Ciampini, Giovanni Giustino: Vetera Monimenta: In quibus praecipuè Musiva Opera Sacrarum, Profanarumque Aedium Structura, Ac nonnulli antiqui Ritus Dißertationibus, Iconibusque illustrantur (Band 1) (Rom, 1690) [Cicognara, 3671-1]

C A P

iconibus, & defcriptione congrua par-
tes illas exponere: quippe" qui inter
antiquas Ecclefiaram imagines illud
potiffimum inquirimus, quod ad ri-
tus ecclefiafticos pertinet.

Majori igitur , qua poffumus dili-

gentia , ad antiquarum Ecclefiarum,

declarandas partes, nos convertimus.

Selegimus proinde inter caeteras, qua*

Roma* fuperfunt Ecclefias , fupra-

memoratam Sanfti Clementis, quae

inter Lateranenfem Bafilicam, & Am-

phitheatrum Vefpafiani Caefaris, fere

media via locata eft. Singulas pro-

pemodum partes adeo integras fer vat,

utreligione,quam adhucingerit in-

tuentibus , vel fola valeat priorem_j

Ecclefiam unico obtutu explicare.

Antequam tamen ad hujus Bafilicae

interna, praecipuaque accedamus, ali-

quid de illius extimis partibus prseli-

babimus. Sed ad hoc, praemittendum,

praemonendumque omnind efTe puta-

mus, ( quod non tam ad hanc, caete-

rafque quarti, & quinti faeculi Eccle-

fias , fed etiam ad aliquot profana_,

aedificia examinanda multum lucis

nobis afferet) nimirum, quod laben-

tibusjamcum Romano Imperio bo-

nis artibus, ad barbariem adeo deven-

tum eft, vt exciderent paffim ex vete-

rum Imperatorum nobiliffimis aedifi-

ciis columnae, bafes , capitula arte_,

cultiffima elaborata, illifque adjice-

rentur incondita quaeque a novis illis

Camentariis^potiusquamArchiteclis

per artis contumeliam, & rudi, craf-

saque Minerva coagmentata . Hinc

in illis sedificiis multa reperies eodem

tempore fibi adverfantia, puta, co-

lumnas unius ordinis , alias Corin-

thiis, alias Ionicis bafibus, & capi-

tulis jun&as, pavimentumpartim fa-

U T II. *3

eris, partim profanis infcriptionibus,
qu& mutilis , qua integris ftratum;
unum eundemque Zophorum , aut
Epiftylium qua elaboratiffimum, quit
omnino barbare exciflum verius,quam
fculptum . Teftis fit arcus ille Ma-
gno Conftantino a S. P. QJR. dicatus,
in quo aperte dignofcitur faeculi ejuf-
dem infelicitas, cum Trajani ex arcu
direptas ftatuas, coronides, columnas,
& fortaffis etiam molis fymmetriam
inde dedu6lam,ipfiCaementariicorru-
perint barbaris caelaturis, quas in bafi-
bus fupra curvaturam arcus, & alibi
collocarunt.Evidentiusdignofciturex
adhaefione operum adeo diffimiliumu>
artificum, illorum infcitia, qui seuo
Conftantini vigebant, quo propius ad-
moventur elabpratiffimis fuperiorurr.
temporum caelaturis, infelicia poftre-
mae aetatis anaglypha.

Quo argumento fatis docemur,
quantam cladem tradu temporis paffa
fuerit cum caeteris artibus Architeclu-
ra, cum quarto noftrae falutis faeculo
( quo adhuc quidam primorum inge-
niorum igniculi fupererant) aded a
veteri fua dignitate prolapfa jaceret.

Verum haec combinatio, & incom-
pta conglutinatio uniufcujufque or-
dinis columnarum , epiftyliorum 9
& omnis generis caelaturarum , quas
e collapfis Imperatorum sedificiis, <Sc
ex Idolorum dirutis templis rudes ar-
tifices recollegerant, & in novas fa-
bricas nulla Architeclonicse artis lege
fervata congefferant, patet quoque_>
in quamplurimis facris Bafilicis, ficut
bene advertentibus notum erit.

Ex multis illis prsecipuum exem-
plum fit pervetufta Bafilica Sanclo
Laurentio dicatain Agro Verano. In
hac omnes fere bafes , capitula, &

colu-