Ciampini, Giovanni Giustino: Vetera Monimenta: In quibus praecipuè Musiva Opera Sacrarum, Profanarumque Aedium Structura, Ac nonnulli antiqui Ritus Dißertationibus, Iconibusque illustrantur (Band 1) (Rom, 1690) [Cicognara, 3671-1]

tf8

VETERA MONIMENTA

III

/



fpecies redolet tempora florentis Rei-
publica;; ex opere hoc reticulato,plura
adhuc extant a*dificia , quorum unum
fufficiat indicaffe - tanquam notifli-
mum,nempe fubftructiones illas extra
portam Flaminiam , qua? a. vulgo de-
nominantur Muro Torto, ideft, murus
inclinatus.

Verum & in reticnlatis certis non_>
eadem difpofitio perpetuo fervata eft.
In aliquibus enimparietibus, alterna-
tim difponuntur plures horizontales
ordines lateru, intercipientes ofdines,
operis reticulati,adinvicem fuperpofi-
tos; adeo ut paries totus multiplici
veluti fafcia circumligatus appareat,
alia quidem productis in longum li-
neis,horizonti parallelis, quas nempe
efBciunt lateres ita difpoliti.Alia vero
lineis fe decuffantibus conftans , qua-
les efformant fectorum prifmatum_>
latera,dum apte connectuntur. Hujus
ftruc1:ura; fchema vide in eadem Tab.
Fig. 4. ubi animadvertendum eft ,
quod ordinum intercapedo asqualis
ubique non eft. In aliquibus sedificiis
numerantur novem lateres, in aliis
decem, vel undecim, quorum con-
junctione conftituitur fafcias altitudo,
puta uniuscirciter pedis . Huic dein-
de incumbit altera reticulati operis
fafcia, duorum vel trium pedum men-
furam fua latitudine complens . Illi
autem fuperponitur novus ordo late-
rum; ifticjue denuo reticulatum opus.
Formam ita conftruendi ufurpatarr__.
fuiffe puto inclinante Republica, ac
viguiffe ufque ad initium Imperii:
quo tempore cum augeretur fervo-
rum numerus , qui laterum fabrica*
applicari poflent, aucla fimul fuit eo-
rundem laterum copia, & novurn__>
fubinde ftrucltionis genus exortum eft.

Speciem prioris ftru&ura? intercalaris
(fi eamita vocarefasfit) obfervaviin
antiquo Tufculo, una cum laudato
D. Abbate Blanchino , in loco , nUi
nunc dicitur, le Scole di Cicerone ac
Romse inviridarioEcclefiaeS.MAR.iJE
Sanitatis, ac in Aquaeductu Trajani.

Dum haec reticulata opera rimabar,
animadverti non omnia ex topho ela-
borata effe, ut hic Romae, nequeex
filice, ut Tufculi, fed etiam quando-
que ex marmore Tiburtino, <3c ex la-
pide Albano, ficut loci opportunitas,
& vicinarum fodinarum natura fere-
bat. Antiquiffimum aedificium reti-
culati operis vidi Corniculi, quodipfi.
Corniculani Servii Tullii, VI. Roma-
norum Regis, ex Nobili femina Cor-
niculana, captiva tamen , & ancilla
nati ,Palatium fuiffe exiftimant. Haec
mihi indicavit D. Francifcus Maria_,
Lancianus dum praeterito anno apud
ipfum , una cum folitis amicis hofpes
effem.

Lateritium opus reticulato inferi
coeptum ultimo Reipublica? tem-
pore , ut fuperius diximus; a Graecis
enim lateritiam excepiiTe Romanos,
cum fubacla Graecia omnes artes adve-
herent , minime obfcurum videri po-
teft, fi Plinii locus lib.3 5. cap. 14. di-
ligenter perpendatur. Ibi enim opera
lateritia cum recenfeat, plurima , &
celeberrima Graecorum nominat: in
Italia vero Arretii, & Mevaniae mu-
rum effe afferit, cujus nec aetatem, nec
magnitudinem prodit . Cum igitur
conftet, ipfaslaterum differentias Gre-
cis nominibus afferri Didoron, Tetra-
doron , Pentadoron, & Archite&ura?
incrementa, artefque huc pertinentes
ab eodem fonte manaffe ; quis dubitet
etiam lateritiam inde adveetam ? £a

vero,

jtffti

«1.

H