>4o
M A
SUBTER. RANEA
S I V E
DE SACRIS ROM/EL COEMETERIIS
L I B E R T E R T IU S.
T ccEptumjam facrx peregrinationisiter,Deo votisfeliciterannuente, pro-
fequamur , ad reliqua nunc religiofae antiquitatis monimenta properantibus,
Ccemeteria, quae citraTyberimfitafunt,perluftraturis, aTrigcminapor-
tacjeterarum omnium antiquiffima initium defumendum eft. Et congrue
quidem hinc tertius Subterranex Romae Liber exordiumaufpicatur; pari quippePor-
ta hxc triumpho ab ApoftoloPaulo, ac Triumphalis a Petro nobilitatur.Inde enim in-
vi&us Chrifti pugil Apoftolus beatiflimus, martyrii laurea coronandus in arenam pro-
greffit, & fepulchri locum, quodtotiusnunc Orbisveneratione fufpicitur, non longe
ab eadem Portaconfecutus eft.Quapropter jure merito Portahxc, & Viatoto terrarum
Orbe celeberrima extitit, ob martyrium videlicet, ac fepulchrum Apoftoli, & adeo
innotuit, ut Cajus ille antiquus Theologus, dum Romae olim cum Proclo haeretico
pro fidealtercaretur, OftienfisPortxhujus, acViae gloriam adumbrafle , & velutdi-
gito demonftraflevifusfit : Apoftohrum tropbaa , inquit ,pe;Jpicuepofjum oftendere; nam fi
iubet in Vaticanum projicifa , aut in Viam , qut Oftienfis dicitur , te ccnferre , troph<ea eotum, giii
iflam Ecdefiam fuo fermone & utrtute flabilmerunt, in-veriw. Ab hac igitur Porta , unde
Paulo properanti ad martyrium via ad Cailumpatuit, aditus nobis ad facra Ccemete-
ria, quae eadem Viafita funt, perfcrutanda aperitur.
C A P U T I. ftisde Totila Vrbem ingrediente fermonem infti
tuens , hxcait : Die autem terttadecima introivi*.
civttatem Romanam indict. xv. pcr Portam Sanct;
Tault.
% Exantiquis verofcriptoribusquampluresRo-
manaz hujus Portse meminerunt, & pra: aliis Jul.
De Porta yty Via Oflienfi , acde his, qu<c
olim mcmoratu digna widem
confpiciebantm.
- ^-"vn Rigeminaquidem Porta, quae in- i Frontinus librode urbanis Aquasdu&ibus, ubi de
tercaeteras Urbis antiquitates cele- aqua, quaz Appiadicitur, verba faciens : DucJus
gemina. <§||||| P^^ftcr caeteras Urbis antiquitates cele- aqua, quaz Appiadicitur, verba faciens : DucJus iul.F>ene.
^jffJk bris extitit a Tergemmis Horatiis ; ejtis, inquit, habet longttudmem a capite ufaue adfa-l- ^-deur-
W& fratribus, qui inde Cum Tergemi- ■ Linas, quilocus ift ad Portam Trtgeminam, pajfuum duHibus.
%ff) nisquondam AlbanisCuriatiis pro
publica: rei, ac patriae libertate di
micaturi in aciem prodiere , hoc merito vocabu
lum fortita eft. Hcecautem inter Aventinum col
undecim millium. Livius qucique de Porticu ab JE
dilibus ibidem exftru&a loquens , oJE.ddes extra Liv.De(^
pertam Trigemmam ejr ^Ayentinum, porticum fira- Bk <>■
■v/Y/^affirmat. Et infra : zsftdilitas tnfionis eo anno „
n ■ r.JJ .... ... , ... * , Porticus a
lem, ac Tyberim fluvium lita oiim erat, eoprorius ' fuit M. ^iimtlitLepidi, & L. ^yEmilu Patdi. Mtd- Porta Tri-
loco.ubinunc Salinarum ofiicinx extant, tempo- tos pecttartos damnarunt : exea pecunia clypea inau- %fff^^m
ratatn fitFHgio Ioyis <edis pofuerunt. Porticum unam
extra Portam Trigcminam, emporis ad Tyberim adje-
c7o. EtdealiaitemPorticu a M Tuccio, ScP.Iu-
ris vero interlapfu , Aventino intra Urbis pomce
riumreclufofublmperatore Claudio, ad ejufdem
itidem radices, ubiinterjacensTeftacei collispla-
r.ities panditur, eandem quoque transferri portam nio /Edilibus Curulibus ercfta : ntdtcia , inquit,
contigit : quce demum a Belifario novis exftruftis in fkneratores eo anno multa fe-vcrc funt faffa, accu-
mcenibus, lbiconftitutaeft, ubi in pra-fens cerni- fanttbusprhaios zJldilibus CurulibusM.Tuccio &P
rom o- tur. Eadem & Oftienfis, quod ad Oftia Tybcrina
flienfis. duceret, ab AmmianoMarcellino Procopio, &a-
j££ His nuncupatur. Noftris vero temporibus vulgo
PortaS. PortaS.PauliabejuSproximaBaiilica appellarur:
mtll'th. in quoditemnomen multisabhinc faeculis obtinuifle
tfgilitP«t*. Bibliothecarius teftatur, qui in Vigilii Papa? gc- 3 Porrd Via,quam ab hac potiflimum porta quis
egre-
IunioLruto.De mulcta damnatorum quadrig$ inaurat*
in Capitolio pofita in Ce/la tovis , fupra fasttgitum <e-
dicuU, ey duodccim clypea inauratae^Ufdem porti-
cum extra portam Trtgeminam inter lignarios fece-
riutt. HxcLivius.
