DOI issue:
Nr. 6
DOI article:Overvoorde, J. C.: Een wenig bekend Altaarstuk van Cornelis Engebrechtsz
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19800#0320
Jan van Lochorst werd c. 1448 geboren en overleed in 1495. Bij S. van Leeuwen,
Batavia Illustrata, ’s-Gravenhage, 1685, bl. 930, wordt ten onrechte 1535 als zijn sterfjaar
vermeld, doch dit wordt reeds voldoende weerlegd door de aangehaalde charters van 1509,
waarbij Adriana van der Does als weduwe optreedt1). Hij werd in 1480 na den dood van
zijnen vader Gerijt beleend met de erfgoederen van Lochorst en in Sliedrecht 2) en zoude in
hetzelfde jaar zijn gehuwd3). Dit strookt echter niet met de aanteekening bij Van Leeuwen,
dat zij in 1553 op 84-jarigen leeftijd zoude overleden zijn. In dat geval toch zoude zij
in 1470 of 1471 moeten geboren wezen en kon zij moeilijk in 1480 huwen. Waarschijnlijk
is haar sterfjaar als 1535 te lezen, het jaar dat van Leeuwen foutief voor haren echtgenoot
als sterfjaar noemt 4 5). In dat geval zoude haar geboortejaar in 1450 a 1451 vallen en zoude
zij met haren man slechts weinig in leeftijd verschild hebben.
Jan van Lochorst werd in 1481 6 7) door den graaf van Holland tot veertig-raad
benoemd, dus op 23-jarigen leeftijd. Dit is echter geen beletsel om zijn geboortejaar op
1448 te stellen, daar eerst in 1510(i) voor de raden, evenals voor de schepenen, een leeftijd
van 28 jaar werd gesteld en waarschijnlijk nog alleen voor de raden, die niet door den
graaf zelf waren aangewezen, maar bij tusschentijdsche vacature door het college waren
gekozen. Hij was o. a. schepen in 1491, 1492 en 1493').
Het is niet aan te nemen, dat het stuk reeds vóór zijnen dood, dus vóór 1495,
is geschilderd. Liet is hiervoor een te doorwerkt stuk, het meesterstuk van den schilder,
dat door hem wel niet op 27-jarigen leeftijd zal zijn vervaardigd. Gelijk wij reeds zagen is
het waarschijnlijk in 1509, dus geruimen tijd na den dood van Jan van Lochorst onstaan en is
deze hierop niet naar het leven afgebeeld. Of zoude de schilder soms in zijne plaats zijn
zoon Gerijt van Lochorst hebben afgebeeld, die in 1481 werd geboren, den 4cn April 1516
tot veertig-raad gekozen werd en in 1548 overleed? Het door Gerijt gevoerde wapen
kwam blijkens een in het archief der Weeskamer bewaard charter van 1514 8) geheel met
dat van zijnen vader overeen, zoodat het wapen hierbij geen uitsluitsel kan geven. Het
portret schijnt het vermoeden te bevestigen, dat een jonger persoon dan Jan van Lochorst
is afgebeeld; deze toch was met de oudste dochter gehuwd en waarschijnlijk was hij
1) In het charter van 25 Mei treedt zij zelfstandig op; in dat van 1 Juni wordt zij vertegen-
woordigd door haren zoon Gerijt van Lochorst, die 5 April en 25 Juli 1497 beleend werd met de
goederen in Sliedrecht.
2) Volgens aanteekeningen mij door den Heer W. J. J. C. Bijleveld verstrekt en ontleend aan
authenthieke bronnen. In 1490 verkreeg hij ook 12 morgen land in de Vennip na den dood van zijne
moeder Catherina Jacob Rijswijksdr., welke goederen reeds in Januari 1496 op Gerijt overgingen.
3) W. J. J. C. Bijleveld, Oud-Poelgeest. In: Leidsch Jaarboekje 1907, bl. 82.
4) Deze gissing werd mij door den Heer W. J. J. C. Bijleveld aangegeven en wordt bevestigd
door een aanteekening van Buchelius.
5) 20 Juli 1481. In: v. Mieris, Handv. v. Leyden, bl. 131.
6) 19 October.
7) Archief van het kapittel van St. Pancras Reg. 1414. Archief Pietersberk Reg. 383 en 391.
