Donati, Alessandro; Manelfi, Manelfo [Oth.]: Roma Vetvs Ac Recens: Vtrivsqve Aedificiis Ad Ervditam Cognitionem Expositis (Romæ: Ex Typographia Manelphi Manelphij, 1639)

DE VRBE ROMA

Forum Traiani. Gap. XXIV.

L.i. Var.ep

Columna
Cochlis in
soroTraia-
no.
Loo.cit.

ROXIMVM foro Ncrux fuit Vlpium, & Traianum
forum . Cuius Cochlis columna in medio olim po-
lita hodieque index est. Hoc sorum Apollodoro in-
ligni Architedo Traianus post bellum Dacicum ^di-
ficauit: Complanata Quirinalis montis parte, & z-
quata vallibus, vtdocetinscriptioin columnxba-
si. Fuit autem inter exteraCxsarum opera Traiani
forum maxime admirandum testificatione Ca/Tio-
inquir, forum velfub affiduitate videre miraculum eft •

Traian' so
rum aiimi-
ranAutn ■

dori: Traiani , inquit, forum velfub asfiduitate videre miraculum eft •
Et Ammiani Marcellini; Cum, inquit, adlEraiani Forum venisfiet, Con-
stantius, fingularem sub omni Coelo ftru&uram vt opinamur etiam nu-
minum ajfenfione mirabilem, barebat attonitus per gigantaos contexti-s
circumferens mentem, nec relatu efsabiles, nec rursusmortalibus appe-
tendos . Quid potest de xdificio dici sublimius ? Hac sane de causa, cum
fori atrium, quemadmodum extera, columnis, epistilijs, coronis cinge-
retur,quidam columnas crassitudine, ac celsitate Cochlidiferme xquant.
Qui enim ali; foere gigantxi contextus prxter has, & immcnsx magnitu-
dinis lapides, xreosque fornices, quos sustinebant ? Atqui columna vt
habet P.Vidor, eft altapedes CXXFII1. Ait idem, Forum Traianicum
templo, & Equo aneo. Num xncum templum , sicutEquus? qui in me-
dio atrij, teste Ammiano, ipsum Principem vehebat. Id quidem de tem-
plo non facile dixerim , sicut de camerationibus, & tedo; hoc enim tra>
dat Pau lanias. At statuasin faftigio Templi politas, vt ostenditnumisma
Traiani, xneas inauratas fuisi.e, sicutin reliquis forifastigijs dubium non
r est. De his Gellius. In fastigijs , inquit ,fori Traianifimulacrasiunt fi-
'I5’C ’ ta circum vndique inaurata Equorum atque signorum militarium: sub-
feriptumque est, Ex manubijs: idest, vt idem eo capite declarat,expecu-
nia , qua ex venditione prada manucapta percepta fit. Hxc autem prx-
daex bello Dacicoredada est,quo perfedo, Traianus forumextruxit,&
Ln Traia- *n eo columnam posuit. Dion , In foro , suo, ingentem columnam sta-
no. tuit ,fiue vt ea pro fepulcbro essiet ,fiue in ostentationem eius operis, quod
ille circa forum egit. Cliuus furgebat, quem efsofifa quoqueuerfius ter-
ra ita complanauit, vtvndique columna confit iceretur:forumque deinde
in area modum aquatum manfit. Posthac Armenijs , atque Parthis bel-
lum inferre statuit: At columnx inscriptio sic habet: .
SENATVS POPVLVSQV E ROMAN VS 1MP.C2ESARIS D. NERVJ&
F.TRAIANO A VG. GERM.DAC. PONTIEMAX. TRIB.POT.XV1I.
IMP.VI. COS. VI. P.P. AD DECLARANDVMQVANTJE ALT1TV-
DINIS MONS,ET LOC VS TANTIS EX COLL1BVS SIT EGESTVS.
Ex quo inferes, Columnam rebus Dacicis insculptam prope Quirinalem
non ipsumsibi ,sed populum, ac Senatum Traianostatnisse . Eius qui-
dem