DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3576#0120
88 COMMENTARIA DE ANT1QU1S SCALPTORIBUS
XV,
CALIGV1A
ALPHEI ET ARETHONIS OPUS,
Àchatì Qnychì excalptum.
EX MUSEO DOMINI DE AZINCOURT PARISIIS,
CAlìgulae Germanici & Agrippinae filio cognomen iniitum efl (i) a caliga, e alce amenti genere, qua
milites utebantur, inter quos a puero educatus fuit.
Eìas imaginem vivis coloribus Svetonins {cap. 50.) bis verbis exprefjìt : Aratura fuit emi-
nenti, pallido colore, corpore enormi, graciiitate maxima cervicis, &crurum, & oculis, &
temporibus conca vis, fronte lata,& torva, capillo raro, ac circa verticem nullo, hirfutus cetera.
Vultum vero natura horridum, ac tetrum edam ex induftria efferebat, componens ad fpeculum
in omnem terrorem ac formidinem (2). Hiftorici verbis perfimilem figurarti haec gemma coimnonftrat.
De hoc immanitatis, libidinis, flultitìae monftro permulta dicenda effent, a quibus fiiperfedeo ne
leBori negotìum faceffam, quum a Svetonio <ér Dione ér praefertim ab lofepbo Hiflorico peti pojfmt (3).
Jnfelle em vitae exitum Caligala meruit, qui aetatis flore confpiratione fuorum, quos /ibi inimicos effecerat,
extinSus efl, anno aetatis undetrigefimo, quum per circiter quadriennium imperajfet (4). Ferrar uni
ac fingulare numìfma infditum extat in Mufeo Mediceo (*) in urbe Ergavica cujum (5) in quo inefl Ga-
ligulae caput, & in averfa parte tres eius forores, cum injcriptione in imo. MVN. ERGAVI, feilieet
Manicipium Ergavicum. Quemadmodum Caligala, ita Agrippina, Germanici Agrippinaeque degener
proles. Ut alìqua de itta dicamus, eximium huius Augujlae fimulacrum in hortis Farnefianis exi-
Jiens impellit. Hoc Agrippinam oflentat fedentem é? profunde cogitabundam velati mente reputantem,
per quot notijjìma & impia flagitia filium Neronem ad imperium extalerat, qui Navigli frande necem
eidem fabricaverat (6). Acerrimum in ea imprefjlt praeflantifflmus Jculptor loquentis maeflitiae fenfum.
Huius elegantia atque artificium ftatuae celebriorum fculptorum gloriavi non aemulatur Jòlum, verum
etiam facile exaequat. Explicari vix fatis potefl, quanta ei pulchritudo info, & excellentia, quantus
membrorum omnium , quae fpeBantium oculos fallunt, confenjus eluceat ; Et veftir item infigni efl opifi-
cio , ingenioque elaborata, ac longe abefl a fimilitudine madidae veftis, qualem faepifjìme vel celeberrimi
fculptores per errorem effmxerunt. Eadem membris apta, <ùr diffluens in varios finus eleganter ita cri-
Jpatur, ut venutati operis fplendorem, & decus per belle adjiciat. Peritijjìmus piane fculptor in jcul-
penda hac celeberrima ftatua, Agrippinam moeftam & follicitam fingendam [ibi fortaffe duxit oh in"
fidias, quibus vitam fuam a filio petit arti lineile xif,
( 1 ) Aufonìus in Caefaribus p,ig. 81.
Poli hunc Cafirenlis caligae cognomine Caefar
Succeda faevo faevior ingenio :
Caedibus, inceftifque dehine maculofus, & omni
Crimine pollutum qui fuperavit avum .
Svetou. in Calig. pag. 9. ó- Tacit. Auual. lib. i. cap. 69.
(2) Vide in hanc rem Senecam de Conjlautia cap. 18. & de
Ira lib. 3, cap. 19.
(3) hfepb. Autìq. lud. lib. 19. cap. 1. Summum fluititiae
txemplum , quod rifiuti moveat, non efl praetermittendum. Rem
ita Dio lib. 59. narrai. Quemdam fuorum Equorum Incita-
tum nomine ad coenam quoque adhibebat, ce ei in aureo
hordeum opponebat, & in poculis aureis vinum propina-
bat, falutem eius, & fortunam jurabat, confulemque fé
eum creaturum pollicebatur fi diutius vixiffet ; fafturus fi
diutius vixiffet, & pag. 853. lib. 60. Ipfe etiam fui facerdos
fuit, equumque fuum collegam adfeivit.
