DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.11126#0375
4i
T>eorgdnisyitalihui. 3?$
% ' m minart exstintat. Corscribit machinam ejse , & organum quo appetitus ad motum vtatur. Cum enim
^fei! mni voluntario motu, vt docet Arisioteles^. de anima, & Galenus libris demotu muscul. necejsarium siu
^ ^trapars quiescat, alterd moueatur ,& in organo motus aliquid sitconuexum qttod moueatur, atiquid
^MMMum> cuipJrsmotainnitatur,corillud organum ejsn contendit, & voluntario motucierivult. Sedmise-
ek^li°0ucinatus esi Auerroes. Motum namque Voluntarium & sedare dumfit^ &excitare quiescentem possu- conuciiitm
NisJT yctp. y libri i.de mottt musculi: tardiorem & velociorem, ranorem &srequentiorem motumsacit^jou^ Auerrocs.
'%J .at cordis motusin noftra potesiate nonesl, vtnobispareat. Ouinetiam qui a sentiente antma concttd-
i {i0motus,nitnqttameslsine dpprehensione & cognitione: talis autemion esl cordis motus. Dites prd Atter^ obic<ai6„
l(, Galenumpulfum appellan tnterdum aclionem liberam-.erit igm- arbitraria. Sed vide quid iibertatisSolutio-
ii 0iineaudiat Galenus. Liberam aclionem vocatpulsum,qu&fuo impiWducitur, non arbitrio nofiro>> qunfyon-
\ tifuAj>wsicitur>nonmftra' Suntquicoranatura solomoueriputent; ;yod h&c fecundum Philofophos ,^s%n 0piniotert..
fatfiSnvri<siMiidcst% principiummotusi^^, qu&mouentur. Alij difiensionem cordisabanimasierivo- Quarta^il*'
se»iM| iltnt} cotitraclioneM vero asola natura ■, concidentibus fcilicetsuo pondere & deprestis pariettbus cordis. Nam ni°-
0C<inationeponderisgrauiaconeidunt,eriguntura caussa meiiore, fic in tremore sacultas brachium attollit,
«i|5|l ymtM kprimit, Sednon esl tremulus cordis motus,nec contractionem parit grauitas cordis ifit mim per Conue11"^
ssiituftionem, sumidorum vaporum invenofamaneriam,& vitalisjpiritm inaortamexclusio. Ergo incon*
'J%iit■trtftiotorobttr> nott imbecillitas. Itddecaujsa huius motusvarijvana suntphdofophati. Nos quidfentiamtts
ndMW profitebiwur. Sunt autem siabilienda prius &iacienda nobis luc sunddmenta. Motus apud Gale^ 0pinio ^
u#k numtripltx,violenw, animalis&tiaturaliti Viokntusnullasettperpetuus, eique opponitur qui secundum Quidvioienmt
ekiL nmir.imtsl. Animalis omnis voluntariusesl. Eumautem dcscribit elepMter Gaknus cap. ?. hbr. i.demotu "10t,us .
mufiul.Siquifi^ntyjedarepotes cumvu,&qu&non\uMysacere, motusuvoluntanus dicendus- Sipmer^
s«W| udmmaut tardius, crebrius aut rarius easacere potes,acliones hz voluntati feruiunt. Naturalis mow
tnultiplixett3Vtnaturalemultismodis dicipotesl. Eslnaturalis motussimplex ^quikfola natura&sorma t-
Itmntitri persicitur: eo motu grauia deprimuntur, leuiain sublime attolluntur. Secundo, naturalis dicituf Quidnaturaiis,
mtmAGxknO,qukunquevioknsoopponitur :ficmufculorum motusUietVoluntarij, interdum naturalesdi* Natura]is
mnmrfiK&T&$v<nv fehabeMt.tertio3naturdlisdicitur motus,quicunque aritmalisjdeH,volttntariusnon esl> d/catur. ;;
Siccafue j.libr. i. demotu mufador. cordis&arteriarum motum non vult cpaniMx, ides~i> voluntamope-
^lsl ufidndtura:&capitenono libr. j.devfii partium j cordismotum vult a natura ejfe ^tboracis ab anima.Sic
AumGakmts duOtantum siatuit sacttltatumgensra, naturakm & animalcm -y naturakm intelligit eamo*
'«kt tnnmqu&voluntarianonetf 3&earatione vitakmfubnaturali comprehendit. Hisita confiitntis j dicomo*
ssity tnmcordis naturalemejsetertia acctptionesideli, necavoluntatependere ,neca naturajinipli.iter$ sedasa* **otai tox^
'■ Mjii tultate (tmnia vitali, qu& naturalis eB. Non a vohtntate; qttia hunc motum ntc cohibere, nec exiitarepojfu- iu^al^imeiS
tkti , tnwpro Voluniatis imperio. Non a natura simpliciter: nihil enim mouet in co>pore ariunato, msi anima, dlio* sendus'
ht$ pifiures ejsntformz b & pluraprima, quod vera &folida Philofipbia nonpatitur. Amma ipfa animali na-
b sj| tmeH>qiu ad vnionem cum corpore conferuandam moutt cor, coquu in ventriculo, retoquit in iecore 4 persitit
jikk invmisMergo naturalis cordismoiusMcH^ anaturali sacultate anims,, qM voluntarianonesl, EJseau-
ifilM tm naturalem huhc motuni, caujfii omnesdemonfirant. Tres [untpulsus conunentvs caujfi , ejs ciens, finalis, ^ioh^
itiittiy injlrumentaria:at naturales omnessunt.Essicien; s.tcultasess vitalis, qu& totawjpirttttumg.neraiionem in- turaJeinesse!
