DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Recenzje
DOI article:Jankowski, Aleksander: "Norweskie siostry" świątyni Wang
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0373
367
ALEKSANDER JANKOWSKI
Bydgoszcz, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
„Norweskie siostry" świątyni Wang
Na naszym rynku wydawniczym pojawiła się
książka Tadeusza W. Lange, Stavkirker.
Norweskie kościoły słupowe (Gdańsk 2015,
ss. 351, mapa, liczne ilustracje). Dwujęzyczne (pol-
sko-angielskie) dzieło powstało w ramach projektu
„Ostańce Próśb", autorstwa Waldemara Elwarta, re-
alizowanego przez Muzeum Narodowe w Gdańsku,
z dotacji programu: „Promowanie różnorodności
kulturowej i artystycznej europejskiego dziedzictwa
kulturowego", a mającego za cel upowszechnianie
wiedzy o zasobach architektury sakralnej Polski,
Norwegii i Islandii.
W słowie wstępnym Autor przywołuje średnio-
wieczny stavkirke z Vang (nad jeziorem Vangsmjo-
si), rozebrany w 1841 r. i po dwóch latach ponow-
nie postawiony w Bierutowicach (obecnie Karpacz
Górny). Kościół zw. Wang tytułuje „siostrą" słupo-
wych świątyń norweskich, które - jak mówi - „ko-
jarzą się z czasami dumnych wikingów". Książka
„ma przybliżyć polskiemu czytelnikowi historię
powstania tych niezwykłych budowli i zasad ich
konstrukcji, a także opisać wszystkie zachowane
do dziś średniowieczne kościółki wspomnianego
typu" (s. 12).
Do rąk czytelnika trafia bardzo atrakcyjny edy-
torsko „album-przewodnik" po 29 istniejących nor-
weskich świątyniach słupowych, dopełniony dwoma
zwięzłymi ustępami o około 30 niezachowanych ko-
ściołach słupowych oraz o 20 ich „replikach" zbu-
dowanych w XIX-XXI w. w Europie i USA. Prezen-
tację tych obiektów poprzedza schematyczna mapa
Norwegii z lokalizacją zachowanych świątyń oraz
krótkie - 35 stronicowe - wprowadzenie w zagad-
nienie stavkirke, podzielone na kilka „tytułowa-
nych" sekwencji: „Nazwa", „Ewolucja drewnianych
kościołów Norwegii", „Pochodzenie budowli",
„Liczba stavkirker", „Odkrycie stavkirke", „Ele-
menty konstrukcji i zdobień", „Typologia kościołów
słupowych". Tom zamyka Aneks z poglądowymi
rysunkami konstrukcyjnej struktury kościoła stav
typu Borgund (rzut, przekrój i widok) oraz zestaw
pozycji bibliograficznych: 19 pozycji zwartych i 13
artykułów.
Ponieważ zaproponowane przez Tadeusza
W. Lange wprowadzenie w rozległą i wielowątkową
problematykę stavkirker jest nazbyt pobieżne, celo-
we wydaje się poprzedzić omówienie książki uwa-
gami wskazującymi miejsce tych świątyń w historii
oraz badaniach europejskiej architektury sakralnej.
* * *
Norweskie świątynie stav (niem. Stabkirche; ang.
stave church) należą do najstarszych zachowanych
i naukowo najbardziej intrygujących zabytków drew-
nianej architektury sakralnej. Malowniczo wpisane
ALEKSANDER JANKOWSKI
Bydgoszcz, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
„Norweskie siostry" świątyni Wang
Na naszym rynku wydawniczym pojawiła się
książka Tadeusza W. Lange, Stavkirker.
Norweskie kościoły słupowe (Gdańsk 2015,
ss. 351, mapa, liczne ilustracje). Dwujęzyczne (pol-
sko-angielskie) dzieło powstało w ramach projektu
„Ostańce Próśb", autorstwa Waldemara Elwarta, re-
alizowanego przez Muzeum Narodowe w Gdańsku,
z dotacji programu: „Promowanie różnorodności
kulturowej i artystycznej europejskiego dziedzictwa
kulturowego", a mającego za cel upowszechnianie
wiedzy o zasobach architektury sakralnej Polski,
Norwegii i Islandii.
W słowie wstępnym Autor przywołuje średnio-
wieczny stavkirke z Vang (nad jeziorem Vangsmjo-
si), rozebrany w 1841 r. i po dwóch latach ponow-
nie postawiony w Bierutowicach (obecnie Karpacz
Górny). Kościół zw. Wang tytułuje „siostrą" słupo-
wych świątyń norweskich, które - jak mówi - „ko-
jarzą się z czasami dumnych wikingów". Książka
„ma przybliżyć polskiemu czytelnikowi historię
powstania tych niezwykłych budowli i zasad ich
konstrukcji, a także opisać wszystkie zachowane
do dziś średniowieczne kościółki wspomnianego
typu" (s. 12).
Do rąk czytelnika trafia bardzo atrakcyjny edy-
torsko „album-przewodnik" po 29 istniejących nor-
weskich świątyniach słupowych, dopełniony dwoma
zwięzłymi ustępami o około 30 niezachowanych ko-
ściołach słupowych oraz o 20 ich „replikach" zbu-
dowanych w XIX-XXI w. w Europie i USA. Prezen-
tację tych obiektów poprzedza schematyczna mapa
Norwegii z lokalizacją zachowanych świątyń oraz
krótkie - 35 stronicowe - wprowadzenie w zagad-
nienie stavkirke, podzielone na kilka „tytułowa-
nych" sekwencji: „Nazwa", „Ewolucja drewnianych
kościołów Norwegii", „Pochodzenie budowli",
„Liczba stavkirker", „Odkrycie stavkirke", „Ele-
menty konstrukcji i zdobień", „Typologia kościołów
słupowych". Tom zamyka Aneks z poglądowymi
rysunkami konstrukcyjnej struktury kościoła stav
typu Borgund (rzut, przekrój i widok) oraz zestaw
pozycji bibliograficznych: 19 pozycji zwartych i 13
artykułów.
Ponieważ zaproponowane przez Tadeusza
W. Lange wprowadzenie w rozległą i wielowątkową
problematykę stavkirker jest nazbyt pobieżne, celo-
we wydaje się poprzedzić omówienie książki uwa-
gami wskazującymi miejsce tych świątyń w historii
oraz badaniach europejskiej architektury sakralnej.
* * *
Norweskie świątynie stav (niem. Stabkirche; ang.
stave church) należą do najstarszych zachowanych
i naukowo najbardziej intrygujących zabytków drew-
nianej architektury sakralnej. Malowniczo wpisane