De Dietsche warande: tijdschrift voor kunst en Zedegeschiedenis (3.Ser. 2.1889)

562

1ETS OVER HET NOTENSCHRIFT.

voor. (Verg .bl. 563.) Deze tetrachoord was de normale; de
vier daarin voorkomende tonen heetten Finalen, ieder
enkele toon naarzijne plaats : Archoos, Deuterus, Tritus,
Tetrardus. Deze benaming van iedere enkele toontrap
werd stiptelijk bij elk der drie overige tetrachorden
herhaald. De tonen van den daaropvolgenden lageren
tetrachord noemde men Graves: zij werden door om-
keering der boven vermelde teekens, van rechts naar
links, aangeduid, waarbij de onveranderlijke I als N
voor den toon AB gebezigd werd. De tonen der beide
boven de finalen liggende tetrachorden, Superior es en
Excellentes, voor de toonreeks a tot aa>^ werden door.
omwerping dezer letterteekens voorgesteld, in het eerste
geval van rechts naar links, in het laatste van links
naar rechts gaande; de beide boven het systeem liggende
tonen ßß en cc door op-zijn-kant-stelling van het eerste
der twee teekens; de onveranderlijke 1 alleen werd in
de Superior es voor den tritus 6? in de Excellentes

X voor den tritus Cf. Op die wijze werd wel de hoogtc
van elken toon maar niet het stijgen en dalen der melodie
vastgesteld. Om dit doel te bereiken trok Hucbald,
waar het nood gaf, lijnen, plaatste de boven vermelde
noten-teekens als sleutel-aanwijzing in de tusschenruimten
(daar hij zieh alleen van deze, en niet van de lijnen
bediende), voegde er ten overvloede nog de letters T en
S bij, om den Tonus en den Semitonus (geheele en
halve toon) aan te duiden, seboof nu de tekstsyllaben
in de tusschenruimten, en liet daarbij niet na, het oog
door strepen van syllabe tot syllabe te leiden, om alle
afdwaling ^an den zanger in eene andere stem te ver-
hoeden. Een voorbeeld van zulke partituur möge het
gezegde duidelijker maken ;