DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9813#0086
T4 NAT, £T MORAL. IND. OCCID.
fus:in,Afrka, Cier^o feu Aquilofrigidussiccusqueest.Et verissimum
est,fines feu regionesquasdam Germani^in quibus Abregogenera-
tur muko frigidiorcs esse, quam sit vlla aliain Africa, ex quaaut Cier-
^oautipseAbregooriatur. Quidergbimpcdiat,quominus Africac
Cier^Ojfrigidiorsit AbregoGermaniae,cum a regione calidiorena-
scattiriHsec fors aliquis ita dissbluat, vt dicat,ssare illum a septentrio-
nequifrigidussit.Sed nec idsatisest,nec cum rei veritateconuenit.
Namsiomninoid itaesset,fieretnecessano,vt Cier<^o,in Africa spi-
rans,per omnem regione vsq; ad Aquilonem perflaret j quod tamen
haud quaquam experimur,cum vno perstpe tempore in regionibus,
non longe distatibus Aquilones frigidi spirare soleanc Praeterea Ven-
dauali (venti siint ex austro & occasu ssantes) pluribus gradibus cali-
diores sunt,quod longa experientia omnibus lam notum est.
Ex quibus iam di£tis,nostro iudicio clare intelligi queat,non id ad
remsatisdi(5tuesse,quod regiones,per quas ventitranieunt,iisvim
&proprietatemiuaminfundant. Necinsuperinhoc quiuisacquie-
scere potest,si praetedi audiat, quod venti suas diuersitates a differen-
tiis&varietatibusaerisregionu,exquibus lpirant,sortitisint. Nam
etsi vtrumque siio quidem more verum sit: nihilominus tamen ne-
gleftis istis,palmaria princepsqj & intima tam diuersoru effedtuum,
aut ventorum operationum causa nobis penitiusperquirenda est.
^ Quamrem,vtcunq5 Iongaaccurataq5mcditationeeuoiuamus5eius
tamen veriorem constantioremqj causam nullam indagare possii-
ttius,quam quod ipsa efsicientia,seu vis, ven tos producens, primam
&principalem proprietatem illis communicet.
Materianamque,ex quaventi fiunt,pro Aristotelissententiaha-
litus feu vapores sunt, ex imis elementis emergentes aut proledti.
Quae cum & ipsa varietate diuersa con tineatur, neri potest, vt & effc-
<Stus aut operationes diuerfe sin t. Vt enim vapores alii crassiores, alii
{ubtiliores:alii sicciores, alii humidiores ascendunt: sic ex hoc maxi-
mx varietatis initium existere, creditu haud absiirdum sit. Porrb vc-
rb,etsi horum effeituum hadtenus varias, easdcmque plures cau-
sas enumerauerimus 5 non tamen omnis controuersia illis siib-
lata videtur. Compertissimum enimest,quod in eadem frequen-
terregione: (in qua exhalationum similis eademque omnino sc-
neratio est) nihilominus venticonsurgant, naturae operationisquc
plane diuersae.
Ideoqueporrb nihil nobissatagentibus relinquitur, quam vtista
omnia ad supremam cadestemq? efficientiam (quae in sble, eiusdem^
que& cxli reuolutione, ac aethereis inssuentiis a diucrsis astris diuer-
simode seseinsinuantibusconsistit)postliminioreferamus. HuiuC
modi verb operationum aut inssuentiarum modum mortalibus
nobisquidemincognitum,rationique omni nostraeabditumcsse,
Tfaimw id regius Propheta Dauid spiritu Do raptus, inter caetera creatom
mira-
fus:in,Afrka, Cier^o feu Aquilofrigidussiccusqueest.Et verissimum
est,fines feu regionesquasdam Germani^in quibus Abregogenera-
tur muko frigidiorcs esse, quam sit vlla aliain Africa, ex quaaut Cier-
^oautipseAbregooriatur. Quidergbimpcdiat,quominus Africac
Cier^Ojfrigidiorsit AbregoGermaniae,cum a regione calidiorena-
scattiriHsec fors aliquis ita dissbluat, vt dicat,ssare illum a septentrio-
nequifrigidussit.Sed nec idsatisest,nec cum rei veritateconuenit.
Namsiomninoid itaesset,fieretnecessano,vt Cier<^o,in Africa spi-
rans,per omnem regione vsq; ad Aquilonem perflaret j quod tamen
haud quaquam experimur,cum vno perstpe tempore in regionibus,
non longe distatibus Aquilones frigidi spirare soleanc Praeterea Ven-
dauali (venti siint ex austro & occasu ssantes) pluribus gradibus cali-
diores sunt,quod longa experientia omnibus lam notum est.
Ex quibus iam di£tis,nostro iudicio clare intelligi queat,non id ad
remsatisdi(5tuesse,quod regiones,per quas ventitranieunt,iisvim
&proprietatemiuaminfundant. Necinsuperinhoc quiuisacquie-
scere potest,si praetedi audiat, quod venti suas diuersitates a differen-
tiis&varietatibusaerisregionu,exquibus lpirant,sortitisint. Nam
etsi vtrumque siio quidem more verum sit: nihilominus tamen ne-
gleftis istis,palmaria princepsqj & intima tam diuersoru effedtuum,
aut ventorum operationum causa nobis penitiusperquirenda est.
^ Quamrem,vtcunq5 Iongaaccurataq5mcditationeeuoiuamus5eius
tamen veriorem constantioremqj causam nullam indagare possii-
ttius,quam quod ipsa efsicientia,seu vis, ven tos producens, primam
&principalem proprietatem illis communicet.
Materianamque,ex quaventi fiunt,pro Aristotelissententiaha-
litus feu vapores sunt, ex imis elementis emergentes aut proledti.
Quae cum & ipsa varietate diuersa con tineatur, neri potest, vt & effc-
<Stus aut operationes diuerfe sin t. Vt enim vapores alii crassiores, alii
{ubtiliores:alii sicciores, alii humidiores ascendunt: sic ex hoc maxi-
mx varietatis initium existere, creditu haud absiirdum sit. Porrb vc-
rb,etsi horum effeituum hadtenus varias, easdcmque plures cau-
sas enumerauerimus 5 non tamen omnis controuersia illis siib-
lata videtur. Compertissimum enimest,quod in eadem frequen-
terregione: (in qua exhalationum similis eademque omnino sc-
neratio est) nihilominus venticonsurgant, naturae operationisquc
plane diuersae.
Ideoqueporrb nihil nobissatagentibus relinquitur, quam vtista
omnia ad supremam cadestemq? efficientiam (quae in sble, eiusdem^
que& cxli reuolutione, ac aethereis inssuentiis a diucrsis astris diuer-
simode seseinsinuantibusconsistit)postliminioreferamus. HuiuC
modi verb operationum aut inssuentiarum modum mortalibus
nobisquidemincognitum,rationique omni nostraeabditumcsse,
Tfaimw id regius Propheta Dauid spiritu Do raptus, inter caetera creatom
mira-