DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Żukowski, Jacek: Infantka Anna Katarzyna Konstancja i kultura artystyczno-kolekcjonerska dworu wazowskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.71009#0293
Infantka Anna Katarzyna Konstancja i kultura dworu wazowskiego
285
27. Pracownia Miseronich, kufel
Konstancji Austriaczki, po 1605 r.,
Monachium, Bawarskie Muzeum
Narodowe. Repr. za:
M. Frankenburger, Die Silberkammer
der Munchner Residenz, Monachium
1923. Fot. Pracownia Repr. BN oraz
© Bayerisches Nationalmuseum,
Munchen.
Photo: Karl-Michael Vetters
Polscy Wazowie szczególnie cenili sobie luksusowe wyroby ze szkła i materiałów po-
krewnych190. Eksponowany w sali nr 29 Bawarskiego Muzeum Narodowego kryształowy
kufel (il. 27) na złotej i emaliowanej podstawie zamówiono w mediolańskiej pracowni
Miseronich po 1605 r. Na dnie naczynia rozpoznajemy cyfrę królowej Konstancji: CAS-
o tożsamości posiadaczki świadczy także pole sercowe okazałego herbu tworzącego głów-
ną, obok figuralnego ucha, dekorację całości191. To samo muzeum skrywa trzy jedwabne
gobeliny perskiej roboty włączone do posagu Wazówny, tzw. dywany polskie. Zanim jed-
nak pochylimy się nad tym fenomenem, warto zajrzeć do prywatnego skarbca infantki.
Anna Katarzyna Konstancja dysponowała niemałą kolekcją precjozów bezpośrednio
z myślą o niej obstalowanych, a także drogocennych drobiazgów otrzymanych w spadku po
swym ojcu. Ten ostatni, obok bogatych łańcuchów, zapisał jej 32 sznury diamentów (w
każdym po 19 sztuk) oraz trzy tuziny sznurków z diamentami i rubinami, „które do różnych
sukien naszych przyszywane bywają, niemniej i insze sznurki używane w kształt gwiazdy
do kapelusza naszego, z rubinów i diamentów"192. Najpewniej któreś z zachowanych do
dziś na Jasnej Górze wotów (np. włączonych do brylantowej bądź rubinowej sukienki Matki
Boskiej Częstochowskiej) zostało złożone przez nowożeńców w trakcie ich pobytu w sank-
tuarium. Wielka kolekcja kosztowności przywieziona do Neuburga uległa znacznemu roz-
proszeniu, a z czasem nierzadko bywała traktowana jako źródło pozyskania cennych
surowców. Jak wykazał Mieczysław Gębarowicz, 17 lat po śmierci Anny Katarzyny Kon-
stancji taki los spotkał niemało jej sreber stołowych. Został wtedy przetopiony m.in. uszko-
dzony puchar ze srebra (por. Aneks 1, poz. 165), dziesięć srebrnych mis z inicjałami A.C.C
(tamże, poz. 201), siedem spośród 26 srebrnych półmisków z serwisu Zygmunta III Wazy
(poz. 215), osiem sztuk z czterech tuzinów „polskich" talerzy z kompletu oznaczonego lite-
rami A.C.C. (poz. 224), jedna z czterech flasz z herbem Polski (poz. 264) oraz 12 widelców
z kompletu oznaczonego inicjałami A.C.C.P. (poz. 319)193. Warto jednak podkreślić, iż za-
chowane źródła uzmysławiają zarówno poziom artystyczny, jak i aspiracje kulturowe dworu
wazowskiego, a w szczególności osobiste preferencje Anny Katarzyny Konstancji, wykazu-
jącej zainteresowania zbliżone do swej matki oraz brata, Karola Ferdynanda Wazy.
190 Aleksandra J. KASPRZAK, Huta warszawska Casparo Brunoro, http://muzeum-zamojskie.pl/wp-content/uploads/
2011/03/6.Huta-warszawska.pdf - [dostęp 13 IV 2016 r.]
191 Kryształ, złoto, emalia, Monachium, Residenzmuseum - Statzkammer der Residenz Munchen, nr inw. R 2157,
Aleksander MENHARD, Polskimi śladami: Monachium i okolice, Monachium 1991, s. 84, il. 6; KRASIŃSKA-KLA-
PUTH, KOZŁOWSKA, MENHARD, op. cit., s. 84-85.
