DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9813#0116
t&+ NJT. ET MORAL. IND. OCCID.
vocant.Ex clasfe autem illorum marium,quae quotidianos siios nori
>f menstruos (quid idreisit,propter miram diuersitatem interciden-
tem,equidemambigo) motushabent,vnum prae caeteris in India
celebre est, iti.quo multa admiratu digna eueniunt. lllic etenim loca
quasdam siint,quibus vnda marina quotidie duorum milliarium
spatio saltem dessuit: sicut id in Panama fieri videmus. Quod si ver<S
motus subsultorii sint, tum id frequentius contingit. Quin & fines
nonrmlli sunt > quibus accessiis recessusque vndarum tam exigui
fiunt, vtaegrepercipiqueant. Omniumverbcommunissiniumest
id,quodOceanus seumare magnum,tumquotidianos,tummen-
struos siios motus patiatur, idque in die naturali pro ra to ordine bis,
itatamen,vt proLunadationesingulisdiebus trgphorae vniusqua-
drantes successiue minuantur. Fuerunt huius nonnulli sententiae,
motum hunc eius generis esse, quo marina vnda ita a loco altero
dessuat,vtquoddessuxit,in altero inundetisicutidinCacaborum
ebullitionibus fieri videmus: quorum aqua feruens, si alicubi attol-
litur,aliaparteomninodeficit. Contra hos nonnullidiuersumsta-
tuunt3alterentes,maris incrementa vbiuislocorumaequaliaesse,&
hissuadecrementaexaduersoaequomodo respondere, sicut inollis
feruidaaquaperomnespartessesimul diffundit,& feruorecesiante
aequabilitersubsidit. Qusepostrema fententia,ceu verior,abomni-
busmeiudiceacceptanda est,non propter eas tantum causas,quas
Philosophisuis Meteoris assignant: fed propter certam & infallibi-
lem experientiam, qua haec omnia ipso euentu & opere talia depre-
henduntur.
Nos ergo vt ad huius dubii dissblutionem certum &axiomati-
cum quidpiam ederepossemus,exgubernatore praenominatodili-
genter percontati sumus,quse eius aestus jn freto accidere sueti, ratio
modusque esset:an tum demum australis Oceanus suurri incremen-
tumhaberet,cumborealisminueretur,&vice versa. Namsi isthax
talimodoeuenirent,iamporrb fecilecuiuisplanum fore, vndarum
in loco vno afssuxum, alterius loci exundantis omnino causam esse:
quopad:oprimorumsententiaperomniaratastaret. Sedismihire-
sponderat,huius reiveritatem longealiamesse,Oceanumquetum
borealem tum australem simul&vno temporeinsigniteraugefce-
re,vsque dum in medio iungantur,a quo tunc aequabiliter deficianr,
vno quolibet in suum Iocum separatim ressuente : & accessus seu
incrementi,quam recessus autdecrementi nullum vsquam disori-
men esse:quam rem singulorum dierum propior fidesstabilirepoC
sitJdem hisaddebat,occursum geminorum Oceanorum seu ssu-
d:uumamariboreali70.abaustraTiverb 3o.milliaribusaccidere. Ex
quoipsbquoquehaud inefficaciter elici possit,acceflum aut receC
sumistumlocalemmotuneutiquam esse,sed potius alterationem
quandam & ebullkkmem? qua extradubium simul omnia maria
■ - ;':y * 1 * ' ; * ; *, ynp
■ ' * - ■' ■ ■' - ;j " ' :14-
/
vocant.Ex clasfe autem illorum marium,quae quotidianos siios nori
>f menstruos (quid idreisit,propter miram diuersitatem interciden-
tem,equidemambigo) motushabent,vnum prae caeteris in India
celebre est, iti.quo multa admiratu digna eueniunt. lllic etenim loca
quasdam siint,quibus vnda marina quotidie duorum milliarium
spatio saltem dessuit: sicut id in Panama fieri videmus. Quod si ver<S
motus subsultorii sint, tum id frequentius contingit. Quin & fines
nonrmlli sunt > quibus accessiis recessusque vndarum tam exigui
fiunt, vtaegrepercipiqueant. Omniumverbcommunissiniumest
id,quodOceanus seumare magnum,tumquotidianos,tummen-
struos siios motus patiatur, idque in die naturali pro ra to ordine bis,
itatamen,vt proLunadationesingulisdiebus trgphorae vniusqua-
drantes successiue minuantur. Fuerunt huius nonnulli sententiae,
motum hunc eius generis esse, quo marina vnda ita a loco altero
dessuat,vtquoddessuxit,in altero inundetisicutidinCacaborum
ebullitionibus fieri videmus: quorum aqua feruens, si alicubi attol-
litur,aliaparteomninodeficit. Contra hos nonnullidiuersumsta-
tuunt3alterentes,maris incrementa vbiuislocorumaequaliaesse,&
hissuadecrementaexaduersoaequomodo respondere, sicut inollis
feruidaaquaperomnespartessesimul diffundit,& feruorecesiante
aequabilitersubsidit. Qusepostrema fententia,ceu verior,abomni-
busmeiudiceacceptanda est,non propter eas tantum causas,quas
Philosophisuis Meteoris assignant: fed propter certam & infallibi-
lem experientiam, qua haec omnia ipso euentu & opere talia depre-
henduntur.
Nos ergo vt ad huius dubii dissblutionem certum &axiomati-
cum quidpiam ederepossemus,exgubernatore praenominatodili-
genter percontati sumus,quse eius aestus jn freto accidere sueti, ratio
modusque esset:an tum demum australis Oceanus suurri incremen-
tumhaberet,cumborealisminueretur,&vice versa. Namsi isthax
talimodoeuenirent,iamporrb fecilecuiuisplanum fore, vndarum
in loco vno afssuxum, alterius loci exundantis omnino causam esse:
quopad:oprimorumsententiaperomniaratastaret. Sedismihire-
sponderat,huius reiveritatem longealiamesse,Oceanumquetum
borealem tum australem simul&vno temporeinsigniteraugefce-
re,vsque dum in medio iungantur,a quo tunc aequabiliter deficianr,
vno quolibet in suum Iocum separatim ressuente : & accessus seu
incrementi,quam recessus autdecrementi nullum vsquam disori-
men esse:quam rem singulorum dierum propior fidesstabilirepoC
sitJdem hisaddebat,occursum geminorum Oceanorum seu ssu-
d:uumamariboreali70.abaustraTiverb 3o.milliaribusaccidere. Ex
quoipsbquoquehaud inefficaciter elici possit,acceflum aut receC
sumistumlocalemmotuneutiquam esse,sed potius alterationem
quandam & ebullkkmem? qua extradubium simul omnia maria
■ - ;':y * 1 * ' ; * ; *, ynp
■ ' * - ■' ■ ■' - ;j " ' :14-
/