DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Artykuły
DOI article:Przywoźna-Leśniak, Katarzyna: Pałac Michała Serwacego Wi¬śniowieckiego w Czajczyńcach (Teklampolu) w ¬świetle nieznanego inwentarza z 1748 roku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0274
268
Katarzyna Przywoźna-Leśniak
7. Pałac w Czajczyńcach od strony podjazdu, rysunek Napoleona Ordy, 1. 70. XIX w.; Muzeum
Narodowe w Krakowie. Repr. wg R. Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach
Rzeczypospolitej, t. 5: Województwo wołyńskie, Wrocław- Wdrszawa-Kraków 1994, s. 79, il. 93
pałacu przez Mniszchów - nie tylko potwierdzają, że został on zbudowany przez Michała
Serwacego (dając również przesłanki do bardziej precyzyjnego datowania tego obiektu),
ale - przede wszystkim - pozwalają odpowiedzieć na zasadnicze, moim zdaniem, pyta-
nie: jak wyglądał teklampolski pałacyk w czasach jego fundatora?6.
Z treści Inwentarza wynika, że był to budynek murowany, piętrowy, kryty gontem
„z czterema kominami nad dach wywiedzionymi". Jego najwyższa, trójosiowa, środkowa
część (w formie ryzalitu lekko wysuniętego od strony podjazdu i zdecydowanie głębiej od
strony ogrodu) ponad drugą kondygnacją miała „według fabryki w liniey tey samey okna
trzy małe taflowe niby trzecią kondygnacyą reprezentujące" i zamknięta była gładkim
frontonem, na którego szczycie umieszczono „osoby snycerskiey roboty wazę trzymają-
ce". Po obu stronach części środkowej wznosiły się dwuosiowe, boczne partie głównego
korpusu „o dwóch kondygnacjach z obu stron z jednakowemi Facitami nad ktoremi waza
snycerskiej roboty item z drugiej strony takaż waza". Natomiast części skrajne tworzyły
(od strony podjazdu i od ogrodu) parterowe, dwuosiowe ryzality „pod dachem łamanym
gontami pobitym, nad ktoremi Faciaty z wazami jednakowemi" oraz nadbudowane nad
6 Kijów, Narodowa Biblioteka Ukrainy im. W. I. Wiernadskiego, Instytut Rękopisów, f. 1, spr. 150, „Inwentarz Dobr w
Wojewodztwach Wołyńskim y Podolskim a powiatach Krzemienieckim i Latyczowskim sytuowanych spisany 1748
anno"; k. 167-170, „Wieś Teklampol seu Czayczynce. Opisanie Pałacu Teklampolskiego". W tym miejscu chciałabym
bardzo serdecznie podziękować za pomoc i ogromną życzliwość Kierownictwu i Pracownikom Instytutu Rękopisów
kijowskiej Biblioteki, a szczególnie Pani Oldze Boliak.
Katarzyna Przywoźna-Leśniak
7. Pałac w Czajczyńcach od strony podjazdu, rysunek Napoleona Ordy, 1. 70. XIX w.; Muzeum
Narodowe w Krakowie. Repr. wg R. Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach
Rzeczypospolitej, t. 5: Województwo wołyńskie, Wrocław- Wdrszawa-Kraków 1994, s. 79, il. 93
pałacu przez Mniszchów - nie tylko potwierdzają, że został on zbudowany przez Michała
Serwacego (dając również przesłanki do bardziej precyzyjnego datowania tego obiektu),
ale - przede wszystkim - pozwalają odpowiedzieć na zasadnicze, moim zdaniem, pyta-
nie: jak wyglądał teklampolski pałacyk w czasach jego fundatora?6.
Z treści Inwentarza wynika, że był to budynek murowany, piętrowy, kryty gontem
„z czterema kominami nad dach wywiedzionymi". Jego najwyższa, trójosiowa, środkowa
część (w formie ryzalitu lekko wysuniętego od strony podjazdu i zdecydowanie głębiej od
strony ogrodu) ponad drugą kondygnacją miała „według fabryki w liniey tey samey okna
trzy małe taflowe niby trzecią kondygnacyą reprezentujące" i zamknięta była gładkim
frontonem, na którego szczycie umieszczono „osoby snycerskiey roboty wazę trzymają-
ce". Po obu stronach części środkowej wznosiły się dwuosiowe, boczne partie głównego
korpusu „o dwóch kondygnacjach z obu stron z jednakowemi Facitami nad ktoremi waza
snycerskiej roboty item z drugiej strony takaż waza". Natomiast części skrajne tworzyły
(od strony podjazdu i od ogrodu) parterowe, dwuosiowe ryzality „pod dachem łamanym
gontami pobitym, nad ktoremi Faciaty z wazami jednakowemi" oraz nadbudowane nad
6 Kijów, Narodowa Biblioteka Ukrainy im. W. I. Wiernadskiego, Instytut Rękopisów, f. 1, spr. 150, „Inwentarz Dobr w
Wojewodztwach Wołyńskim y Podolskim a powiatach Krzemienieckim i Latyczowskim sytuowanych spisany 1748
anno"; k. 167-170, „Wieś Teklampol seu Czayczynce. Opisanie Pałacu Teklampolskiego". W tym miejscu chciałabym
bardzo serdecznie podziękować za pomoc i ogromną życzliwość Kierownictwu i Pracownikom Instytutu Rękopisów
kijowskiej Biblioteki, a szczególnie Pani Oldze Boliak.