Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (79.2017)

Nieznany nagrobek gotycki w Elblągu

439

Aneks
Uzupełnienie do „Katalogu" (Nagrobki średniowieczne w Prusach, s. 153-154).
ELBLĄG (Elbing), miasto lokowane na prawie lubeckim 1246, diec. warmińska, do ok. 1310
główny ośrodek Zakonu w Prusach, siedziba komtura; woj. warmińsko-mazurskie
KOŚCIÓŁ PAR. PW. ŚW. MIKOŁAJA (od 1992 katedra diec. elbląskiej), 2. poł. XIII w., 1330-
1428, 1440-1510
W następstwie pożaru w 1777 zawaliło się sklepienie fary; uszkodzone wówczas nagrobki (w większości
nowożytne?), stanowiące posadzkę, zlicytowano jako surowiec do wypału wapna; położono drewnianą pod-
łogę (Michael Gottlieb FUCHS, Beschreibung der Stadt Elbing und ihres Gebietes in topographischer,
geschichtlicher und statistischer Hinsicht, Bd. 2, Elbing 1821, s. 207-208, 220-228, 235). Nowa posadzka
przed 1860 (Franz DITTRICH, „Der Dom zu Frauenburg", Zeitschrift fur die Geschichte und Alterthum-
skunde Ermlands 19, 1916, s. 157). Po zniszczeniach w 1945 odbudowywany od 1949; gruntowna restaura-
cja po 1992 (Mieczysław JÓZEFCZYK, „Kościół św. Mikołaja w latach 1945-2000", Rocznik Elbląski
nr specjalny, 2006, s. 347-367); budowa krypty biskupów elbląskich, renowacja elewacji i wnętrza 2007-2016.
22.1. Nagrobek nieznanej osoby, ok. 1265 (?). Niezachowany
23.2. Nagrobek Johannesa Grollego (Grullego), inskrypcyjny, po 20 grudnia 1355
Wapień gotlandzki; płytki relief, ryt. Ok. 200x315x15.
23I.2I. Nagrobek nieznanego małżeństwa (fragment), inskrypcyjny, po 7 marca lub po
1 sierpnia 1373
Wapień gotlandzki, wybieranie materiału z tła napisu; ryt. 216> <191 (zachowany fragment; pierwotnie
ok. 300-350) x l6.
Lokalizacja pierwotna oraz moment rozbicia płyty nieustalone. Jej znany (górny) fragment ujawniono
w prezbiterium, tuż przy 1. (od wsch.) pd. arkadzie międzynawowej (opodal filara; na podłożu wtórnym,
prawdopodobnie ponad 1 m poniżej poziomu obecnej posadzki prezbiterium; górna krawędź zwrócona ku
zach.) w lipcu 2007. Ułomek wydobyto z wykopu, przeniesiono do kruchty zach. (pod wieżą), następnie
(2013) na trawnik przy d. klasztorze dominikanów (Galeria El), gdzie kamień jest narażony na bezpośrednie
działania pogody (sierpień 2017).
Pole gładkie. Obramowanie: kąty płyty puste (nieopracowane rzeźbiarsko); przy prawej krawędzi, u góry-
ryty motyw, może fragment odwróconej litery 's'; wzdłuż krawędzi inskrypcja (początek u góry, od lewej):
anno • d(omi)ni • m° • ccc° • lxxiii° • fe(r)i/a • 's'a(e)c(un)da • p(ost) • bff.[^ .] / [.] / [.]
• elyzabeth • vxor • eiua-s-a • o(rate) • p(ro) c7/ < eis >' - lekcja: autor i Tomasz Płóciennik
a"a 's' odwrócone
b- -b zdaniem Tomasza Płóciennika możliwa lekcja 'Cinner(um) [' (= 'Cinerum' z błędnym
ortograficznie zapisem przez dwa 'n') lub 'Anne • o[biit'. W obu przypadkach pierwsza litera
('C' lub 'A') ma charakter ozdobny, por. Barbara TRELIŃSKA, Gotyckie pismo epigraficzne
w Polsce, Lublin 1991, s. 29-30, 47 (nr 9), 63-67, 81 (nr 54).
°- ' może nadpisane przy przeciwległej, prawej krawędzi płyty, na częściowo odłamanym narożni-
ku (jeżeli ryty motyw przy prawej krawędzi, u góry jest fragmentem odwróconej litery 's').
Roku Pańskiego 1373 w poniedziałek po Popielcu albo po św. Annie [zmarł] [zmarła] Elżbieta,
jego żona, módlcie się za [nich]
Nieznany mężczyzna (zapewne zamożny mieszczanin) zm. 1373, w poniedziałek („feria secunda") -
w zależności od lekcji inskrypcji - albo 7 marca („feria secunda post Cinerum", czyli „poniedziałek po