją ich nabycia: Nota de Quadri de Lucalelli [sic] come appresso (z podaniem wymiarów, bez przytoczenia
treści przedstawień) - por.: T. MAŃKOWSKI, Galerja Stanisława Augusta, Lwów 1932, s. 184, 333, 395.
43 O nim: PSB, t. 27, Wrocław 1983, s. 481-487 (J. Michalski).
44 Giornalek. 57.
45 Ibid., k. 59; 5 października (5 8bre) 1785 r. Pacettiemu powiedział Luigiemu Cunego, że przyjdzie doń il maggior
Sacco (chodziło zapewne o Józefa Sacco, architekta) wraz z il nipote del Re di Polonia, aby obejrzeć jego dzieła -
jednak w świetle dotychczasowych ustaleń Poniatowski opuścił Rzym 26 sierpnia i wrócił tam dopiero 6 grudnia.
46 Ibid., k. 63.
47 Ibid., k. 66v.
48 Ibid., k. 120, zapisy z 20 i 22 stycznia 1792 r.
49 Ibid., k. 120v, zapisy z 31 stycznia i 1 lutego 1792 r.; treść ostatniej wzmianki nie jest jednoznaczna - wydaje się
jednak, że Pacettiemu chodziło nie o zakup przez Poniatowskiego odrestaurowanej przezeń głowy antycznej, a statui
Merkurego, będącej antycznym oryginałem: Adi Primo Febraro. E tornato il nipote del Re sud[ett]o per vedere la statua
di Mercurio e il ristauro del testo che egli ha comprato (W dniu pierwszego lutego. Powrócił wspomniany bratanek
króla aby obejrzeć statuę Merkurego i odnowienie [jej?] głowy, którą kupił).
50 Ibid., k. 120v, zapis z 8 lutego 1792 r.
51 Ibid., k. 120v, zapis z 12 lutego 1792 r., tu też zapisy z 13 i 14 lutego t.r. o odwiedzinach Poniatowskiego
w studio artysty, a na k. 121 zapis o takiej wizycie z 26 lutego t.r.
52 Ibid., k. 120v.
269
skudów41. Do realizacji grupy zapewne nie doszło - nie znajdujemy o niej wzmianek
w inwentarzach królewskich zbiorów.
Z zapisków Pacettiego wynika też, że w początkach października 1792 r. Brocchi zała-
twiał dla dworu polskiego sprzedaż obrazów Locatellego (Andrea Locatellego), za pienią-
dze (per mezzo) Bacciarellego42.
Osobą pozostającą w ożywionych kontaktach z Vincenzo Pacettim był Stanisław Po-
niatowski, podskarbi wielki litewski, bratanek króla Stanisława Augusta43. Odwiedzał
artystę w czasie swojego pobytu we Włoszech w 1785 i 1786 r. (w Rzymie był wówczas
od 19 do 26 sierpnia 1785 r. i od 6 grudnia 1785 r. do 12 stycznia 1786 r.). Dnia 20 sierpnia
1785 r. książę Poniatowski, określany przez Pacettiego jako il nepote del Re di Polonia,
zamówił u niego gipsowe kopie Hermafrodyty i Gladiatora z kolekcji Borghese44. Ponia-
towski odwiedzał Pacettiego podobno także 5 października (?) 1785 r.45 i 9 stycznia 1786
r.46, a 30 marca t.r. Pacetti zapisał, że książę posłał II Sig[nor] Palle pittore Polacco (Józe-
fa Walla), aby ten narysował antyczną figurkę, która bardzo mu się podobała47.
Stanisław Poniatowski utrzymywał kontakty z Pacettim też w czasach późniejszych,
w latach 90. XVIII w., a także w początkach XIX w., kiedy to zamieszkał w Rzymie na
stałe. W styczniu 1792 r. zapłacił za głowę Atlety (una testa di Atleta, dzieło Pacettiego
lub może restaurowaną przezeń rzeźbę antyczną) 20 cekinów, zainteresowany był rów-
nież statuą Merkurego48. Tę ostatnią rzeźbę, będącą odrestaurowanym oryginałem antycz-
nym, przyszedł ponownie oglądać po kilku dniach eon una Signora o godzinie czwartej
nad ranem, a zastawszy studio zamknięte, wrócił nazajutrz i ją kupił49. W lutym t.r. Ponia-
towski ponaglał artystę w sprawie owej głowy Atlety (określanej tu jako il busto dell 'Atle-
ta)^, oglądał też statuę Merkurego51. Natomiast 15 lutego t.r. Pacetti zanotował, że
Stanisław Poniatowski został accademico d'onore Akademii Św. Łukasza za jego porę-
czeniem (Ho fatto fare Accad[e]mico d'onore S[ua] Altezza il Nepote del sud[detto] Re
[...])52. W początkach lipca 1792 r. Poniatowski kontaktował się ponownie z Pacettim
41 Giornale..., k. 110v, zapis z 15 stycznia 1791 r. (razem z projektem grupy Pokoju, który mu zrobiłem, zawierającym
wpisany szkic i opis Pana Opata Viscontiego)
42 Ibid., k. 125, zapis z 3 października 1792 r. W zbiorach Stanisława Augusta znajdowały się cztery pejzaże pędzla
Andrei Locatellego (1695-1741), znany jest też niedatowany spis obrazów tego artysty przesłany królowi
z propozycją ich nabycia: Nota de Quadri de Lucalelli [sic] come appresso (z podaniem wymiarów, bez przytoczenia
treści przedstawień) - por.: T. MAŃKOWSKI, Galerja Stanisława Augusta, Lwów 1932, s. 184, 333, 395.
43 O nim: PSB, t. 27, Wrocław 1983, s. 481-487 (J. Michalski).
44 Giornalek. 57.
45 Ibid., k. 59; 5 października (5 8bre) 1785 r. Pacettiemu powiedział Luigiemu Cunego, że przyjdzie doń il maggior
Sacco (chodziło zapewne o Józefa Sacco, architekta) wraz z il nipote del Re di Polonia, aby obejrzeć jego dzieła -
jednak w świetle dotychczasowych ustaleń Poniatowski opuścił Rzym 26 sierpnia i wrócił tam dopiero 6 grudnia.
46 Ibid., k. 63.
47 Ibid., k. 66v.
48 Ibid., k. 120, zapisy z 20 i 22 stycznia 1792 r.
49 Ibid., k. 120v, zapisy z 31 stycznia i 1 lutego 1792 r.; treść ostatniej wzmianki nie jest jednoznaczna - wydaje się
jednak, że Pacettiemu chodziło nie o zakup przez Poniatowskiego odrestaurowanej przezeń głowy antycznej, a statui
Merkurego, będącej antycznym oryginałem: Adi Primo Febraro. E tornato il nipote del Re sud[ett]o per vedere la statua
di Mercurio e il ristauro del testo che egli ha comprato (W dniu pierwszego lutego. Powrócił wspomniany bratanek
króla aby obejrzeć statuę Merkurego i odnowienie [jej?] głowy, którą kupił).
50 Ibid., k. 120v, zapis z 8 lutego 1792 r.
51 Ibid., k. 120v, zapis z 12 lutego 1792 r., tu też zapisy z 13 i 14 lutego t.r. o odwiedzinach Poniatowskiego
w studio artysty, a na k. 121 zapis o takiej wizycie z 26 lutego t.r.
52 Ibid., k. 120v.