30 Liber VrimusK
crassamentum, nec esfiuh, aut in riitiilum resotuatur necejse esl, aut ex eo quidpiamfierl debet,aut,vt volunt Peri-
patetici, inssatus & vapores dissolui debet. Frimum non admittet Philojephus, Vt emm ex nthilo mhttsit;ita,quod
esl,in nititlum vanescere nequit* Poftremumfieri non pojse docet hac ratione Gatenm, quod concepto semine contra-
hatur vterus & semen omrit ex parte amplexetur, ita vtssatui distendenti nullus reltttqudtut locus:adde quodfi in
ssatm dijsolueretur semen, diftentus vterm dtris torqueretur cruciatibm:Ex vna enimparte terr&siunt decem aqm:
&ex vnaaqmdecetn aeris:supereslergo,vt ex seminii crassamentopartes aliqua essormentur;eiusmodt erunt sper-
matic& dtcla, ossa, cartilagtnesjierui,vemiarteri&i membran&ld & earum color candidus,&subftatttk crajittiet
Secunda* lentorifesatisindicant.Iam verbJpermaticaspartes exseminesieri ita demonstratur. Gffa,cart:tlagmesimembran&,
VinCuU,exanguia sunt alba^non ergb ex sanguinesiunt immediate, vi carnes,sed ex fanguine immutato,dealba*
to, & ittcrajsato; at taleseminis esl crajsamentum ssiuftra igitur materiam essingendis illisparttbm idoneam expeU
let natura,&quafisui oblita talem sanguinem ejjicere conabitut\quale ah inttio eratsemen.
Tc£tia* His Galeni demonftrationibm, quas irridetcalumniator Argenterim, addemm rationesnostras.lnkclo in
Vterifinurn semineftatim contrahitur vterus & vim seminis sopitam suscttattunc aclionem incboantspirim &
natiuusseminis calor t Agit ergb momentofemen in materiam atiquam,non infanguinem^quia nondum affluxit.
Quisenim in coitu dupticemsecretionem ,seminisputa &fanguinis,ftmul &semelfieri dixerit ? lloc non admit-
tet Peripateticm. Jslott esseautemsanguinem, qui in coitu excernatur,omnibm notum est. Agunt iteiL inseminu
irassamentumspirttm,cui tanquamsubietlo insident; hoc vndiquaq3 verfant ; eimj^ dtsiimilarespartes secernuntt,
ex crasiioribm osia & cartitagines,ex vifcidioribm membranas & vasa essingentes, quibits septimo die delineatis &
rudimentum atiquodadeptis, affluitsanguisparenchymata essormaturm, &spattasibrarum vacua quafirimas
oppleturm. Si ergo dum sit conceptto, nullus e venis vteri fartguis adhuc effluxit, quoinodo ex sahguine pnma siet
partium delineatto ? Inimuerosanguinem, quo atiturscetm, &exquoparenchjmata essinguntur,pcr venasssrri,
O^aita. omritbm esl notum. In eum vfum conftrucla esl vmbilicatisvena quam Bfnbrji nutriculam vocant. Debet ergb
sriufquam adsemenseraturfanguis, esformari ahquod vas. Hoc autem quomodo exsanguine,qmsemirit nondunt
permixtus esl,generabitur ? dicessortasseper venulas vteriessundi in fmum sanguinem^sedsi id velis,cur nonper eas*.
dem venulas tmmediate aleturscetw? quid vena vmbtlicali opm erit ? dcbentscetus & matris cscula coireper imer-
teclumvas.
Quintaratio* Poftremb,generaripartes exsemine ita demonflraiur, quod eademfit mafcuki&sceminetfeminis natura,
idem color,idemgenerationis modm,vafa eadem pwparantia,excoquentia, eiaculantia,fola perseclione tantum di->
stinguuntur, quod masculeum calidtusfit magisquedaboratum; atsoemimumfemen, matenak cjseprinciptiim^
admittunt omnes-.cur ego mafculei feminis crassamento id denegabhnustSit hoc igitur raium, vtrumque semen noti
cfficientis modb,sed materialis etiam principit rationem habere.