ipiiifi wnbitigenew autem jpiritus eoperenrit motu i nam in diaftole fangutnem & aerem trahit, infjftole &jfii^-
ciens na-
ntM&jfiriwum excnmentapellit. Fmalis caiissaf quamfiue vfum fiue nmfiitatem Voces, riihil intertsl) FinaHs caussl
tnpkxefynutritk(firituofafubftantU, qus inftmftro cordisfinufiabulatur, temperatio eiusdem^ (pericuium "aturaiis.
iriwierat ne cor obperennes motm accenderetur, mfiaere velutfiabello ventilareiur ) & sumidorum vaporum
itywgmo, injlrumenta huius motus tidturalia sunt,mn ariimalia i animalid organa votat Galenus mufculos 0rgana natUi
&neruos; cor mufculus non eft, nist KocrujgnstKuf0; denfitate &colore camis. Nerui nulliadcordissinusse- «iia.
tuntur.lsj qukhm exilis admodum inpericardio & bafi cordis nentnlusasextaconiugatwne, qua recurren-
tempArit exortrn, sedeoadmotumnonindigetcor. Iniercepio erimhoc neruulo, aui faliem eiusprincipiOy
podad Imraafptr&arieri&vifitttr ,riih\lomnms mouentur cor & arterU ^vtf&ptin cambus sumtts expertu
i0 Cmm^litcor^s mm ca'!sszomnesfintnamralesb.naturalm ejsshuncmotum, &asicultatevitali^qUA
lo@t§ Wkntatianonesi, manareconcludtmus. Vtautemcomlujionishutusveritaschnuselucefcat, diluendafuiit ...
U0 1u<i*m 5 qut rudioram animos remorari popnt. miMalts (aiunt qutdam) omnis motus c&ntimm e&lat mo- Suraseln noa
y mm^ty HuMe gtmina intercisus esl. Admittamus naiuralem, fi vritcussit &fimplex, continuum essqjed eiie niotum.
■ a;, vbidno sunt motusjiiquecontrarij, intermedia quiete esi opus. Obijcium fecundo, natutalem nuilitm motum
(-^°fmmes^y cordis autem motumejse compofuum. Dicmotum cordis nonejse compofitum^ sedduosesse ^.obicSd^
'0 {or<bs»mus,non vnum;quiaexduobuscontrarip motibus > non potesl Vnusmotusconfici, neque ex motibttssir i^Jj*0*
f.^l si ^01^ > Mex hneisfigura. Tertio id nobis obtrudunt, Qmqttid a natura nlouetur, propier finem mouetur\
[^i Wimfisemetadeptum-fueritquitsit,Aristoteli 7. Metaphys.ficdq^a calcfacia vi&forma propridrcsrigera-
. .0 &ab eademsorma nttnquam incalefciti St cor naturriutcrmoimttr > ergo pt dilatetur> aut contrahatufi
J'0 kktatum cttr confiringetur, aut contracinm cur dilatabitur ? Rcjponde, verum id esse in motu pure naturaii Soiutie»
' M AtMotu$cordi$abdriimaesJ,a vipusifica, qMMtumUm hakt c&gmiionem vfusfut, & fecundum variosap-
Jf ♦ *3 tetlm
T>eorgdnisyitalihui. 3?$
% ' m minart exstintat. Corscribit machinam ejse , & organum quo appetitus ad motum vtatur. Cum enim
^fei! mni voluntario motu, vt docet Arisioteles^. de anima, & Galenus libris demotu muscul. necejsarium siu
^ ^trapars quiescat, alterd moueatur ,& in organo motus aliquid sitconuexum qttod moueatur, atiquid
^MMMum> cuipJrsmotainnitatur,corillud organum ejsn contendit, & voluntario motucierivult. Sedmise-
ek^li°0ucinatus esi Auerroes. Motum namque Voluntarium & sedare dumfit^ &excitare quiescentem possu- conuciiitm
NisJT yctp. y libri i.de mottt musculi: tardiorem & velociorem, ranorem &srequentiorem motumsacit^jou^ Auerrocs.
