DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.21666#0147
PODSUMOWANIE
Czy powyższa analiza kilkudziesięciu zabytków rzeźby powstałych na Śląsku
Opolskim pozwala na wyodrębnienie ich jako pewnej całości? Odpowiedź nie jest
łatwa ze względu na znaczny stopień uniformizmu, cechującego sztukę całej tej
części Europy, zapatrzonej we wzory włoskie przez pryzmat Północy i świadomie
lub podświadomie tkwiącej w więzach swej własnej tradycji. Sprawę dodatkowo
utrudnia to, że środowiska, o których była tu mowa, mimo zdolnych artystów,
ogólnie miały charakter jednak prowincjonalny i wtórny. Rzeźbiarze posługiwali
się nagminnie wzornikami i ich współudział w tworzeniu nowych koncepcji artys-
tycznych był ograniczony. Tym niemniej wydaje się, że ustalenie pewnych właści-
wości lokalnych jest w pełni możliwe. Rys ten zawdzięcza rzeźba szczególnie dwom
środowiskom: brzeskiemu i nyskiemu oraz sytuacji obu tych miast, wyrastających
w omawianym okresie na stolice przywódców dwóch przeciwnych sobie obozów
religijnych.
Ów świetny rozdział w dziejach sztuki śląskiej rozpoczął Brzeg pod rządami
księcia Jerzego II Piasta i mecenat tego władcy wywarł zasadnicze piętno na po-
czątkowej fazie omawianego okresu. To przecież właśnie Jerzy II sprowadził Ko-
masków oraz zaangażował najzdolniejszych śląskich rzeźbiarzy do dekorowania
swego pałacu, co odbiło się echem nie tylko w samym Brzegu i jego okolicach, ale
także i w Nysie. To jemu zawdzięczamy sprowadzenie z Drezna Michała Kramera,
któremu należy przypisać w pierwszym rzędzie wypracowanie nowego modelu wy-
stroju kościelnego, z ołtarzem ukształtowanym w nawiązaniu do łuku tryumfalnego.
Również zasługą Kramera było połączenie koncepcji nagrobka baldachimowego
z epitafium, co dało dzieła tak wybitne, jak pomnik biskupa Logaua, a nieco póź-
niej — Sitscha. Zawdzięczamy mu także rozpowszechnienie wielopostaciowych, iko-
nograficznie świeżych i — na miarę jego rzeźbiarskich możliwości — finezyjnych
formalnie reliefów. Mimo niewątpliwej znajomości wzorników Florisa Kramer po-
139
Czy powyższa analiza kilkudziesięciu zabytków rzeźby powstałych na Śląsku
Opolskim pozwala na wyodrębnienie ich jako pewnej całości? Odpowiedź nie jest
łatwa ze względu na znaczny stopień uniformizmu, cechującego sztukę całej tej
części Europy, zapatrzonej we wzory włoskie przez pryzmat Północy i świadomie
lub podświadomie tkwiącej w więzach swej własnej tradycji. Sprawę dodatkowo
utrudnia to, że środowiska, o których była tu mowa, mimo zdolnych artystów,
ogólnie miały charakter jednak prowincjonalny i wtórny. Rzeźbiarze posługiwali
się nagminnie wzornikami i ich współudział w tworzeniu nowych koncepcji artys-
tycznych był ograniczony. Tym niemniej wydaje się, że ustalenie pewnych właści-
wości lokalnych jest w pełni możliwe. Rys ten zawdzięcza rzeźba szczególnie dwom
środowiskom: brzeskiemu i nyskiemu oraz sytuacji obu tych miast, wyrastających
w omawianym okresie na stolice przywódców dwóch przeciwnych sobie obozów
religijnych.
Ów świetny rozdział w dziejach sztuki śląskiej rozpoczął Brzeg pod rządami
księcia Jerzego II Piasta i mecenat tego władcy wywarł zasadnicze piętno na po-
czątkowej fazie omawianego okresu. To przecież właśnie Jerzy II sprowadził Ko-
masków oraz zaangażował najzdolniejszych śląskich rzeźbiarzy do dekorowania
swego pałacu, co odbiło się echem nie tylko w samym Brzegu i jego okolicach, ale
także i w Nysie. To jemu zawdzięczamy sprowadzenie z Drezna Michała Kramera,
któremu należy przypisać w pierwszym rzędzie wypracowanie nowego modelu wy-
stroju kościelnego, z ołtarzem ukształtowanym w nawiązaniu do łuku tryumfalnego.
Również zasługą Kramera było połączenie koncepcji nagrobka baldachimowego
z epitafium, co dało dzieła tak wybitne, jak pomnik biskupa Logaua, a nieco póź-
niej — Sitscha. Zawdzięczamy mu także rozpowszechnienie wielopostaciowych, iko-
nograficznie świeżych i — na miarę jego rzeźbiarskich możliwości — finezyjnych
formalnie reliefów. Mimo niewątpliwej znajomości wzorników Florisa Kramer po-
139