Reppondetuj: Cuiusopiritonis veritasvtreddaturilluftrior, qMincontrariumaddutia suntrationes, erdinedijsotuenda
iingaiis tm°m-sunt. DUm GalenmJpermaticaspartes exsanguinegenerariscribit, non agnoscitgenerationem eam immuhatam,
AuthoritasGa- hoc eH, nonvultosimmediate exfanguine rubrogenerarivtcarnes^sedex sanguinevarieimmutato,&dtuersas
knt expiicatur. akerasi0ncspaJso,dealbato incrassataqr Hoc antem quid aliud esl quam exfeminegemrarn
soiutio"'101115 Vrimdrationi itasatissackndumputo.Insemineduefpectari,spiritus &corpuUntiam. PLationespirituum,
semen, Aristotetiprimo departibm animalimn natura,principium & efficiens rei qtugigrittur Gateno autemse-
cundo desemine,sormatorseetm dtcitur. Rattone ctajsamentimateriale &pastiuumprtncipium dicHiir. tlon ergo
eadem seminispars atluesl&potentia. Docet Auerrhoesinplcrisqueidemsssemouens &■tnotumficmldpidegra-
Sccunds satisfit. uitas m&uet,lapismouetur > infemine mouens,spiritUsesimcbileeius crajsamentum. Artisex sknesm optficiipdrs
noneslinhisqiuartefiunt,fedinnaturalibus,noneademeslratio.Hocdocet Ariftoteks libellodeJpiratione,cap.$.
Dijserentia eB(ait)artU adnaturam^nam illa tanquam inftrumenio catorevtitur,h&c verb & vt mftrumento,&
Vi materia.Qui emm ab arte ad opusadhibetur ignis^ ipfius operkpars non esl,at qui in natura habetur calor dissu-
susper i$sum,opusesl.
instrumenti eie-' Docii quidamduplexstaiuunt inftrumentum, quo & tn quo\ Injlrumentum qiio,mn remanet inparte coth
gana diuinstio. jso!utaJecl \n qU0. ^ e$ .subieclumsacuttatisscrmatrku: alioqm daretur tranfttussormalis esubkclo insubk-
clum: nam vis illa propriumfubieclum retinqueret/emenpnta^ & tranfirei insattguinem. Htutriri ojsa &partes
Tertla» rationls spwmaticas sangutnc,non insiciamur^fedsanguine ilte naturam seminisfibi comparauit, crasttk, tentore,candore.
soiutio. Vel dtc fanguinem remotum essepartium spermatkdrum alimentum ysemen vero aut qutdfemiritsimikjmtnedia-
Qusnta>'respon- tum- Principumpartiumparenchjmataexsanguinequidemgeneranttir, sed earumprimaftaminaexsimtneor-
detur. tumducunt.Massolusin segeneratjicetvtrumc^obtineatprincipium,quia locum conciptendo;nutrkndo &souett-
dosoetui accommodatum non habet: non tamenpropterea otiofum dici debetfemen maris,quia otiosum ideB^quod
Cumdebet,autpoteft agere,non agit,at in senecdebet,necpoteft agere, quiamatricem non habevstctritici semenex-
tra terrdsinum non agit.postremam raitonem magnisacit Argenterius* Vixn.credibile ejse putat,ex tanttdofemi*
ne,jpermaticas omnes partesgenerari.lta^ contra veterum omnium inedicorum decreta,parte$ nullas ex seminege*
nerari conctudit. Verum rithit eft hac in re quod miremur: habet eni?nglorUsu£pr<£cipuum hoc caput Argentetius,
quod rittiil non corruperit antiqm doclrind. is Gatenum vbic^ carpit,imo discerpit,eum quo ture,quaqq iniurta lan-
cinans,nunc in Hippocrate,mox in Ariftotetem acuteos ac virus conuertit. Ouam bene aut,aut malejoctiorum efto
iudkium.Hicquam misere Galetiumerroruinsimutet3audiantoes. Nonpoweft(ait)expusitlofeminCitantaofiiu,
cartila~
1 *
crassamentum, nec esfiuh, aut in riitiilum resotuatur necejse esl, aut ex eo quidpiamfierl debet,aut,vt volunt Peri-