TRIUM-
(4) Veriljime pronunciatimi ab Invaiale fuit Sat. io. verf. uà.
Ad geneium Cereris line caede , & vulnere pauci
Defcendunt Reges, & ficca morte Tyranni.
Imperatoli- lulìanus in Caef. pag. 129. paucis verbis multa in Ca-
ligulae dedecus complexus eft. Caius , deterrima bellua , a
quo Dii cuncti avertere oculos . Dein illum Nemefis Dins,
furiifque ultricibus tradidit, a quibus in Tartarum rniuus
eft. Itaque nib.il Sileno in illum dicere licuit .
(*) Tab. VI. N. 111.
(5) De hac Urbe vide Tit. Livium lib. 40: cap. $0. Pli-
tiiutn lib. 3. cap. 3. & Gruterum infcrip. pag- 3Sl- '"""■ 9-
Clar. Henr. Florèz in exìmio libro. Medallas de las Colo-
mas , Mmiicìpos ec. de Efpana voi. a. pag. V-s- hoc n"'">"
fina non novit.
(6) Svet. in Ner. cap. 34. * Seneca OH. A3. I. f, 39?,
éf feq. eleganter hanc narrai hifioriam .
t
0°]
9diGerman
"fi vivi colon
\ur
mèfr<m,
(inttFakret
urnfponde k
ime moftro di
m'alterco pc
:.:(4elilorico(;j h
. liore delia {
intorno a qi
fc'ktiita nella Citta E
iae tre foreJJi
'- «Caligola, così fu
;-; fiimola a
ó Farneiìani. Rai
ww, quante no
%lio Nerone,
Rocchi de?!i fi
i-'"Catana ri,ij'r r
Cri 7 dlferro
,:aCefi'iD3
dn "" e:
'"'V '«W j "*
'«•la
%,
acito ì
"•e I
1 ".Jl
" Ho
«<•■.,
■rìhb.
'^tc
1
'«ni
""«« 5^li
»a
I'''é
Ws*.
IL \. & ti
r\l
\
/fx0,!
XV,
CALIGV1A
ALPHEI ET ARETHONIS OPUS,
Àchatì Qnychì excalptum.
EX MUSEO DOMINI DE AZINCOURT PARISIIS,
CAlìgulae Germanici & Agrippinae filio cognomen iniitum efl (i) a caliga, e alce amenti genere, qua
milites utebantur, inter quos a puero educatus fuit.
Eìas imaginem vivis coloribus Svetonins {cap. 50.) bis verbis exprefjìt : Aratura fuit emi-
nenti, pallido colore, corpore enormi, graciiitate maxima cervicis, &crurum, & oculis, &
temporibus conca vis, fronte lata,& torva, capillo raro, ac circa verticem nullo, hirfutus cetera.
Vultum vero natura horridum, ac tetrum edam ex induftria efferebat, componens ad fpeculum
in omnem terrorem ac formidinem (2). Hiftorici verbis perfimilem figurarti haec gemma coimnonftrat.
De hoc immanitatis, libidinis, flultitìae monftro permulta dicenda effent, a quibus fiiperfedeo ne
leBori negotìum faceffam, quum a Svetonio <ér Dione ér praefertim ab lofepbo Hiflorico peti pojfmt (3).
Jnfelle em vitae exitum Caligala meruit, qui aetatis flore confpiratione fuorum, quos /ibi inimicos effecerat,
extinSus efl, anno aetatis undetrigefimo, quum per circiter quadriennium imperajfet (4). Ferrar uni
ac fingulare numìfma infditum extat in Mufeo Mediceo (*) in urbe Ergavica cujum (5) in quo inefl Ga-
ligulae caput, & in averfa parte tres eius forores, cum injcriptione in imo. MVN. ERGAVI, feilieet
Manicipium Ergavicum. Quemadmodum Caligala, ita Agrippina, Germanici Agrippinaeque degener
proles. Ut alìqua de itta dicamus, eximium huius Augujlae fimulacrum in hortis Farnefianis exi-
Jiens impellit. Hoc Agrippinam oflentat fedentem é? profunde cogitabundam velati mente reputantem,
per quot notijjìma & impia flagitia filium Neronem ad imperium extalerat, qui Navigli frande necem
eidem fabricaverat (6). Acerrimum in ea imprefjlt praeflantifflmus Jculptor loquentis maeflitiae fenfum.
