DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Recenzje
DOI article:Grzybkowska, Teresa: Miasto Wyspiańskiego: Wystawa Wyspiański w Muzeum Narodowym w Krakowie (28 listopada 2017 20 stycznia 2019)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71010#0197
Recenzje
195
13. Sala Sztuka. Apollo, widok ogólny sali, w głębi Apollo. System Kopernikański. Projekt witrażu do
Domu Lekarskiego w Krakowie, 1904. Fot. autorka
wszystkich osobistych listach wielkiego astrono-
ma28, również tych zachowanych w Bibliotece Czar-
toryskich. Kopernik, twórca heliocentrycznej wizji
świata, miał szczególne powody, by za swe godło
przyjąć Apollina grającego na lirze - przedstawie-
nie ilustrujące starożytny mit o Apollinie-Febie,
bogu Słońca, który zajmuje środek świata i wokół
którego krąży sześć planet, jak pisał w De revolutio-
nibus29. Artysta wniknął głęboko w osobowość wiel-
kiego astronoma, nadając witrażowi formę wybraną
przez samego Kopernika, choć jej dosłownie nie za-
stosował, ale przekształcił na potrzeby swej sztuki.
„Zdegradowaną przez Kopernika z naczelnego, cen-
tralnego stanowiska, powaloną Ziemię depcze stopą
Apollo, ujarzmiony odtąd i wstrzymany w biegu"30.
Ten przykład doskonale uświadamia znaczenie inte-
lektualnego, wręcz naukowego dochodzenia Wy-
spiańskiego do swoich symboli31. Witraż zamówio-
28 Stanisław MOSSAKOWSKI, „Symbolika pieczęci Mi-
kołaja Kopernika", Rocznik Historii Sztuki, Χ:1974,
s. 222-230.
29 Ibid., s. 229.
30 SZYDŁOWSKI, op. cit., s. 19.
31 Katarzyna NOWAKOWSKA-SITO, „Stanisław Wys-
piański-mitograf czy teozof? Dialog z koncepcjami Zdzi-
ny w 1905 r. przez Wyspiańskiego w Krakowskim
Zakładzie Witraży Artystycznych profesora Włady-
sława Ekielskiego i Antoniego Tucha został znisz-
czony w 1945 r. i odtworzony w 1972 r. Obecny,
umieszczony w holu muzeum, powstał dzięki do-
świadczeniom zdobytym w latach 2002-2007 przy
pracy nad trzema witrażami do wspominanego Pa-
wilonu Wyspiańskiego.
Doskonałym pomysłem było więc umieszczenie
w holu muzeum, poza obrębem wystawy, na której
znalazły się same kartony, rekonstrukcji tego trzyipół-
metrowego witrażu jako wprowadzenia. (Motyw
Apolla pojawił się też jako logo MNK w Internecie).
Od razu przy wejściu spotykamy dzieło doskonałe,
ukazujące wszechstronną artystyczno-intelektualną
inwencję Wyspiańskiego. Witraż nie pochodzi z cza-
sów Wyspiańskiego, został wykonany w latach 2016-
2017 starą technika znaną od średniowiecza przez
sława Kępińskiego", [w] Oko i myśl. O Zdzisławie Kępiń-
skim, red. Michał Haake, Poznań 2012, s. 110. Zamawia-
jący witraż prof. Jan Nowak pisał o pierwszym pomyśle
artysty, jakim miało być popiersie Kopernika. Artysta
jednak szybko zmienił koncepcję i zaproponował kompo-
zycję symboliczną. Opinie na ten temat zebrał BEIERS-
DORF, op. cit., s. 68-69.
195
13. Sala Sztuka. Apollo, widok ogólny sali, w głębi Apollo. System Kopernikański. Projekt witrażu do
Domu Lekarskiego w Krakowie, 1904. Fot. autorka
wszystkich osobistych listach wielkiego astrono-
ma28, również tych zachowanych w Bibliotece Czar-
toryskich. Kopernik, twórca heliocentrycznej wizji
świata, miał szczególne powody, by za swe godło
przyjąć Apollina grającego na lirze - przedstawie-
nie ilustrujące starożytny mit o Apollinie-Febie,
bogu Słońca, który zajmuje środek świata i wokół
którego krąży sześć planet, jak pisał w De revolutio-
nibus29. Artysta wniknął głęboko w osobowość wiel-
kiego astronoma, nadając witrażowi formę wybraną
przez samego Kopernika, choć jej dosłownie nie za-
stosował, ale przekształcił na potrzeby swej sztuki.
„Zdegradowaną przez Kopernika z naczelnego, cen-
tralnego stanowiska, powaloną Ziemię depcze stopą
Apollo, ujarzmiony odtąd i wstrzymany w biegu"30.
Ten przykład doskonale uświadamia znaczenie inte-
lektualnego, wręcz naukowego dochodzenia Wy-
spiańskiego do swoich symboli31. Witraż zamówio-
28 Stanisław MOSSAKOWSKI, „Symbolika pieczęci Mi-
kołaja Kopernika", Rocznik Historii Sztuki, Χ:1974,
s. 222-230.
29 Ibid., s. 229.
30 SZYDŁOWSKI, op. cit., s. 19.
31 Katarzyna NOWAKOWSKA-SITO, „Stanisław Wys-
piański-mitograf czy teozof? Dialog z koncepcjami Zdzi-
ny w 1905 r. przez Wyspiańskiego w Krakowskim
Zakładzie Witraży Artystycznych profesora Włady-
sława Ekielskiego i Antoniego Tucha został znisz-
czony w 1945 r. i odtworzony w 1972 r. Obecny,
umieszczony w holu muzeum, powstał dzięki do-
świadczeniom zdobytym w latach 2002-2007 przy
pracy nad trzema witrażami do wspominanego Pa-
wilonu Wyspiańskiego.
Doskonałym pomysłem było więc umieszczenie
w holu muzeum, poza obrębem wystawy, na której
znalazły się same kartony, rekonstrukcji tego trzyipół-
metrowego witrażu jako wprowadzenia. (Motyw
Apolla pojawił się też jako logo MNK w Internecie).
Od razu przy wejściu spotykamy dzieło doskonałe,
ukazujące wszechstronną artystyczno-intelektualną
inwencję Wyspiańskiego. Witraż nie pochodzi z cza-
sów Wyspiańskiego, został wykonany w latach 2016-
2017 starą technika znaną od średniowiecza przez
sława Kępińskiego", [w] Oko i myśl. O Zdzisławie Kępiń-
skim, red. Michał Haake, Poznań 2012, s. 110. Zamawia-
jący witraż prof. Jan Nowak pisał o pierwszym pomyśle
artysty, jakim miało być popiersie Kopernika. Artysta
jednak szybko zmienił koncepcję i zaproponował kompo-
zycję symboliczną. Opinie na ten temat zebrał BEIERS-
DORF, op. cit., s. 68-69.