patetici, inssatus & vapores dissolui debet. Frimum non admittet Philojephus, Vt emm ex nthilo mhttsit;ita,quod
esl,in nititlum vanescere nequit* Poftremumfieri non pojse docet hac ratione Gatenm, quod concepto semine contra-
hatur vterus & semen omrit ex parte amplexetur, ita vtssatui distendenti nullus reltttqudtut locus:adde quodfi in
ssatm dijsolueretur semen, diftentus vterm dtris torqueretur cruciatibm:Ex vna enimparte terr&siunt decem aqm:
&ex vnaaqmdecetn aeris:supereslergo,vt ex seminii crassamentopartes aliqua essormentur;eiusmodt erunt sper-
matic& dtcla, ossa, cartilagtnesjierui,vemiarteri&i membran&ld & earum color candidus,&subftatttk crajittiet
Secunda* lentorifesatisindicant.Iam verbJpermaticaspartes exseminesieri ita demonstratur. Gffa,cart:tlagmesimembran&,
VinCuU,exanguia sunt alba^non ergb ex sanguinesiunt immediate, vi carnes,sed ex fanguine immutato,dealba*
to, & ittcrajsato; at taleseminis esl crajsamentum ssiuftra igitur materiam essingendis illisparttbm idoneam expeU
let natura,&quafisui oblita talem sanguinem ejjicere conabitut\quale ah inttio eratsemen.
Tc£tia* His Galeni demonftrationibm, quas irridetcalumniator Argenterim, addemm rationesnostras.lnkclo in
Vterifinurn semineftatim contrahitur vterus & vim seminis sopitam suscttattunc aclionem incboantspirim &
natiuusseminis calor t Agit ergb momentofemen in materiam atiquam,non infanguinem^quia nondum affluxit.
Quisenim in coitu dupticemsecretionem ,seminisputa &fanguinis,ftmul &semelfieri dixerit ? lloc non admit-
tet Peripateticm. Jslott esseautemsanguinem, qui in coitu excernatur,omnibm notum est. Agunt iteiL inseminu
irassamentumspirttm,cui tanquamsubietlo insident; hoc vndiquaq3 verfant ; eimj^ dtsiimilarespartes secernuntt,
ex crasiioribm osia & cartitagines,ex vifcidioribm membranas & vasa essingentes, quibits septimo die delineatis &
rudimentum atiquodadeptis, affluitsanguisparenchymata essormaturm, &spattasibrarum vacua quafirimas
oppleturm. Si ergo dum sit conceptto, nullus e venis vteri fartguis adhuc effluxit, quoinodo ex sahguine pnma siet
partium delineatto ? Inimuerosanguinem, quo atiturscetm, &exquoparenchjmata essinguntur,pcr venasssrri,
O^aita. omritbm esl notum. In eum vfum conftrucla esl vmbilicatisvena quam Bfnbrji nutriculam vocant. Debet ergb
sriufquam adsemenseraturfanguis, esformari ahquod vas. Hoc autem quomodo exsanguine,qmsemirit nondunt
permixtus esl,generabitur ? dicessortasseper venulas vteriessundi in fmum sanguinem^sedsi id velis,cur nonper eas*.
dem venulas tmmediate aleturscetw? quid vena vmbtlicali opm erit ? dcbentscetus & matris cscula coireper imer-
teclumvas.
Quintaratio* Poftremb,generaripartes exsemine ita demonflraiur, quod eademfit mafcuki&sceminetfeminis natura,
idem color,idemgenerationis modm,vafa eadem pwparantia,excoquentia, eiaculantia,fola perseclione tantum di->
stinguuntur, quod masculeum calidtusfit magisquedaboratum; atsoemimumfemen, matenak cjseprinciptiim^
admittunt omnes-.cur ego mafculei feminis crassamento id denegabhnustSit hoc igitur raium, vtrumque semen noti
cfficientis modb,sed materialis etiam principit rationem habere.
