DOI Heft:
Inhoudsopgave
DOI Artikel:Hoogewerff, Godefridus J.: Een nederlandsch "Monument" te Rome (Villa Borghese) en zijn bouwmeester, Jan van Santen
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19803#0219
Jan v. Santen.
Biografie.
andere berichten van Utrecht geboortig was. Lodewijk geniet in Italië nog heden ten
dage groote vermaardheid als bouwmeester van het paleis te Caserta, weleer zomerresidentie
der Napelsche koningen en nu kroondomein. Als ontwerper van dezen statigen prachtbouw
van meer dan 250 M. front zou men van Wittel met recht als de achttiende-eeuwsche
evenknie van Jacob van Campen mogen beschouwen J). Hij is ook de eenige Nederlander,
wiens naam in het stratenplan der «Eeuwige Stad” is vereeuwigd. — Eeuwiger kan
het al niet!
De waardige voorganger van Lodewijk van Wittel was Jan van Santen, uit Utrecht,
die het onder de regeering van Paulus V (Borghese) tot pauselijk bouwmeester heeft
gebracht. Ook hij heeft aan Italië een paleis gegeven, bescheidener van afmetingen dan
het gevaarte te Caserta, maar niettemin een werk van beteekenis en van ontegenzeggelijke
verdienste. Het is de «Villa Borghese”, die aan iederen bezoeker van Rome welbekend
is, al was het alleen maar wegens de schitterende verzameling van schilderijen en beeld-
houwwerken, die in de hooge zalen van het gebouw is ondergebracht. De woning te
hebben gesticht voor Titiaan’s «Amor sacro e profano” mag op zich zelf voor iederen
architect een eer zijn.
Over dit «Nederlandsch monument te Rome” en over de persoon van den kunstenaar,
die het maakte, zal deze bijdrage handelen. Aangaande het leven van Jan van Santen
(Giovanni Vasanzio) was tot dusver niet zoo heel veel bekend. Wij hebben getracht
zijn biografie met behulp van gegevens uit de Italiaansche bronnen geput eenigszins
aan te vullen.
Men wist, dat Jan van Santen omstreeks het midden der 16de eeuw geboren moet
zijn en uit de Romeinsche archieven blijkt, dat hij een Jan Pieterszoon was. «La vita di
Giovanni Fiammingo, architettore” vindt men in het bekende werk van den academicus
Baglione: «Le vite de pittori, scultori et architetti” etc.3), doch in deze levensbeschrijving
staan geen data hoegenaamd vermeld. Zij bestaat voornamelijk uit een opgave der door
den meester nagelaten bouwwerken '5).
Wanneer Van Santen naar Italië gekomen kan zijn, is onzeker. In de jaren 1583
en 1593 schijnt hij als «aggregato” van de Accademia Romana di San Luca voor te
komen, maar dit staat allerminst vast1). In elk geval was hij al vóór 1600 te Rome,
blijkens een eigenhandige, niet precies gedateerde inschrijving in het ledenboek der
broederschap van den H. Kiliaan, welke confraterniteit in de kerk van Campo Santo 1 2 3 4
1) Over Lodewijk van Wittel vindt men eveneens enkele gegevens in het tweede deel der
«Bescheiden in Italië”. Een aantal onbekende brieven van hem zullen in de «Bescheiden” III worden
opgenomen. Van Wittel heeft Meijer ook in zijn uitgaven nog overtroefd: gaf de laatste in folio uit,
de eerste publiceerde in plano.
2) le druk (Roma, 1642) blz. 175 vg.; 2e druk (Roma, 1649), idem.
3) Het levensbericht bij Monaldini, «Le vite de piü celebri architetti” (Roma, 1768) gaat op
Baglione terug. Gewichtiger is deze bron voor van Wittel.
4) «Bescheiden in Italië" II, blz. 30 en 110.
206
Biografie.
andere berichten van Utrecht geboortig was. Lodewijk geniet in Italië nog heden ten
dage groote vermaardheid als bouwmeester van het paleis te Caserta, weleer zomerresidentie
der Napelsche koningen en nu kroondomein. Als ontwerper van dezen statigen prachtbouw
van meer dan 250 M. front zou men van Wittel met recht als de achttiende-eeuwsche
evenknie van Jacob van Campen mogen beschouwen J). Hij is ook de eenige Nederlander,
wiens naam in het stratenplan der «Eeuwige Stad” is vereeuwigd. — Eeuwiger kan
het al niet!
De waardige voorganger van Lodewijk van Wittel was Jan van Santen, uit Utrecht,
die het onder de regeering van Paulus V (Borghese) tot pauselijk bouwmeester heeft
gebracht. Ook hij heeft aan Italië een paleis gegeven, bescheidener van afmetingen dan
het gevaarte te Caserta, maar niettemin een werk van beteekenis en van ontegenzeggelijke
verdienste. Het is de «Villa Borghese”, die aan iederen bezoeker van Rome welbekend
is, al was het alleen maar wegens de schitterende verzameling van schilderijen en beeld-
houwwerken, die in de hooge zalen van het gebouw is ondergebracht. De woning te
hebben gesticht voor Titiaan’s «Amor sacro e profano” mag op zich zelf voor iederen
architect een eer zijn.
Over dit «Nederlandsch monument te Rome” en over de persoon van den kunstenaar,
die het maakte, zal deze bijdrage handelen. Aangaande het leven van Jan van Santen
(Giovanni Vasanzio) was tot dusver niet zoo heel veel bekend. Wij hebben getracht
zijn biografie met behulp van gegevens uit de Italiaansche bronnen geput eenigszins
aan te vullen.
Men wist, dat Jan van Santen omstreeks het midden der 16de eeuw geboren moet
zijn en uit de Romeinsche archieven blijkt, dat hij een Jan Pieterszoon was. «La vita di
Giovanni Fiammingo, architettore” vindt men in het bekende werk van den academicus
Baglione: «Le vite de pittori, scultori et architetti” etc.3), doch in deze levensbeschrijving
staan geen data hoegenaamd vermeld. Zij bestaat voornamelijk uit een opgave der door
den meester nagelaten bouwwerken '5).
Wanneer Van Santen naar Italië gekomen kan zijn, is onzeker. In de jaren 1583
en 1593 schijnt hij als «aggregato” van de Accademia Romana di San Luca voor te
komen, maar dit staat allerminst vast1). In elk geval was hij al vóór 1600 te Rome,
blijkens een eigenhandige, niet precies gedateerde inschrijving in het ledenboek der
broederschap van den H. Kiliaan, welke confraterniteit in de kerk van Campo Santo 1 2 3 4
1) Over Lodewijk van Wittel vindt men eveneens enkele gegevens in het tweede deel der
«Bescheiden in Italië”. Een aantal onbekende brieven van hem zullen in de «Bescheiden” III worden
opgenomen. Van Wittel heeft Meijer ook in zijn uitgaven nog overtroefd: gaf de laatste in folio uit,
de eerste publiceerde in plano.
2) le druk (Roma, 1642) blz. 175 vg.; 2e druk (Roma, 1649), idem.
3) Het levensbericht bij Monaldini, «Le vite de piü celebri architetti” (Roma, 1768) gaat op
Baglione terug. Gewichtiger is deze bron voor van Wittel.
4) «Bescheiden in Italië" II, blz. 30 en 110.
206