8) Wk. n°. 3705. Een ander zegel komt voor onder het charter van het St. Barbara-klooster uit
het jaar 1522, Inv. nu. 11, Regest n". 34.
309
Batavia Illustrata, ’s-Gravenhage, 1685, bl. 930, wordt ten onrechte 1535 als zijn sterfjaar
vermeld, doch dit wordt reeds voldoende weerlegd door de aangehaalde charters van 1509,
waarbij Adriana van der Does als weduwe optreedt1). Hij werd in 1480 na den dood van
zijnen vader Gerijt beleend met de erfgoederen van Lochorst en in Sliedrecht 2) en zoude in
hetzelfde jaar zijn gehuwd3). Dit strookt echter niet met de aanteekening bij Van Leeuwen,
dat zij in 1553 op 84-jarigen leeftijd zoude overleden zijn. In dat geval toch zoude zij
in 1470 of 1471 moeten geboren wezen en kon zij moeilijk in 1480 huwen. Waarschijnlijk
is haar sterfjaar als 1535 te lezen, het jaar dat van Leeuwen foutief voor haren echtgenoot
als sterfjaar noemt 4 5). In dat geval zoude haar geboortejaar in 1450 a 1451 vallen en zoude
zij met haren man slechts weinig in leeftijd verschild hebben.
Jan van Lochorst werd in 1481 6 7) door den graaf van Holland tot veertig-raad
benoemd, dus op 23-jarigen leeftijd. Dit is echter geen beletsel om zijn geboortejaar op
1448 te stellen, daar eerst in 1510(i) voor de raden, evenals voor de schepenen, een leeftijd
van 28 jaar werd gesteld en waarschijnlijk nog alleen voor de raden, die niet door den
graaf zelf waren aangewezen, maar bij tusschentijdsche vacature door het college waren
gekozen. Hij was o. a. schepen in 1491, 1492 en 1493').
Het is niet aan te nemen, dat het stuk reeds vóór zijnen dood, dus vóór 1495,
is geschilderd. Liet is hiervoor een te doorwerkt stuk, het meesterstuk van den schilder,
dat door hem wel niet op 27-jarigen leeftijd zal zijn vervaardigd. Gelijk wij reeds zagen is
het waarschijnlijk in 1509, dus geruimen tijd na den dood van Jan van Lochorst onstaan en is
deze hierop niet naar het leven afgebeeld. Of zoude de schilder soms in zijne plaats zijn
zoon Gerijt van Lochorst hebben afgebeeld, die in 1481 werd geboren, den 4cn April 1516
tot veertig-raad gekozen werd en in 1548 overleed? Het door Gerijt gevoerde wapen
kwam blijkens een in het archief der Weeskamer bewaard charter van 1514 8) geheel met
dat van zijnen vader overeen, zoodat het wapen hierbij geen uitsluitsel kan geven. Het
portret schijnt het vermoeden te bevestigen, dat een jonger persoon dan Jan van Lochorst
is afgebeeld; deze toch was met de oudste dochter gehuwd en waarschijnlijk was hij
1) In het charter van 25 Mei treedt zij zelfstandig op; in dat van 1 Juni wordt zij vertegen-
woordigd door haren zoon Gerijt van Lochorst, die 5 April en 25 Juli 1497 beleend werd met de
goederen in Sliedrecht.
2) Volgens aanteekeningen mij door den Heer W. J. J. C. Bijleveld verstrekt en ontleend aan
authenthieke bronnen. In 1490 verkreeg hij ook 12 morgen land in de Vennip na den dood van zijne
moeder Catherina Jacob Rijswijksdr., welke goederen reeds in Januari 1496 op Gerijt overgingen.
3) W. J. J. C. Bijleveld, Oud-Poelgeest. In: Leidsch Jaarboekje 1907, bl. 82.
4) Deze gissing werd mij door den Heer W. J. J. C. Bijleveld aangegeven en wordt bevestigd
door een aanteekening van Buchelius.
5) 20 Juli 1481. In: v. Mieris, Handv. v. Leyden, bl. 131.
6) 19 October.
7) Archief van het kapittel van St. Pancras Reg. 1414. Archief Pietersberk Reg. 383 en 391.
8) Wk. n°. 3705. Een ander zegel komt voor onder het charter van het St. Barbara-klooster uit
het jaar 1522, Inv. nu. 11, Regest n". 34.
309