DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Myśliński, Michał: Polskie państwowe cechy probiercze - europejska geneza lokalnego znaku*
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0703
Polskie państwowe cechy probiercze - europejska geneza lokalnego znaku
689
cechy obowiązujące do 1931 T.
zholo
wyroby duże
2. Cechy probiercze polskie stosowane do 1931 r. Repr. wg Franciszek Zastawniak,
Złotnictwo i probiernictwo, Kraków 1946, s. 299
kazów źródłowych. Trzeba bowiem podkreślić, iż dysponujemy co prawda najważniej-
szymi aktami prawnymi - ustawami i rozporządzeniami odpowiednich ministerstw, regu-
lującymi organizację polskiej administracji probierczej po 1918/1919 r., ale do czasów
obecnych nie zachowały się wszystkie dokumenty obrazujące jej przedwojenne funkcjo-
nowanie4. Szczególnie dotkliwa jest niemal całkowita utrata archiwum Głównego Urzędu
Probierczego w Warszawie (dalej: GUP), które po likwidacji tego Urzędu prawdopodob-
nie zostało przekazane do Warszawskiego Urzędu Probierczego, którego siedziba, przy
ul. Złotej 22, spłonęła podczas powstania warszawskiego w sierpniu 1944 r.5 Na tym tle
wyjątkiem jest dokumentacja archiwalna urzędu w Krakowie - zachowana niemal w cało-
ści, co pozwala w pewnym zarysie odtworzyć praktykę administracji probierczej, a przede
wszystkim przedstawić hipotetyczną genezę polskich państwowych cech probierczych.
Zanim jednak doszło do opracowania i wprowadzenia 1 stycznia 1922 r. na terenie
Polski nowych znaków probierczych (będących przecież jednym z symboli niezawisłości
4 Teksty aktów prawnych wraz z ich opisami bibliograficznymi, które zostały opublikowane w trybie wydawnictw
urzędowych (Dziennik Ustaw i Monitor Polski), dostępne są w Internetowym Systemie Aktów Prawnych
(www.isap.sejm.gov.pl).
5 Zob. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 października 1926 r. o uchyleniu rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 5 sierpnia 1921 r. o organizacji i zakresie działania urzędów probierczych (Dziennik Ustaw z roku 1926, nr 110,
poz. 643). Na podstawie Rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Skarbu z dnia
9 listopada 1926 r. o utworzeniu Warszawskiego Urzędu Probierczego oraz zakresie działania tego Urzędu tudzież
Urzędów Probierczych w Krakowie, we Lwowie i w Wilnie, w miejsce GUP zorganizowano m. in. Warszawski Urząd
Probierczy i określono podległy mu obszar (Dziennik Ustaw z roku 1926, nr 113, poz. 659).
689
cechy obowiązujące do 1931 T.
zholo
wyroby duże
2. Cechy probiercze polskie stosowane do 1931 r. Repr. wg Franciszek Zastawniak,
Złotnictwo i probiernictwo, Kraków 1946, s. 299
kazów źródłowych. Trzeba bowiem podkreślić, iż dysponujemy co prawda najważniej-
szymi aktami prawnymi - ustawami i rozporządzeniami odpowiednich ministerstw, regu-
lującymi organizację polskiej administracji probierczej po 1918/1919 r., ale do czasów
obecnych nie zachowały się wszystkie dokumenty obrazujące jej przedwojenne funkcjo-
nowanie4. Szczególnie dotkliwa jest niemal całkowita utrata archiwum Głównego Urzędu
Probierczego w Warszawie (dalej: GUP), które po likwidacji tego Urzędu prawdopodob-
nie zostało przekazane do Warszawskiego Urzędu Probierczego, którego siedziba, przy
ul. Złotej 22, spłonęła podczas powstania warszawskiego w sierpniu 1944 r.5 Na tym tle
wyjątkiem jest dokumentacja archiwalna urzędu w Krakowie - zachowana niemal w cało-
ści, co pozwala w pewnym zarysie odtworzyć praktykę administracji probierczej, a przede
wszystkim przedstawić hipotetyczną genezę polskich państwowych cech probierczych.
Zanim jednak doszło do opracowania i wprowadzenia 1 stycznia 1922 r. na terenie
Polski nowych znaków probierczych (będących przecież jednym z symboli niezawisłości
4 Teksty aktów prawnych wraz z ich opisami bibliograficznymi, które zostały opublikowane w trybie wydawnictw
urzędowych (Dziennik Ustaw i Monitor Polski), dostępne są w Internetowym Systemie Aktów Prawnych
(www.isap.sejm.gov.pl).
5 Zob. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 października 1926 r. o uchyleniu rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 5 sierpnia 1921 r. o organizacji i zakresie działania urzędów probierczych (Dziennik Ustaw z roku 1926, nr 110,
poz. 643). Na podstawie Rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Skarbu z dnia
9 listopada 1926 r. o utworzeniu Warszawskiego Urzędu Probierczego oraz zakresie działania tego Urzędu tudzież
Urzędów Probierczych w Krakowie, we Lwowie i w Wilnie, w miejsce GUP zorganizowano m. in. Warszawski Urząd
Probierczy i określono podległy mu obszar (Dziennik Ustaw z roku 1926, nr 113, poz. 659).