DOI issue:
Inhoudsopgave
DOI article:Haslinghuis, Edward Johannes: Oud-Breda
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19803#0107
goederen, welke naar Holland en over de Zeeuwsche wateren verder vervoerd moesten
worden, ontstond onder de hoede van een burcht het centrum van bewoning, welks naam:
Breda het eerst in 1125, misschien reeds in 1116, vermeld wordt. Meer dan een open
dorp was het toen nog niet. Eerst in een oorkonde van 1252 worden de inwoners
»oppidani” genoemd. Achtereenvolgens verkregen zij nu de gewone privilegiën, als b.v.
het recht om kasseigeld te heffen ter verbetering der haven (1290), den alleenhandel in
lakens en geweven wollen stoffen, en het recht van accijns (1321), het recht om waag
te houden (1355), kraangeld te heffen enz. Deze laatste privilegiën kreeg Breda van Jan I
van Polanen (1350—
1384), den toenmaligen
heer, die ook de ver-
sterking der stad ter hand
nam. Omtrentdezeoudste
ommuring der stad heeft
Barth. van den Corput,
die van 1560-1590
griffier der stad was,
aangeteekend, dat zij
bestond uit »hooghe
steenen mueren, poorten
en thorens, met hooghe
en opgaende wallen
bynen en buiten de
mueren” en met voor-
uitgeschoven werken aan
de oostzijde.
Beschouwen wij de
stad zooals zij zich om-
streeks 1400 binnen den
ring van haar grachten,
Mark, A, Gampel en
Donk, en van haar wallen uitstrekte. Het duidelijkst overzicht krijgen we door een wandeling
te maken langs de volgende straten wier namen nog gedeeltelijk aan de oude versterkingswerken
herinneren. Beginnend bij de Militaire Academie, d.i. zoowat daar waar genoemde Jan van
Polanen zijn kasteel had doen zetten, nemen we, zoo dicht mogelijk de oude kasteelgracht
volgend, onzen weg door de Singelstraat naar de Kraanstraat, wier naam ons te binnen brengt,
dat we dicht bij het punt zijn waar een middeleeuwsche elevator zijn diensten verleende. Bij
de Haven slaan wij links om langs de Vischmarkt (in dezen tijd echter meer stad-inwaarts
gelegen) en bereiken het punt waar een der drie groote verkeerswegen, die uit het Westen,
rijkelijk gevoed door
Plattegrond van Breda, eind XlVe eeuw, reconstructie van
Van der Hoeven.
94
worden, ontstond onder de hoede van een burcht het centrum van bewoning, welks naam:
Breda het eerst in 1125, misschien reeds in 1116, vermeld wordt. Meer dan een open
dorp was het toen nog niet. Eerst in een oorkonde van 1252 worden de inwoners
»oppidani” genoemd. Achtereenvolgens verkregen zij nu de gewone privilegiën, als b.v.
het recht om kasseigeld te heffen ter verbetering der haven (1290), den alleenhandel in
lakens en geweven wollen stoffen, en het recht van accijns (1321), het recht om waag
te houden (1355), kraangeld te heffen enz. Deze laatste privilegiën kreeg Breda van Jan I
van Polanen (1350—
1384), den toenmaligen
heer, die ook de ver-
sterking der stad ter hand
nam. Omtrentdezeoudste
ommuring der stad heeft
Barth. van den Corput,
die van 1560-1590
griffier der stad was,
aangeteekend, dat zij
bestond uit »hooghe
steenen mueren, poorten
en thorens, met hooghe
en opgaende wallen
bynen en buiten de
mueren” en met voor-
uitgeschoven werken aan
de oostzijde.
Beschouwen wij de
stad zooals zij zich om-
streeks 1400 binnen den
ring van haar grachten,
Mark, A, Gampel en
Donk, en van haar wallen uitstrekte. Het duidelijkst overzicht krijgen we door een wandeling
te maken langs de volgende straten wier namen nog gedeeltelijk aan de oude versterkingswerken
herinneren. Beginnend bij de Militaire Academie, d.i. zoowat daar waar genoemde Jan van
Polanen zijn kasteel had doen zetten, nemen we, zoo dicht mogelijk de oude kasteelgracht
volgend, onzen weg door de Singelstraat naar de Kraanstraat, wier naam ons te binnen brengt,
dat we dicht bij het punt zijn waar een middeleeuwsche elevator zijn diensten verleende. Bij
de Haven slaan wij links om langs de Vischmarkt (in dezen tijd echter meer stad-inwaarts
gelegen) en bereiken het punt waar een der drie groote verkeerswegen, die uit het Westen,
rijkelijk gevoed door
Plattegrond van Breda, eind XlVe eeuw, reconstructie van
Van der Hoeven.
94