DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51541#0376
male quxsitis dixifacit,quod scripsifapra de assiofaj.super tter. ad»
uentitium.Sexto decidit etiam dubium iUud,cum t( fator dicit, uolo
quod medietas prxdij uenial in Titium.® vn talem dominam, cr fa
lios ipsuis natos ® nasciturostdicit,confideratis multis legibus,ipsius
dimidix dimidiam ad Titium pertinere, & aliam dimidiam dimidie
ad dominam ® silios,per l. sf.de ususru.accre.si quis Titio. C. de tm«
f>ub.® aliisfabfa.l.finff.de hxred.infauen. liber hemo. §. Titius.
Septimo dicit,quod si pater diuidensinter filiosdecernfaqubdB.sup»
pleret C.ducentas libras,quiB.decedens instituit D.hxredem, consiisa
eftaftio ex diuisione,uelsideicbmissb illi D.cbpetens-.quodek reguli
reslue debitor succeddt credito fiueeeontra:® hoc ,si'm totum: cr
si pro parte,pro eapartetut C.desideicom.cumsecundum.C.depcic/i
debitori.js.desol. Stichum,aut Pamphilum.§.aditio ss.defideius.l. hx
res.C.adlTalciddicet.® de bon.au.iudpos.luxor.Ddaub fabdite/
tiam,quod legatum faftum puissx,qux non efi nubilis xtatis, nubendi
<cau/a,non fatim debetur,sed citm nupseritssde lcg.iij.si legatarius.§,
si Patetur tamen,quod solui posset cautione recepta per haeredem de
refatuendo legato si non nupferit extante tempore nubendi, js fi. cui
plus,quam per legTallj.C.de leg.si in fraudem, Vltimb consutuit,
quod tefamento propter praeteritionem filij irrito declarato , donata
per patrem ipsi filio in uita^on veniunt conferenda,C.de donat, l.« «
ris alieni;® decoll.iUud.adfi.ssde do nat.l.ex donatione.® l.parm
tibus.C.deinofji.tefamen.de diuisione loquitur,secundum eum. Hip
104 con silij duo dcdla ad exeeutiont m pertinentia fcripsi supra de in»
stru.edi.$.nuncuerbdliqua.faperuer.sedpone,quxdam B.cr faper
ucrlhoc etiam quaeritur.Item Lambertinus de Ram. 'm sua quxstione*
qua incipit,quidam Acuitis, terminavit plura dubia:® e& primum,
an ualeat talis fabstitutic:P.silio haeredi meo uniuersdli subfiituo unum
ex siliis Titjj alterius filij mei,quem ipse haeres elegerit, uel nominaue
rit,Secundb,quidsi nuUwm elegit,uel nominauit,an xqualiter omnes
faccedant'® tunc an ex tefamento,ueldb intcfaatos® an natu po/l
mortem hxredissaccedat cum aliis?.In primo tenet,quod ualet subsii»
tutio-.inducit leges sequentesmsidcicommisiis ®in legatis. De pri*
mo ss.de leg.ij.cum pater silios.^. hoereditat em. cr adTrobxxfafto.fa
si quis rogatus.de secundo ff.de leg.ij l.si Titio,aut Seio.® l.cum qui»
dam.m prin.®l. unum ex familia.m prine ® §.rogo.® l.clim pater
silios. $. rogo, er $.4 silia. De fecundo membro tenet,quod si ipfe bae
res abstineat,uel adit ® decedit nominatione,uelelectione non sifat,
omnes filios extantes tempore te&amenti,quafidte&atore eltflos,ad
succefaonemuenire-.inducittres $$ .supra ultimo allegatos:silios tute
pofaa natos dicit non admitti cum prius natis,quid non erant in re«
rum natura, cum subfatutio sibi uendicauit locum,®sichabentur
prononscriptis,C.de caduc,tol.l.una,§.® quod triplici, dicit edant
textwm de his siliis expressum in lss.de leg.ij.cum pater filios,§. here
ditatem. in si.ibi,viriles autem,® c.Vhimo ad prxdiftainducit js. de
rebtisdub.l.utrum.$.cum quidam, quae soluit quaedam contraria di»
