Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (78.2016)

585

Sprawozdanie z konferencji naukowej OWSHS
„ Polskie kolekcjonerstwo rzemiosła artystycznego"

Wdniach 3-4 listopada 2016 r. w siedzi-
bie Stowarzyszenia Historyków Sztuki
w Warszawie odbyła się zorganizowana
przez Oddział Warszawski konferencja naukowa
pt.: „Polskie kolekcjonerstwo rzemiosła artystycz-
nego". Jej organizatorkami były Magdalena Biało-
nowska Monika Bryl, Anna Frąckowska.
Sesję otworzył Artur Badach, prezes OW SHS,
zaś wykład inauguracyjny pt.: „Rzemiosło artystycz-
ne i design w kolekcjach polskich" wygłosił prof.
Tomasz F. de Rosset. „Wypowiedź będzie stanowić
syntetyczne odzwierciedlenie refleksji nad przemia-
nami statusu obiektów rzemiosła artystycznego,
a potem designu w polskiej kulturze w oparciu
o przykład kolekcjonerstwa. Będzie to próba inter-
pretacji cyrkulacji znaczeń, swego rodzaju wędrów-
ki przedmiotu na tym obszarze pomiędzy sferą użyt-
kową a sferą kolekcji, intelektualną, symboliczną i
estetyczną" - powiedział we wstępie do swego wy-
stąpienia prof, de Rosset, po czym wykazał, jak zło-
żone i wieloaspektowe jest badanie rzemiosła arty-
stycznego w kontekście kolekcjonerstwa.
Podczas trwających dwa dni obrad wygłoszono
22 referaty, podzielone na następujące bloki tema-
tyczne: I. „Zbiór czy kolekcja?", II. „Kolekcjoner i
jego zbiory", III. „Kolekcjonerstwo ceramiki", IV.
„Kolekcjonerstwo szkła", V. „Kolekcjonerstwo pry-
watne", VI. „Kolekcja w muzeum/kolekcja muzeal-
na" oraz VII. „Rzemiosło artystyczne na rynku sztu-
ki dziś".
W pierwszym panelu rozważano zasadność roz-
różnienia semantycznego pojęć: „zbiór" i „kolek-
cja". Alicja Kilijańska omówiła wyroby złotnicze ze
zbiorów Stanisława Ursyn-Rusieckiego, stawiając
przy tym pytanie „kolekcja czy zestaw pamiątek ro-
dzinnych?". Anna Feliks oraz Maciej Maria Putow-
ski przedstawili znajdujący się obecnie w Muzeum
Narodowym w Warszawie oraz Zamku Królewskim
w Warszawie zbiór mebli po dekoratorze wnętrz
Leonardzie Mokiczu (1906-1980), prezentując jed-
nocześnie barwną sylwetkę ich właściciela.
W kolejnym bloku Kamila Kłudkiewicz omówi-
ła dzieła rzemiosła będące niegdyś własnością słyn-
nej pary polskich kolekcjonerów Izabelli i Jana

Działyńskich i odmienny sposób, w jaki małżonko-
wie je postrzegali: od pamiątek narodowych po
obiekty naukowe. Katarzyna Mączewska zaprezen-
towała referat na temat: jaki jest efekt, kiedy współ-
pracują kolekcjoner i rysownik. Przedstawiła rysun-
ki obiektów rzemiosła artystycznego autorstwa
Władysława Sztolcmana wykonane dla Dominika
Witke-Jeżewskiego. Ostatnie wystąpienie w tym
bloku dotyczyło zagadnienia znawstwa i warsztatu
zbieracza, które Wanda Załęska omówiła na przy-
kładzie Ryszarda St. Ryszarda i jego kolekcji porce-
lany. Badaczka zaprezentowała również archiwum
słynnego zbieracza, stanowiące dziś bardzo cenny,
niepublikowany dotąd, materiał badawczy.
Trzeci i czwarty panel, dotyczące kolekcjoner-
stwa ceramiki i szkła, obejmowały wystąpienia:
prof. Wojciecha Kowalskiego, który przedstawił re-
ferat nt. zbioru majoliki niderlandzkiej w Elblągu;
Ewy Katarzyny Świetlickiej, stawiającej problema-
tyczne pytanie: „Czy w II Rzeczpospolitej były ko-
lekcje majoliki?"; Krzysztofa Przylickiego, w któ-
rym autor omówił wyroby ceramiczne z kolekcji
Olgi i Tadeusza Litawińskich przechowywane dziś
w Muzeum KUL oraz Aleksandry J. Kasprzak na
temat początków kolekcjonerstwa szkła w Króle-
stwie Polskim, a także Leszka Wąsa, który przedsta-
wił kolekcje rzemiosła artystycznego na Śląsku.
Drugi dzień obrad rozpoczęły dwa panele na te-
mat kolekcjonerstwa prywatnego. Agnieszka Smołu-
cha-Sładkowska omówiła medale z kolekcji książąt
Czartoryskich wzmiankowane w „Corpus of Italian
Medals before Cellini" Georga Francisa Hilla. Agata
Wójcik zaprezentowała kolekcję Towarzystwa Pol-
skiej Sztuki Stosowanej, a Łukasz Grzejszczak omó-
wił wyniki swoich badań nad nieopracowanymi dotąd
kolekcjami łódzkiej magnaterii przez 1938 r. Na ko-
niec Piotr Jaworski poruszył temat organizowanych
w drugiej połowie XIX w. w Warszawie wystaw sta-
rożytności, „będących przeglądami prywatnego
kolekcjonerstwa pamiątek historycznych, dzieł sztuki
i rzemiosła artystycznego", skupiając się na ekspono-
wanych tam zabytkach archeologicznych.
Przedostatni blok konferencji został poświęcony
muzealnym kolekcjom rzemiosła artystycznego.