:v-?m?>iins--t>it^
IO
COMMENTAVA DE ANTIQUIS SCALPTORIBUS
II.
TIB E R I US
A E L I I OPUS,
Carncolcte incifum.
APUD DUCEM CORSINI ROMAE.
TUnc maxime ingenui s artibus fiplendoris plurìmum accedere confuevit, cimi eas a viris principibus in
pretto baberi contigit, & decora ingenia ad Mas expoliendas, perficiendafique propofitis praemiis
excitata fiunt. Hinc faffum efl, ut Alexandri, Auguftique felicibus aetatibus ad fummum Mae
perdu&aefaftigiiim dia fior iter ìnt. Deinde labentibus annis immortalis Familiae Mediceae beneficio praecipue
e [mi & tenebris emerfierunt, & ad lucem undequaque funt revocatae. Nec poftrema Francifci 1. &
Ludovici Magni laus eft, quod eorum munificentia & praefidio dìficiplinarum, atque artium fines producìi
fint. Alia pariter ex Moecenatum favore dimanat utilitas, quod etiam poft eorum obitum aliquandiu
pidcbrorum operimi remanent ve/ligia, quae ceteri imitentur. Auguftaeum Mud faeculum fammortirti
virorum proventu celeberrimum eximios opifices protulit, e quorum ludo poflea alumni band dijjimiles
prodiere. Hos Inter Tiberii aetate Aelius nofter non vulgarem fibi vindicat locum, etfi veterum Scriptorum,
qui fuperfunt, elogio careat, nani quantum ingenio mamique valer et, hoc opere patefiacit. Is nempe Romanis
Artificibus adnumerandus non temere videtur ,& Aeliae gentis, cuius fortajfe libertusfiierat, nomen mutua-
tus, quod libertis ufuvenijfe camperimus (i).
Sedquicumque Aelius Me fuerìt ,fcalpendi gemmas peritijjìmum fuijje faiindimi efl, artemque aemu-
latum Diofcoridis, qui in gemma Augufti, ut Plinius narrat, exprefflt imaginem, qua poftea Imperatores
literas obfignare confueverunt (2). Aelius itaque Tiberium adverfum efinxit in gemma, quam proferimus,
eademque quantum is arte valer et abunde declarat, nibil enim mollius oris forma, quam prae fie fert
effigies, mbil elegantius e apilli svenufte fiche que difciffis : Fortajfe in hac gemma fculptus eft Tiberius adbuc
juvenis, cum magnis rebus geflis adverfus Barbaros regreffus eft, quod prudenter fujpicatur in Commentariis
ad Mafie uni Odefcalcbi gemmarti band abfimilem referens eruditijfimus P. Nicolaus Galeotti (3).
Tiberius fiummus fiuit fimulandi, diftìmiilandiqae magifter, ingenio vafro, verfipelli, ad vindiBam
prono, cradditati immani, monftrofifique libidinibus obnoxio, quae vitia fienfim exeruit, & omnia fimal
longius aetate proveBus ejfudit, maxime que in Capreenfii fecejfu, quo fie ad extremum contuli t, ut procul
a confpeclu hominuni fiefie totum liberìus, ac fiecretius focordiae manciparet, foediffìmis indulgendo volupta-
tìbus. Inutile quìdeni eft de hoc iniqttitatis monftro bominìbus invifio amplius inquirere, cuius injanda
flagitia rei atti indigna duximus, altijjimoque damnanda filentio (4), quamquam fuperfunt adbuc illius aevì
Scri-
(1) Aeliae gentis complures clariljimaeque familiae Romae
fuerunt, Catorum , Tuberonum , Lamiartim &c. Nondum Tiberii
aetate immutata nominimi ratio videtur , /ed inferioribus tem-
poribus Aelii nomea in praenomen abijfè ; vide Spart. in Adi:
p. 150. in Sev.p. 610. & 632. in Pefc. Nigr.
p. 651. & Lamprìd. in Alex. Sev. p. 1044. & 1048.
(2) Vide Plin. lib. 37. e. 1. & Svet. in Aug, e. $0.
(3) Muf. Odefc. voi. 1. p. 37. & 3S.
(4) Confale Tacit. lib 6. Antial. e. 1. &c Svet. in TU.
e. 6u Dion. Cafs. lib. 57. & ;S. & S. Air. Vici. Fpit.
p. 428. Auimadvertendum tamen efl aliqtta huìus immmodtcae
lafciviae monumenta fuperejjé , quae ab Antiquariis abufive
Spiutriae nuncupantur ( vide Svet. in vita Tìb. e. 43. ) . Variae
turpes affiatili, quas bone/lo lettori pudet re/erre, hijce nummis
expri-
fiorirò
le beile
foce ofeura
toitoented'e
>jniiicenzi>eF
JLcorachepro
-ouakhe fp-
é inJigni Jetr
1 un IiiO"
■ ci :im
^- . mi ffuclt arte re
■ ii nome dal]
;jirdo dei L
i quell'Elio,
..le, il |
-e il iervlrc
^ gemma Ti
;**"**» ed i
divifi
— J'erud
c°nfimi]L.
i
:
c"Jn
%ell
r° nel]'
P'eda
^:UOn,ini non
•'%
labili i
un
I *,, '"tic e
i
VTere r°n'-
*>C"
anr
c°riv
X
ttn
to
'■u
'!?,
U»
PNi,
1,
*s
tt
°niQ
'a
IO
COMMENTAVA DE ANTIQUIS SCALPTORIBUS
II.