192 Julian Ursyn NIEMCEWICZ, Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polsce, t. 4, Lipsk 1839, s. 343-345.
193 GĘBAROWICZ, „Dzieła złotnictwa...", s. 329.
285
27. Pracownia Miseronich, kufel
Konstancji Austriaczki, po 1605 r.,
Monachium, Bawarskie Muzeum
Narodowe. Repr. za:
M. Frankenburger, Die Silberkammer
der Munchner Residenz, Monachium
1923. Fot. Pracownia Repr. BN oraz
© Bayerisches Nationalmuseum,
Munchen.
Photo: Karl-Michael Vetters
Polscy Wazowie szczególnie cenili sobie luksusowe wyroby ze szkła i materiałów po-
krewnych190. Eksponowany w sali nr 29 Bawarskiego Muzeum Narodowego kryształowy
kufel (il. 27) na złotej i emaliowanej podstawie zamówiono w mediolańskiej pracowni
Miseronich po 1605 r. Na dnie naczynia rozpoznajemy cyfrę królowej Konstancji: CAS-
o tożsamości posiadaczki świadczy także pole sercowe okazałego herbu tworzącego głów-
ną, obok figuralnego ucha, dekorację całości191. To samo muzeum skrywa trzy jedwabne
gobeliny perskiej roboty włączone do posagu Wazówny, tzw. dywany polskie. Zanim jed-
nak pochylimy się nad tym fenomenem, warto zajrzeć do prywatnego skarbca infantki.
Anna Katarzyna Konstancja dysponowała niemałą kolekcją precjozów bezpośrednio
z myślą o niej obstalowanych, a także drogocennych drobiazgów otrzymanych w spadku po
swym ojcu. Ten ostatni, obok bogatych łańcuchów, zapisał jej 32 sznury diamentów (w
każdym po 19 sztuk) oraz trzy tuziny sznurków z diamentami i rubinami, „które do różnych
sukien naszych przyszywane bywają, niemniej i insze sznurki używane w kształt gwiazdy
do kapelusza naszego, z rubinów i diamentów"192. Najpewniej któreś z zachowanych do
dziś na Jasnej Górze wotów (np. włączonych do brylantowej bądź rubinowej sukienki Matki
Boskiej Częstochowskiej) zostało złożone przez nowożeńców w trakcie ich pobytu w sank-
tuarium. Wielka kolekcja kosztowności przywieziona do Neuburga uległa znacznemu roz-
proszeniu, a z czasem nierzadko bywała traktowana jako źródło pozyskania cennych
surowców. Jak wykazał Mieczysław Gębarowicz, 17 lat po śmierci Anny Katarzyny Kon-
stancji taki los spotkał niemało jej sreber stołowych. Został wtedy przetopiony m.in. uszko-
dzony puchar ze srebra (por. Aneks 1, poz. 165), dziesięć srebrnych mis z inicjałami A.C.C
(tamże, poz. 201), siedem spośród 26 srebrnych półmisków z serwisu Zygmunta III Wazy
(poz. 215), osiem sztuk z czterech tuzinów „polskich" talerzy z kompletu oznaczonego lite-
rami A.C.C. (poz. 224), jedna z czterech flasz z herbem Polski (poz. 264) oraz 12 widelców
z kompletu oznaczonego inicjałami A.C.C.P. (poz. 319)193. Warto jednak podkreślić, iż za-
chowane źródła uzmysławiają zarówno poziom artystyczny, jak i aspiracje kulturowe dworu
wazowskiego, a w szczególności osobiste preferencje Anny Katarzyny Konstancji, wykazu-
jącej zainteresowania zbliżone do swej matki oraz brata, Karola Ferdynanda Wazy.
190 Aleksandra J. KASPRZAK, Huta warszawska Casparo Brunoro, http://muzeum-zamojskie.pl/wp-content/uploads/
2011/03/6.Huta-warszawska.pdf - [dostęp 13 IV 2016 r.]
191 Kryształ, złoto, emalia, Monachium, Residenzmuseum - Statzkammer der Residenz Munchen, nr inw. R 2157,
Aleksander MENHARD, Polskimi śladami: Monachium i okolice, Monachium 1991, s. 84, il. 6; KRASIŃSKA-KLA-
PUTH, KOZŁOWSKA, MENHARD, op. cit., s. 84-85.
192 Julian Ursyn NIEMCEWICZ, Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polsce, t. 4, Lipsk 1839, s. 343-345.
193 GĘBAROWICZ, „Dzieła złotnictwa...", s. 329.