'%J .at cordis motusin noftra potesiate nonesl, vtnobispareat. Ouinetiam qui a sentiente antma concttd-
i {i0motus,nitnqttameslsine dpprehensione & cognitione: talis autemion esl cordis motus. Dites prd Atter^ obic<ai6„
l(, Galenumpulfum appellan tnterdum aclionem liberam-.erit igm- arbitraria. Sed vide quid iibertatisSolutio-
ii 0iineaudiat Galenus. Liberam aclionem vocatpulsum,qu&fuo impiWducitur, non arbitrio nofiro>> qunfyon-
\ tifuAj>wsicitur>nonmftra' Suntquicoranatura solomoueriputent; ;yod h&c fecundum Philofophos ,^s%n 0piniotert..
fatfiSnvri<siMiidcst% principiummotusi^^, qu&mouentur. Alij difiensionem cordisabanimasierivo- Quarta^il*'
se»iM| iltnt} cotitraclioneM vero asola natura ■, concidentibus fcilicetsuo pondere & deprestis pariettbus cordis. Nam ni°-
0C<inationeponderisgrauiaconeidunt,eriguntura caussa meiiore, fic in tremore sacultas brachium attollit,
«i|5|l ymtM kprimit, Sednon esl tremulus cordis motus,nec contractionem parit grauitas cordis ifit mim per Conue11"^
ssiituftionem, sumidorum vaporum invenofamaneriam,& vitalisjpiritm inaortamexclusio. Ergo incon*
'J%iit■trtftiotorobttr> nott imbecillitas. Itddecaujsa huius motusvarijvana suntphdofophati. Nos quidfentiamtts
ndMW profitebiwur. Sunt autem siabilienda prius &iacienda nobis luc sunddmenta. Motus apud Gale^ 0pinio ^
u#k numtripltx,violenw, animalis&tiaturaliti Viokntusnullasettperpetuus, eique opponitur qui secundum Quidvioienmt
ekiL nmir.imtsl. Animalis omnis voluntariusesl. Eumautem dcscribit elepMter Gaknus cap. ?. hbr. i.demotu "10t,us .
mufiul.Siquifi^ntyjedarepotes cumvu,&qu&non\uMysacere, motusuvoluntanus dicendus- Sipmer^
s«W| udmmaut tardius, crebrius aut rarius easacere potes,acliones hz voluntati feruiunt. Naturalis mow
tnultiplixett3Vtnaturalemultismodis dicipotesl. Eslnaturalis motussimplex ^quikfola natura&sorma t-
Itmntitri persicitur: eo motu grauia deprimuntur, leuiain sublime attolluntur. Secundo, naturalis dicituf Quidnaturaiis,
mtmAGxknO,qukunquevioknsoopponitur :ficmufculorum motusUietVoluntarij, interdum naturalesdi* Natura]is
mnmrfiK&T&$v<nv fehabeMt.tertio3naturdlisdicitur motus,quicunque aritmalisjdeH,volttntariusnon esl> d/catur. ;;
Siccafue j.libr. i. demotu mufador. cordis&arteriarum motum non vult cpaniMx, ides~i> voluntamope-
^lsl ufidndtura:&capitenono libr. j.devfii partium j cordismotum vult a natura ejfe ^tboracis ab anima.Sic
AumGakmts duOtantum siatuit sacttltatumgensra, naturakm & animalcm -y naturakm intelligit eamo*
'«kt tnnmqu&voluntarianonetf 3&earatione vitakmfubnaturali comprehendit. Hisita confiitntis j dicomo*
ssity tnmcordis naturalemejsetertia acctptionesideli, necavoluntatependere ,neca naturajinipli.iter$ sedasa* **otai tox^
'■ Mjii tultate (tmnia vitali, qu& naturalis eB. Non a vohtntate; qttia hunc motum ntc cohibere, nec exiitarepojfu- iu^al^imeiS
tkti , tnwpro Voluniatis imperio. Non a natura simpliciter: nihil enim mouet in co>pore ariunato, msi anima, dlio* sendus'
ht$ pifiures ejsntformz b & pluraprima, quod vera &folida Philofipbia nonpatitur. Amma ipfa animali na-
b sj| tmeH>qiu ad vnionem cum corpore conferuandam moutt cor, coquu in ventriculo, retoquit in iecore 4 persitit
jikk invmisMergo naturalis cordismoiusMcH^ anaturali sacultate anims,, qM voluntarianonesl, EJseau-
ifilM tm naturalem huhc motuni, caujfii omnesdemonfirant. Tres [untpulsus conunentvs caujfi , ejs ciens, finalis, ^ioh^
itiittiy injlrumentaria:at naturales omnessunt.Essicien; s.tcultasess vitalis, qu& totawjpirttttumg.neraiionem in- turaJeinesse!