Reppondetuj: Cuiusopiritonis veritasvtreddaturilluftrior, qMincontrariumaddutia suntrationes, erdinedijsotuenda
iingaiis tm°m-sunt. DUm GalenmJpermaticaspartes exsanguinegenerariscribit, non agnoscitgenerationem eam immuhatam,
AuthoritasGa- hoc eH, nonvultosimmediate exfanguine rubrogenerarivtcarnes^sedex sanguinevarieimmutato,&dtuersas
knt expiicatur. akerasi0ncspaJso,dealbato incrassataqr Hoc antem quid aliud esl quam exfeminegemrarn
soiutio"'101115 Vrimdrationi itasatissackndumputo.Insemineduefpectari,spiritus &corpuUntiam. PLationespirituum,
semen, Aristotetiprimo departibm animalimn natura,principium & efficiens rei qtugigrittur Gateno autemse-
cundo desemine,sormatorseetm dtcitur. Rattone ctajsamentimateriale &pastiuumprtncipium dicHiir. tlon ergo
eadem seminispars atluesl&potentia. Docet Auerrhoesinplcrisqueidemsssemouens &■tnotumficmldpidegra-
Sccunds satisfit. uitas m&uet,lapismouetur > infemine mouens,spiritUsesimcbileeius crajsamentum. Artisex sknesm optficiipdrs
noneslinhisqiuartefiunt,fedinnaturalibus,noneademeslratio.Hocdocet Ariftoteks libellodeJpiratione,cap.$.
Dijserentia eB(ait)artU adnaturam^nam illa tanquam inftrumenio catorevtitur,h&c verb & vt mftrumento,&
Vi materia.Qui emm ab arte ad opusadhibetur ignis^ ipfius operkpars non esl,at qui in natura habetur calor dissu-
susper i$sum,opusesl.
instrumenti eie-' Docii quidamduplexstaiuunt inftrumentum, quo & tn quo\ Injlrumentum qiio,mn remanet inparte coth
gana diuinstio. jso!utaJecl \n qU0. ^ e$ .subieclumsacuttatisscrmatrku: alioqm daretur tranfttussormalis esubkclo insubk-
clum: nam vis illa propriumfubieclum retinqueret/emenpnta^ & tranfirei insattguinem. Htutriri ojsa &partes
Tertla» rationls spwmaticas sangutnc,non insiciamur^fedsanguine ilte naturam seminisfibi comparauit, crasttk, tentore,candore.
soiutio. Vel dtc fanguinem remotum essepartium spermatkdrum alimentum ysemen vero aut qutdfemiritsimikjmtnedia-
Qusnta>'respon- tum- Principumpartiumparenchjmataexsanguinequidemgeneranttir, sed earumprimaftaminaexsimtneor-
detur. tumducunt.Massolusin segeneratjicetvtrumc^obtineatprincipium,quia locum conciptendo;nutrkndo &souett-
dosoetui accommodatum non habet: non tamenpropterea otiofum dici debetfemen maris,quia otiosum ideB^quod
Cumdebet,autpoteft agere,non agit,at in senecdebet,necpoteft agere, quiamatricem non habevstctritici semenex-
tra terrdsinum non agit.postremam raitonem magnisacit Argenterius* Vixn.credibile ejse putat,ex tanttdofemi*
ne,jpermaticas omnes partesgenerari.lta^ contra veterum omnium inedicorum decreta,parte$ nullas ex seminege*
nerari conctudit. Verum rithit eft hac in re quod miremur: habet eni?nglorUsu£pr<£cipuum hoc caput Argentetius,
quod rittiil non corruperit antiqm doclrind. is Gatenum vbic^ carpit,imo discerpit,eum quo ture,quaqq iniurta lan-
cinans,nunc in Hippocrate,mox in Ariftotetem acuteos ac virus conuertit. Ouam bene aut,aut malejoctiorum efto
iudkium.Hicquam misere Galetiumerroruinsimutet3audiantoes. Nonpoweft(ait)expusitlofeminCitantaofiiu,
cartila~
1 *