Jansz, Barent; Bry, Theodor de [Hrsg.]: Americae pars ... (Band 9): Americae Nona & postrema Pars. Qva De Ratione Elementorvm [elementorum]: De Novi Orbis Natvra [natura],: De Hvivs [huius] Incolarvm [incolarum] Svperstitiosis [superstitiosis] cultibus: deq[ue] forma Politiae ac Reipubl. ipsorum copiosè pertractatur: Catalogo Regum Mexicanorum omnium, à primo vsq[ue] ad vltimum Moteçumam II. additio ... (Frankfurt a M., 1602) [Cicognara, 3970D-4-4] [VD17 1:672199K]

\

72 NJT. ET MORAL. IND. OCCID*
Iam,quod propositam nobis de ventis do<5trinam attinet,morta*
lium sane omnium iapientissimus SalomonRex cognitionem hanc
longepraeclarissimamiudicatjdum tam dextre & artate de vento-
rum natura & viribus disserit. Naturis enim illi perfepe admodum
contrariis (unt5 vt admirationem nobis haud leuem multoties indu-
cant, Alius siquidem pluuioius, alius siccus est: alius salubris, alius
morbosus existit: hic calidus, ille frigidus Ipirat: quidam tumultuo-
sus, nonnullus placidus lenisque est: hic sterilitatem, ille foecundita-
tem inuehit: Et vt verbo dicam,naturae eorum proprietatesque mo-
db non infiriitae liint.Sunt venti,qui in determinatis regionibus assi-
duo spirant, adeb, vt illorum locorum,quasi moderatores regesque,
veladiutorem,veladueriariumnuIIumadmittantalium.InquibuC
dam locis certis tantum anni temporibus aliqui ssant,aut vincentes,
aut a contrariis vidti.Nonnunquam plures diuersique simul spirant,
& eodem tempore, quorum tamen cuilibet peculiaris suus impetus
est, Interdumhic superne,illeinfernessat:quideindeviolentersibi
quasi occurrentes implicantur permiscenturque: qaaod genus ven-
torum nautis in mari correptis plerumque exitium fert. Ventialii
procreationi animalium felicitatem ministrant:alii contra eorum
interitum cient. Ventis quibusdam peculiaribus ipirantibus,in certis
locis aut littoribus pulices deplui visum est:ita vt omnis oralittoralis
isthoc insedto scateret. Aliis locis bufones deciderunt. Quse quidern
tamrara&memorabilia si aliquando eueniant,tumiisferelocisa-
lcribi solen t, per quae venti spirauerunt.
Sed & reliquas qualitates,vt frigus,siccitatem, humiditatem,cali-
ditatem, salubritatem &c inialubritatem, & siqux lunt aliae, ventis a
locorum proprietatibus inuri, certa longaqueexperientia notum
est. Ettamennonnunquam contrariumquoquefieri,euidehtiob-
seruationecertumest. Namvnius eiusdemqueventi,breuibusper-
saepeinteruallisingentesdiuersissimasqueefFecstuum varietateseiTe,
documentis pol constat haud friuolis.Dicamus quid exempli gratia:
In Hilpania,Solanus seuEurusplerumqueferuens eft,&molestus*
IniMurciaverb (quaduxtaGranatamest) ventusest&saluberrimus
&gelidissimuseorum,quiillicipirant. Suum enim impetumper
hortos quoidam &gelida prata facit,inquibussequasi refrigerat&
reficit. Idem ventus, non admodum Ionge hinc excurrens, nempe
ssans in Cartagena, tum laboriosus admodum, tum oppidbinsalu-
bris euadit. Abrego ventus,ab Oceani accolis Zuyden,a mediterra-
neisatitemMezoiorno didtus,cum pluuiis plerumquehominisa*
nimumgrauiorem ac tristiorem reddit. Indidta tamenregioneo-
mjiso. 2<c. mninb clarus lerenusq5 est.Plinius tradit5in Africa Aquilonem plu-
uias ? austrum verb ierenitatem ciere. Et haec exempli tantum loco
de quibusdam ventis percenfere voluimus, vt iis addudtis demon-
straretur, vnurn eundemque ventum in d iuersis locis?asi breuissi-
mis