Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010)

192

JERZY KOWALCZYK
Warszawa, Sztak/ /A A

Mieczysław Morka, Pztnła dwom Zyg/nnnta 7 Jarego.
Treści /rdńycrne i propagandowe,
Warszawa, ARGRAF 2006, ss. 674, il. 326

V* * ^ ruba księga óztnka dwora Zygnranta 7 3?a-
ł "ł^rego jest dziełem osobliwym, tak jak jej
Autor. Najpierw słowo o Autorze. Jego ży-
ciorys zawodowy i naukowy nadaje się na osobną
książkę. Przeszedł drogę od robotnika do naukowca
wysokiej rangi. Przed rozprawą o Zygmuncie I opu-
blikował pracę doktorską o portretach konnych'. Ale
zasłynął dzięki dwóm krytycznym książkom o sła-
wetnej kolekcji Zbigniewa Karola Porczyńskiego w
Warszawie^. Wspominam o tym, bo walka z tym bar-
dzo kontrowersyjnym „darczyńcą", który w gruncie
rzeczy wyprowadził w pole kilku ministrów kultury.
Politechnikę Warszawską, która nadała mu doktorat
honorowy, niektórych członków PAN, kilku szacow-
nych profesorów historii sztuki i wysokiej rangi do-
stojników kościelnych, skończyła się w 1996 r.
ciężkim zawałem serca Mieczysława Morki. Choć
wycofał się z pracy etatowej w Instytucie Sztuki
PAN, przeszedł na rentę, to jednak nie zrezygnował
z pracy naukowej i powrócił do tematu swojej roz-
prawy habilitacyjnej, którą rozpoczął w 1983 r.
Obszerna książka o Zygmuncie I ukończona po
dziesięciu latach pracy, mimo wielu starań, nie zna-
lazła sponsora i ostatecznie została wydana w 2006
r. przez ARGRAF kosztem Autora. Dlatego też, ko-
rzystając z przywileju „właściciela" książki wpro-
wadził na początku i w zakończeniu publikacji
rozważania na temat walki o prawdę naukową w
sporze z Porczyńskim. Swoje przemyślenia rozsze-
rzył o gorzkie refleksje na temat środowiska history-
ków sztuki i życia społeczno-politycznego w kraju.
Dołączenie rozważań na początku i w zakończeniu,
mimo dużej wartości naukowej części zasadniczej.

' Mieczysław MORKA, PoM/' nowożytny portret łonny
i Jego enrope/żła geneza, Wrocław 1986.
* Mieczysław MORKA, Prawda /' /a6z o Po/ełc/7 ńn. dana

SZTUKA DWORU
ZYGMUNTA I
STAREGO
Treści polityczne
i propagandowe



przyczyniło się z pewnością do pominięcia dzieła
Mieczysława Morki w nominacjach do nagród. Jest
to bowiem przypadek bez precedensu, aby do stu-
dium o wieku XVI dołączyć sprawy współczesne.
Rozprawa Mieczysława Morki o Zygmuncie I
doczekała się kilku omówieiF i jednej wartościowej
recenzji Bogusława Czechowicza w „Sobótce"*^.
Paw/a 77, Warszawa 1996; id., Po/ełe/a ńn. dana Paw/a 77.
Porrgrona7ac/'a Pośeto/a i PaAtwa, Warszawa 1999.
^ M, in. B. TUM1ŁOW1CZ, „Zygmunt Stary na indeksie?