DOI issue:
Nr. 3
DOI article:[Inhaltsverzeichnis]
DOI chapter:Artykuły
DOI article:Matyaszczyk, Dorota: Tre¬ści ideowe ołtarza głównego i prezbiterium w dawnym ko¬ściele klasztornym cystersów w Oliwie*
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0509
Treści ideowe ołtarza głównego i prezbiterium w dawnym kościele cystersów w Oliwie
499
22. Herman Hahn, Fundacja księcia
Subisława przed Madonną
i św. Bernardem,1613
nieszporom w święta, po okadzeniu ołtarza, inną kadzielnicą okadzał grobowiec, zaś ka-
płan celebrujący niedzielną mszę za każdym razem kropił książęce mauzoleum61.
Hacki, kształtując od nowa program ideowy prezbiterium, włączył do niego także
drewniane epitafia Kacpra Geschkau (zm. 1584) i Dawida Konarskiego (zm. 1616). Epi-
tafia te wiszą obecnie jedno nad drugim na południowym filarze transeptu. Na górnym
Geschkau klęczy przed wizją Sądu Ostatecznego, po bokach obrazu stoją figury: Wiara
(Fides) i Nadzieja (Spes), w zwieńczeniu, nad kartuszem z herbem opata, Miłosierdzie
(Caritas). Tym trzem cnotom teologicznym towarzyszą mniejsze rzeźby dwóch cnót
kardynalnych: Męstwo (Fortitudo) i Roztropność albo Mądrość (Prudentia) i stojące na
uszakach epitafium figury aniołków z opuszczonymi pochodniami62. W centrum dolnego
epitafium znajduje się portret Dawida Konarskiego namalowany przez Hermana Hahna.
Siedem scen Pasji rozmieszczonych dookoła ramy namalował inny artysta; w zwieńcze-
niu znajdują się trzy figurki aniołków z arma Christi. Podczas budowy ołtarza głównego
przy północnym filarze stała skromna, manierystyczna ambona z 1636 r., wsparta na figu-
rze powstającego z grobu Adama63. Była używana sporadycznie, ponieważ tylko w czasie
świąt wygłaszano z niej kazania64. Sądzić należy, że właśnie nad nią wisiało wówczas
61 Cyt. za: IWICKI, Konwent oliwski..., s. 108.
62 Epitafium Geschkau'a jest bardzo podobne do kamiennego epitafium Jana i Doroty Brandesów z kościoła MNP
w Gdańsku, które uważa się za dzieło Wilema van den Błocka z 1588 r.
63 Od 3. ćwierci XVIII w. w tym miejscu usytuowana jest rokokowa ambona, której głównym programemjest gloryfika-
cja św. Bernarda. Starą ambonę kupił w 1834 r. gen. Adam Ożarowski dla kościoła w Brzózie k/Kozienic; zob. „Nowy
kościół i dwie 50-letnice w Brzózie", Pamiętnik Religijno-Moralny, 1856, s. 545-552.
64 IWICKI, Konwent oliwski..., s. 103.
499
22. Herman Hahn, Fundacja księcia
Subisława przed Madonną
i św. Bernardem,1613
nieszporom w święta, po okadzeniu ołtarza, inną kadzielnicą okadzał grobowiec, zaś ka-
płan celebrujący niedzielną mszę za każdym razem kropił książęce mauzoleum61.
Hacki, kształtując od nowa program ideowy prezbiterium, włączył do niego także
drewniane epitafia Kacpra Geschkau (zm. 1584) i Dawida Konarskiego (zm. 1616). Epi-
tafia te wiszą obecnie jedno nad drugim na południowym filarze transeptu. Na górnym
Geschkau klęczy przed wizją Sądu Ostatecznego, po bokach obrazu stoją figury: Wiara
(Fides) i Nadzieja (Spes), w zwieńczeniu, nad kartuszem z herbem opata, Miłosierdzie
(Caritas). Tym trzem cnotom teologicznym towarzyszą mniejsze rzeźby dwóch cnót
kardynalnych: Męstwo (Fortitudo) i Roztropność albo Mądrość (Prudentia) i stojące na
uszakach epitafium figury aniołków z opuszczonymi pochodniami62. W centrum dolnego
epitafium znajduje się portret Dawida Konarskiego namalowany przez Hermana Hahna.
Siedem scen Pasji rozmieszczonych dookoła ramy namalował inny artysta; w zwieńcze-
niu znajdują się trzy figurki aniołków z arma Christi. Podczas budowy ołtarza głównego
przy północnym filarze stała skromna, manierystyczna ambona z 1636 r., wsparta na figu-
rze powstającego z grobu Adama63. Była używana sporadycznie, ponieważ tylko w czasie
świąt wygłaszano z niej kazania64. Sądzić należy, że właśnie nad nią wisiało wówczas
61 Cyt. za: IWICKI, Konwent oliwski..., s. 108.
62 Epitafium Geschkau'a jest bardzo podobne do kamiennego epitafium Jana i Doroty Brandesów z kościoła MNP
w Gdańsku, które uważa się za dzieło Wilema van den Błocka z 1588 r.
63 Od 3. ćwierci XVIII w. w tym miejscu usytuowana jest rokokowa ambona, której głównym programemjest gloryfika-
cja św. Bernarda. Starą ambonę kupił w 1834 r. gen. Adam Ożarowski dla kościoła w Brzózie k/Kozienic; zob. „Nowy
kościół i dwie 50-letnice w Brzózie", Pamiętnik Religijno-Moralny, 1856, s. 545-552.
64 IWICKI, Konwent oliwski..., s. 103.