ipiiifi wnbitigenew autem jpiritus eoperenrit motu i nam in diaftole fangutnem & aerem trahit, infjftole &jfii^-
ciens na-
ntM&jfiriwum excnmentapellit. Fmalis caiissaf quamfiue vfum fiue nmfiitatem Voces, riihil intertsl) FinaHs caussl
tnpkxefynutritk(firituofafubftantU, qus inftmftro cordisfinufiabulatur, temperatio eiusdem^ (pericuium "aturaiis.
iriwierat ne cor obperennes motm accenderetur, mfiaere velutfiabello ventilareiur ) & sumidorum vaporum
itywgmo, injlrumenta huius motus tidturalia sunt,mn ariimalia i animalid organa votat Galenus mufculos 0rgana natUi
&neruos; cor mufculus non eft, nist KocrujgnstKuf0; denfitate &colore camis. Nerui nulliadcordissinusse- «iia.
tuntur.lsj qukhm exilis admodum inpericardio & bafi cordis nentnlusasextaconiugatwne, qua recurren-
tempArit exortrn, sedeoadmotumnonindigetcor. Iniercepio erimhoc neruulo, aui faliem eiusprincipiOy
podad Imraafptr&arieri&vifitttr ,riih\lomnms mouentur cor & arterU ^vtf&ptin cambus sumtts expertu
i0 Cmm^litcor^s mm ca'!sszomnesfintnamralesb.naturalm ejsshuncmotum, &asicultatevitali^qUA
lo@t§ Wkntatianonesi, manareconcludtmus. Vtautemcomlujionishutusveritaschnuselucefcat, diluendafuiit ...
U0 1u<i*m 5 qut rudioram animos remorari popnt. miMalts (aiunt qutdam) omnis motus c&ntimm e&lat mo- Suraseln noa
y mm^ty HuMe gtmina intercisus esl. Admittamus naiuralem, fi vritcussit &fimplex, continuum essqjed eiie niotum.
■ a;, vbidno sunt motusjiiquecontrarij, intermedia quiete esi opus. Obijcium fecundo, natutalem nuilitm motum
(-^°fmmes^y cordis autem motumejse compofuum. Dicmotum cordis nonejse compofitum^ sedduosesse ^.obicSd^
'0 {or<bs»mus,non vnum;quiaexduobuscontrarip motibus > non potesl Vnusmotusconfici, neque ex motibttssir i^Jj*0*
f.^l si ^01^ > Mex hneisfigura. Tertio id nobis obtrudunt, Qmqttid a natura nlouetur, propier finem mouetur\
[^i Wimfisemetadeptum-fueritquitsit,Aristoteli 7. Metaphys.ficdq^a calcfacia vi&forma propridrcsrigera-
. .0 &ab eademsorma nttnquam incalefciti St cor naturriutcrmoimttr > ergo pt dilatetur> aut contrahatufi
J'0 kktatum cttr confiringetur, aut contracinm cur dilatabitur ? Rcjponde, verum id esse in motu pure naturaii Soiutie»
' M AtMotu$cordi$abdriimaesJ,a vipusifica, qMMtumUm hakt c&gmiionem vfusfut, & fecundum variosap-
Jf ♦ *3 tetlm