TIB E R I US
A E L I I OPUS,
Carncolcte incifum.
APUD DUCEM CORSINI ROMAE.
TUnc maxime ingenui s artibus fiplendoris plurìmum accedere confuevit, cimi eas a viris principibus in
pretto baberi contigit, & decora ingenia ad Mas expoliendas, perficiendafique propofitis praemiis
excitata fiunt. Hinc faffum efl, ut Alexandri, Auguftique felicibus aetatibus ad fummum Mae
perdu&aefaftigiiim dia fior iter ìnt. Deinde labentibus annis immortalis Familiae Mediceae beneficio praecipue
e [mi & tenebris emerfierunt, & ad lucem undequaque funt revocatae. Nec poftrema Francifci 1. &
Ludovici Magni laus eft, quod eorum munificentia & praefidio dìficiplinarum, atque artium fines producìi
fint. Alia pariter ex Moecenatum favore dimanat utilitas, quod etiam poft eorum obitum aliquandiu
pidcbrorum operimi remanent ve/ligia, quae ceteri imitentur. Auguftaeum Mud faeculum fammortirti
virorum proventu celeberrimum eximios opifices protulit, e quorum ludo poflea alumni band dijjimiles
prodiere. Hos Inter Tiberii aetate Aelius nofter non vulgarem fibi vindicat locum, etfi veterum Scriptorum,
qui fuperfunt, elogio careat, nani quantum ingenio mamique valer et, hoc opere patefiacit. Is nempe Romanis
Artificibus adnumerandus non temere videtur ,& Aeliae gentis, cuius fortajfe libertusfiierat, nomen mutua-
tus, quod libertis ufuvenijfe camperimus (i).
Sedquicumque Aelius Me fuerìt ,fcalpendi gemmas peritijjìmum fuijje faiindimi efl, artemque aemu-
latum Diofcoridis, qui in gemma Augufti, ut Plinius narrat, exprefflt imaginem, qua poftea Imperatores
literas obfignare confueverunt (2). Aelius itaque Tiberium adverfum efinxit in gemma, quam proferimus,
eademque quantum is arte valer et abunde declarat, nibil enim mollius oris forma, quam prae fie fert
effigies, mbil elegantius e apilli svenufte fiche que difciffis : Fortajfe in hac gemma fculptus eft Tiberius adbuc
juvenis, cum magnis rebus geflis adverfus Barbaros regreffus eft, quod prudenter fujpicatur in Commentariis
ad Mafie uni Odefcalcbi gemmarti band abfimilem referens eruditijfimus P. Nicolaus Galeotti (3).
Tiberius fiummus fiuit fimulandi, diftìmiilandiqae magifter, ingenio vafro, verfipelli, ad vindiBam
prono, cradditati immani, monftrofifique libidinibus obnoxio, quae vitia fienfim exeruit, & omnia fimal
longius aetate proveBus ejfudit, maxime que in Capreenfii fecejfu, quo fie ad extremum contuli t, ut procul
a confpeclu hominuni fiefie totum liberìus, ac fiecretius focordiae manciparet, foediffìmis indulgendo volupta-
tìbus. Inutile quìdeni eft de hoc iniqttitatis monftro bominìbus invifio amplius inquirere, cuius injanda
flagitia rei atti indigna duximus, altijjimoque damnanda filentio (4), quamquam fuperfunt adbuc illius aevì
Scri-
(1) Aeliae gentis complures clariljimaeque familiae Romae
fuerunt, Catorum , Tuberonum , Lamiartim &c. Nondum Tiberii
aetate immutata nominimi ratio videtur , /ed inferioribus tem-
poribus Aelii nomea in praenomen abijfè ; vide Spart. in Adi:
p. 150. in Sev.p. 610. & 632. in Pefc. Nigr.
p. 651. & Lamprìd. in Alex. Sev. p. 1044. & 1048.
(2) Vide Plin. lib. 37. e. 1. & Svet. in Aug, e. $0.
(3) Muf. Odefc. voi. 1. p. 37. & 3S.
(4) Confale Tacit. lib 6. Antial. e. 1. &c Svet. in TU.
e. 6u Dion. Cafs. lib. 57. & ;S. & S. Air. Vici. Fpit.
p. 428. Auimadvertendum tamen efl aliqtta huìus immmodtcae
lafciviae monumenta fuperejjé , quae ab Antiquariis abufive
Spiutriae nuncupantur ( vide Svet. in vita Tìb. e. 43. ) . Variae
turpes affiatili, quas bone/lo lettori pudet re/erre, hijce nummis
expri-
fiorirò
le beile
foce ofeura
toitoented'e
>jniiicenzi>eF
JLcorachepro
-ouakhe fp-
é inJigni Jetr
1 un IiiO"
■ ci :im
^- . mi ffuclt arte re
■ ii nome dal]
;jirdo dei L
i quell'Elio,
..le, il |
-e il iervlrc
^ gemma Ti
;**"**» ed i
divifi
— J'erud
c°nfimi]L.
i
:
c"Jn
%ell
r° nel]'
P'eda
^:UOn,ini non
•'%
labili i
un
I *,, '"tic e
i
VTere r°n'-
*>C"
anr
c°riv
X
ttn
to
'■u
'!?,
U»
PNi,
1,
*s
tt
°niQ
'a