M A
SUBTER. RANEA
S I V E
DE SACRIS ROM/EL COEMETERIIS
L I B E R T E R T IU S.
T ccEptumjam facrx peregrinationisiter,Deo votisfeliciterannuente, pro-
fequamur , ad reliqua nunc religiofae antiquitatis monimenta properantibus,
Ccemeteria, quae citraTyberimfitafunt,perluftraturis, aTrigcminapor-
tacjeterarum omnium antiquiffima initium defumendum eft. Et congrue
quidem hinc tertius Subterranex Romae Liber exordiumaufpicatur; pari quippePor-
ta hxc triumpho ab ApoftoloPaulo, ac Triumphalis a Petro nobilitatur.Inde enim in-
vi&us Chrifti pugil Apoftolus beatiflimus, martyrii laurea coronandus in arenam pro-
greffit, & fepulchri locum, quodtotiusnunc Orbisveneratione fufpicitur, non longe
ab eadem Portaconfecutus eft.Quapropter jure merito Portahxc, & Viatoto terrarum
Orbe celeberrima extitit, ob martyrium videlicet, ac fepulchrum Apoftoli, & adeo
innotuit, ut Cajus ille antiquus Theologus, dum Romae olim cum Proclo haeretico
pro fidealtercaretur, OftienfisPortxhujus, acViae gloriam adumbrafle , & velutdi-
gito demonftraflevifusfit : Apoftohrum tropbaa , inquit ,pe;Jpicuepofjum oftendere; nam fi
iubet in Vaticanum projicifa , aut in Viam , qut Oftienfis dicitur , te ccnferre , troph<ea eotum, giii
iflam Ecdefiam fuo fermone & utrtute flabilmerunt, in-veriw. Ab hac igitur Porta , unde
Paulo properanti ad martyrium via ad Cailumpatuit, aditus nobis ad facra Ccemete-
ria, quae eadem Viafita funt, perfcrutanda aperitur.
C A P U T I. ftisde Totila Vrbem ingrediente fermonem infti
tuens , hxcait : Die autem terttadecima introivi*.
civttatem Romanam indict. xv. pcr Portam Sanct;
Tault.
% Exantiquis verofcriptoribusquampluresRo-
manaz hujus Portse meminerunt, & pra: aliis Jul.
De Porta yty Via Oflienfi , acde his, qu<c
olim mcmoratu digna widem
confpiciebantm.
- ^-"vn Rigeminaquidem Porta, quae in- i Frontinus librode urbanis Aquasdu&ibus, ubi de
tercaeteras Urbis antiquitates cele- aqua, quaz Appiadicitur, verba faciens : DucJus
gemina. <§||||| P^^ftcr caeteras Urbis antiquitates cele- aqua, quaz Appiadicitur, verba faciens : DucJus iul.F>ene.
^jffJk bris extitit a Tergemmis Horatiis ; ejtis, inquit, habet longttudmem a capite ufaue adfa-l- ^-deur-
W& fratribus, qui inde Cum Tergemi- ■ Linas, quilocus ift ad Portam Trtgeminam, pajfuum duHibus.
%ff) nisquondam AlbanisCuriatiis pro
publica: rei, ac patriae libertate di
micaturi in aciem prodiere , hoc merito vocabu
lum fortita eft. Hcecautem inter Aventinum col
undecim millium. Livius qucique de Porticu ab JE
dilibus ibidem exftru&a loquens , oJE.ddes extra Liv.De(^
pertam Trigemmam ejr ^Ayentinum, porticum fira- Bk <>■
■v/Y/^affirmat. Et infra : zsftdilitas tnfionis eo anno „
n ■ r.JJ .... ... , ... * , Porticus a
lem, ac Tyberim fluvium lita oiim erat, eoprorius ' fuit M. ^iimtlitLepidi, & L. ^yEmilu Patdi. Mtd- Porta Tri-
loco.ubinunc Salinarum ofiicinx extant, tempo- tos pecttartos damnarunt : exea pecunia clypea inau- %fff^^m
ratatn fitFHgio Ioyis <edis pofuerunt. Porticum unam
extra Portam Trigcminam, emporis ad Tyberim adje-
c7o. EtdealiaitemPorticu a M Tuccio, ScP.Iu-
ris vero interlapfu , Aventino intra Urbis pomce
riumreclufofublmperatore Claudio, ad ejufdem
itidem radices, ubiinterjacensTeftacei collispla-
r.ities panditur, eandem quoque transferri portam nio /Edilibus Curulibus ercfta : ntdtcia , inquit,
contigit : quce demum a Belifario novis exftruftis in fkneratores eo anno multa fe-vcrc funt faffa, accu-
mcenibus, lbiconftitutaeft, ubi in pra-fens cerni- fanttbusprhaios zJldilibus CurulibusM.Tuccio &P
rom o- tur. Eadem & Oftienfis, quod ad Oftia Tybcrina
flienfis. duceret, ab AmmianoMarcellino Procopio, &a-
j££ His nuncupatur. Noftris vero temporibus vulgo
PortaS. PortaS.PauliabejuSproximaBaiilica appellarur:
mtll'th. in quoditemnomen multisabhinc faeculis obtinuifle
tfgilitP«t*. Bibliothecarius teftatur, qui in Vigilii Papa? gc- 3 Porrd Via,quam ab hac potiflimum porta quis
egre-
IunioLruto.De mulcta damnatorum quadrig$ inaurat*
in Capitolio pofita in Ce/la tovis , fupra fasttgitum <e-
dicuU, ey duodccim clypea inauratae^Ufdem porti-
cum extra portam Trtgeminam inter lignarios fece-
riutt. HxcLivius.