DOI article:
Nestorow, Rafał: Treści ideowe mauzoleum Sieniawskich w Brzeżanach
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.49518#0177
167
RAFAŁ NESTORÓW
Instytut Sztuki PAN, Kraków
Treści ideowe mauzoleum Sieniawskich
w Brzeżanach
Brzeżany położone są 86 km
na pohidniowy-wschód od
Lwowa i ok. 40 km od Tar-
nopola w obszernej dolinie rzeki
Złotej Lipy (dopływu Dniestru), w
miejscu gdzie wpada do niej potok
Leśnicki, zwany inaczej Rajówką.
Miasto usytuowane jest na terenie
rozlewiska w szerokiej kotlinie
ograniczonej pasmami zalesionych
pagórków na zachodnim brzegu
rzeki u ujścia potoku Leśnickiego.
Brzeżany założył w r. 1530 Mikołaj
Sieniawski na mocy dekretu wyda-
nego przez króla Zygmunta I* 1.
1. Brzeżany, kościół zamkowy. Fot. autor 2005
Szczególnie malownicze położenie miasta sprawiło, iż przed wybuchem II wojny świato-
wej brzeżańszczyzna zyskała miano polskiej Szwajcarii2. Krótki, malowniczy opis poło-
żenia miasta i zaniku zamieścił w poemacie Jan Bielecki (1832) Juliusz Słowacki3: Pan
Brzeżan w ślicznej mieszka okolicy, // Zamek objęła rzeka w dwa ramiona// Nad bramą
kłasztor w murach zakonnicy! / Dałej kapłica blachą powleczona// W komnatach żadnej
* Niniejszy tekst powstał na podstawie rozdziału pracy magisterskiej pt. Mauzoleum Sieniawskch w Brzeżanach napisa-
nej w Instytucie Historii Sztuki UJ pod kierunkiem Pana prof. dr hab. Adama Małkiewicza, któremu w tym miejscu
serdecznie dziękuję za pomoc w przygotowaniu pracy do druku. W skróconej wersji tekst był prezentowany w czerwcu
2003 r. w Kazimierzu na sesji Fundator i jego dzieło w sztuce nowożytnej zorganizowanej przez Instytut Historii Sztuki.
KUL. Z uwagi na charakter niniejszego opracowania skrócono do niezbędnego minimum historię i etapy budowy
zamkowego kościoła, ograniczając liczbę przypisów. Monograficzne opracowanie kościoła ukaże się w 15 tomie „Ma-
teriałów do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczpospolitej”, pod red. Jana K. OSTROW-
SKIEGO.
1 Tekst przywileju podaje Józef CZERNECKI, Brzeżany. Pamiątki i wspomnienia, Lwów 1905, s. 2-6; Maurycy MALI-
SZEWSKI, Brzeżany w czasach Rzeczypospolitej Polskiej, Brody 1910, s. 13-15, 189-191.
2 Stanisław WISZNIEWSKI, Przewodnik po Brzeżanach i okolicy, [Brzeżany 1939], s. 2. Jan K. OSTROWSKI, Kresy
bliskie i dalekie, Kraków 1998, s. 16.
3 Cytat publikuje również Maurycy MALISZEWSKI, Zamek w Brzeżanach, Tarnopol 1908, s. 5.
RAFAŁ NESTORÓW
Instytut Sztuki PAN, Kraków
Treści ideowe mauzoleum Sieniawskich
w Brzeżanach
Brzeżany położone są 86 km
na pohidniowy-wschód od
Lwowa i ok. 40 km od Tar-
nopola w obszernej dolinie rzeki
Złotej Lipy (dopływu Dniestru), w
miejscu gdzie wpada do niej potok
Leśnicki, zwany inaczej Rajówką.
Miasto usytuowane jest na terenie
rozlewiska w szerokiej kotlinie
ograniczonej pasmami zalesionych
pagórków na zachodnim brzegu
rzeki u ujścia potoku Leśnickiego.
Brzeżany założył w r. 1530 Mikołaj
Sieniawski na mocy dekretu wyda-
nego przez króla Zygmunta I* 1.
1. Brzeżany, kościół zamkowy. Fot. autor 2005
Szczególnie malownicze położenie miasta sprawiło, iż przed wybuchem II wojny świato-
wej brzeżańszczyzna zyskała miano polskiej Szwajcarii2. Krótki, malowniczy opis poło-
żenia miasta i zaniku zamieścił w poemacie Jan Bielecki (1832) Juliusz Słowacki3: Pan
Brzeżan w ślicznej mieszka okolicy, // Zamek objęła rzeka w dwa ramiona// Nad bramą
kłasztor w murach zakonnicy! / Dałej kapłica blachą powleczona// W komnatach żadnej
* Niniejszy tekst powstał na podstawie rozdziału pracy magisterskiej pt. Mauzoleum Sieniawskch w Brzeżanach napisa-
nej w Instytucie Historii Sztuki UJ pod kierunkiem Pana prof. dr hab. Adama Małkiewicza, któremu w tym miejscu
serdecznie dziękuję za pomoc w przygotowaniu pracy do druku. W skróconej wersji tekst był prezentowany w czerwcu
2003 r. w Kazimierzu na sesji Fundator i jego dzieło w sztuce nowożytnej zorganizowanej przez Instytut Historii Sztuki.
KUL. Z uwagi na charakter niniejszego opracowania skrócono do niezbędnego minimum historię i etapy budowy
zamkowego kościoła, ograniczając liczbę przypisów. Monograficzne opracowanie kościoła ukaże się w 15 tomie „Ma-
teriałów do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczpospolitej”, pod red. Jana K. OSTROW-
SKIEGO.
1 Tekst przywileju podaje Józef CZERNECKI, Brzeżany. Pamiątki i wspomnienia, Lwów 1905, s. 2-6; Maurycy MALI-
SZEWSKI, Brzeżany w czasach Rzeczypospolitej Polskiej, Brody 1910, s. 13-15, 189-191.
2 Stanisław WISZNIEWSKI, Przewodnik po Brzeżanach i okolicy, [Brzeżany 1939], s. 2. Jan K. OSTROWSKI, Kresy
bliskie i dalekie, Kraków 1998, s. 16.
3 Cytat publikuje również Maurycy MALISZEWSKI, Zamek w Brzeżanach, Tarnopol 1908, s. 5.