Huius elegantia atque artificium ftatuae celebriorum fculptorum gloriavi non aemulatur Jòlum, verum
etiam facile exaequat. Explicari vix fatis potefl, quanta ei pulchritudo info, & excellentia, quantus
membrorum omnium , quae fpeBantium oculos fallunt, confenjus eluceat ; Et veftir item infigni efl opifi-
cio , ingenioque elaborata, ac longe abefl a fimilitudine madidae veftis, qualem faepifjìme vel celeberrimi
fculptores per errorem effmxerunt. Eadem membris apta, <ùr diffluens in varios finus eleganter ita cri-
Jpatur, ut venutati operis fplendorem, & decus per belle adjiciat. Peritijjìmus piane fculptor in jcul-
penda hac celeberrima ftatua, Agrippinam moeftam & follicitam fingendam [ibi fortaffe duxit oh in"
fidias, quibus vitam fuam a filio petit arti lineile xif,
( 1 ) Aufonìus in Caefaribus p,ig. 81.
Poli hunc Cafirenlis caligae cognomine Caefar
Succeda faevo faevior ingenio :
Caedibus, inceftifque dehine maculofus, & omni
Crimine pollutum qui fuperavit avum .
Svetou. in Calig. pag. 9. ó- Tacit. Auual. lib. i. cap. 69.
(2) Vide in hanc rem Senecam de Conjlautia cap. 18. & de
Ira lib. 3, cap. 19.
(3) hfepb. Autìq. lud. lib. 19. cap. 1. Summum fluititiae
txemplum , quod rifiuti moveat, non efl praetermittendum. Rem
ita Dio lib. 59. narrai. Quemdam fuorum Equorum Incita-
tum nomine ad coenam quoque adhibebat, ce ei in aureo
hordeum opponebat, & in poculis aureis vinum propina-
bat, falutem eius, & fortunam jurabat, confulemque fé
eum creaturum pollicebatur fi diutius vixiffet ; fafturus fi
diutius vixiffet, & pag. 853. lib. 60. Ipfe etiam fui facerdos
fuit, equumque fuum collegam adfeivit.
TRIUM-
(4) Veriljime pronunciatimi ab Invaiale fuit Sat. io. verf. uà.
Ad geneium Cereris line caede , & vulnere pauci
Defcendunt Reges, & ficca morte Tyranni.
Imperatoli- lulìanus in Caef. pag. 129. paucis verbis multa in Ca-
ligulae dedecus complexus eft. Caius , deterrima bellua , a
quo Dii cuncti avertere oculos . Dein illum Nemefis Dins,
furiifque ultricibus tradidit, a quibus in Tartarum rniuus
eft. Itaque nib.il Sileno in illum dicere licuit .
(*) Tab. VI. N. 111.
(5) De hac Urbe vide Tit. Livium lib. 40: cap. $0. Pli-
tiiutn lib. 3. cap. 3. & Gruterum infcrip. pag- 3Sl- '"""■ 9-
Clar. Henr. Florèz in exìmio libro. Medallas de las Colo-
mas , Mmiicìpos ec. de Efpana voi. a. pag. V-s- hoc n"'">"
fina non novit.
(6) Svet. in Ner. cap. 34. * Seneca OH. A3. I. f, 39?,
éf feq. eleganter hanc narrai hifioriam .
t
0°]
9diGerman
"fi vivi colon
\ur
mèfr<m,
(inttFakret
urnfponde k
ime moftro di
m'alterco pc
:.:(4elilorico(;j h
. liore delia {
intorno a qi
fc'ktiita nella Citta E
iae tre foreJJi
'- «Caligola, così fu
;-; fiimola a
ó Farneiìani. Rai
ww, quante no
%lio Nerone,
Rocchi de?!i fi
i-'"Catana ri,ij'r r
Cri 7 dlferro
,:aCefi'iD3
dn "" e:
'"'V '«W j "*
'«•la
%,
acito ì
"•e I
1 ".Jl
" Ho
«<•■.,
■rìhb.
'^tc
1
'«ni
""«« 5^li
»a
I'''é
Ws*.
IL \. & ti
r\l
\
/fx0,!