Ciampini, Giovanni Giustino: Vetera Monimenta: In quibus praecipuè Musiva Opera Sacrarum, Profanarumque Aedium Structura, Ac nonnulli antiqui Ritus Dißertationibus, Iconibusque illustrantur (Band 1) (Rom, 1690) [Cicognara, 3671-1]

iter,
fe

cal

rvavi
1 laud

atis

'erone

at0
<N

irajani,
1 ^mabar,
topho da,
s neque^

n quando-
9 & ex la.
ortunitas,
*tuta fere-

:ium reti-
, quod ipfi
/1. Ron»
mina Cor-
& ancilli
ciant. Hsc
:us Mariii
anno apud
licis hofpes

ilato inferi
►licae tem-

; a Gra?cis

Romanos,

; artes advc

tivideripj"

^cap.if^'

.enimop^

•lurima,«
lominat: 'n
[evani^u;
*tat<*<
COm ifff.





C A P U

Vero cum fit artium novarum con-
ditio, ut fenlim augmentum accipiant,
principio quidem muri ex folis lateri-
bus non conftruebantur , fed infertis
veluti fafciis reticulatum opus alterna-
batur, tum quia novus asdificandi mos
ob Artificum penuriam difficulter
exerceri poterat, tum quia ( ut ibidem
Plinius teftatur) fruftra. ex lateribus
privatas a?des Romani ftruxiffent,qui-
bus craffities parietum ultra fefquipe-
dem cum interdiceretur, quserenda__
non erat fumptuofioris ftrucluras ma-
gnificentia . rraeftat totum Plinii ca-
put confulere, cujus partem feic in-
fero, qua potiora Grsecorum aedifi-
cia in hoc ftruclura? genere recenfet:
Graci (inquit) praterquam ubi e Jilice
fieri poterat JiruBura , parietes lateri-
tios prcetulere. Sunt enitn ceterni sJi ad
perpendiculum Jiant : ideo & in pubii-
ca opera , c_? Regias domos adduntur.
Sic jiruxere murum Athenis , qui ad
montetn Hymettum fpetlat : fic Patris
cedes Jo<vis & Hcercuiis , quami)is ia-
pideas columnas , & epiftylia circun-
darent : domum Trallibus Regiam At-
tali : item Sardibus Croeji, quatn Geru-
jian fecere : Haiicarnajfi Maufo/i: quce
etiam nunc durant . Lacedamone qui-
dem excifum /ateritiis parietibus opus
tetlorium propter excellentiam piHurce
iigneis formis inc/ufam , Romam de-
portavere in Aediliate ad Comitium
exornandum Murcena , & Varro .
Quodopus ciim perfe mirum ejfet, tran-
Jlatum tamen magis mirabantur . Mu-
rama, & Varro flloruerunt regnante
Aug. ut ex eorum confulatu apparet,
cx quo nova fententiae noftrae confir-
matio refultat; nam tectorium illud no
tantum pi&ura? gratia, fed etiam ftru-
crura? genere , Romanis minus trito,

ver°'

r viii. <ss>

pretiofum videri poterat. iEvo itaque
Augufti, & fubfequentium Imperato-
ruro,mos ifte conftruendi ex folis late-
ribus prolatus, ufurpatufqjpaffim fuit.
Copia fortaffis fervorum iri Urben__
addu&a , per frequentes Caefarum vi-
clorias in cauffa fuit, ut ampliffima__
quaeque opera tentarentur , cum non
deeffent , qui fabricae addicerentur.
Innumera? proinde officinae ubique_»
aperiri: & lateritiae ftru&urae genus
prae casteris probari coeptum , utpote
minori difficuitate parabile per ingen-
tem artificum, & infervientium nu-
merum . Hinc circa Imperatorum_j
setatem maxima quasque asdificia ope-
re lateritio conftantia adhuc vifuntur,
cujus ftrucl:ura; imaginem afferrem,
nifi omnibus foret notiffima. Porro
innumera occurrerent, £ univerfa ,
quas adhuc extant Jateritise conftru-
clionis opera recenfendi neceffitas ur-
geret . Celebriora tantum indicaffe
fufficiat, Pantheon, Templum Pacis,
Palatium Imperiale, Majus nuncupa-
tum, Thermas, Mcenia Urbis, & alia
multa ab Imperatoribus asdificata ,
per fpatium videlicet annorum du-
centorum, & ultra , quo tempore_»
nonnullas antiquae laterum fabrica;
adeo diligenter, ac delicate formata;
cernuntur, ut nullus augmento artis
fit locus ; cum laterum facies vifui ex-
pofita, non folum fit fupra marmor,
arena per manum Artificis laevigata
ac polita ; verum etiam ipforum fu-
perficies, mutuo incumbentes y ferro
cavata? fuerint; itaut inter utrunque_.
laterem calx detrufa , nequeat exte-
rius, ad deturpandum afpectum ope-
ris profilire. Quare caementa inter fe
ita cohserent, ut inter fuperiorem, &
inferiorem laterem nullum calcis ve-

ftigium,