fanguendo,an detur arbitrium rogato dandi,uel non dandum sit ne*
cesiitasin dando: fed an arbitrium sit,in cui dando Tt addo, quod ibi
no.qudd fi in terminis quxsttonisunus solus silius Titij si^eresset, iUi
deberetur,per l.si Titio.superivs allegatam,® leges ibi fequentes: ®
p hoc patet huc casum non contingere,quod dixis. proxima rubricd*
msin.in quo non erat necefiitds m eligendo.Et ex quo farnus in mdts
riasubftiuitionum in aliaquxstione,quae incipit, quidam fecit ts&t*
mentu.tenuit,q, fi pater fabjhtuit pupillo pupi^atder, ® pupulus w
treuiuo decesiusiubftitutus adsuccefiionenouenii^nec ex tu pitpiUd
ris,necexvi tacita uulgaris intdlefle sub txpreffa pupillari Ad pri»
nm allegat, q, talis fubftitutto diciturtefammu pupillaria uendi»
catsibi locum pupillo safro sui iurisper mortem patris ss.de uu'g- (T
pupil.subilit.l j.or l.iani hociure.e^ Inft.eod.tit crea prine. Cunitf
gopupittas decefat adbucsiiiusfdmilMS,certum esl sub&tutioncm
tenerc.cumiUe etiam pubes safas durante patria potestate testei
non potui,sset,C.qui tek.sac.pos.l.iij.^ dedon.causa mor. L tam his»
Secundo inducit l.ij.$.quisquis.ibi,adeo autem,crc ff.de uulg. Ct p1*
pii subst.Tertio casu l.qubdsi sihus.ss.de capti.cr possli.reuer. Nort
obHat C.de caduc.tal.l.una,^.pro secundo .ubi de hoc, quia loquitur
in expressa uulgari.J^ec obslat l.si.pater filium.sf.de uulg. CT pMP“*
subst.quia ibi efl haresexpaternotefamento,non ex pupillari, ut c*
tiam ibi no .in ult.gl. Occ urritalia que ilio: si pater mstituit uentre^
Moris.& illi dtccdtnii m^upiUnri qMndocunque
^6 Specul.IIILlib.Partic.IlI
datur contra heredes uenietilet ab inte fato per se propter legata in
(odiciUis,de quo luersic.tx codiciUis.cr quod ex illis agatur ex tefa>
mento,cumfii tefatia mentis,allegat C.de codicihl.si. Dicit posse ad»
di quartum,cum haeres in sraudem legatariorum uult succrdere ab in-
tefatotde hoc fatim fab uervtem plerty.Dicit etiam addi posse quin
tum casum deexecutorabustefamentorum,qui possunt agere rontra
db<ercdes adlione ex tefamento,uttradant illius res, quas diftnbuere
debent:cr de hoc satis supride Mru.edi §.nitnc uero aliqua, uersic.
setas.scripsiin decret.loannes eo.tit.j.quassionem. Swper secundo
ipse sormat iMwmjn quo narrat legatum siftum Titio soluendum
ab h£rede-.seeundo ipsum Titium rogatum,ut illud mihi ressituerett
subdit,unde cum ipse Titius legatam agnouerit,ago contra, ipsum, ut
tnihi reflituatcumfiuMusperceptis,crc.Qubd agnouerit, suit di»
Hum,quiafi non agnouisset,non teneretur,nec compelli posset, ut a»
gnofceretff.ad Treb.nam quo ad ius.§,ult.crl.mulier.§.ult. tydato,
quod agnouissetfi non habet legatum,liberatur cedendoaftionemss
de legatdj.l. imperator, ubi etiam habetur de legatario,si posiit etiam
plus,quam sit reliftum,onerario®- uide,quod ibi not.in ult. gl. Pro»
pter id,quod de cefitone dixi ,sciendwm, quod terminatum fuit per
Bar.de Pratis,qu£stione,qu£ incipit,siliusfanilias. quo dsi te fator di»
xit,lego uxori me £ dotem suam,qu£ fuit mtUe&r est penes Petrum*
non siissicithtredemcedere afttonem,quando uxor iUam Petrum de-
legauerat,®" culpa voteft imputari manto,quod non exegitff.de iu»
re do.fiextraneusff.de pac.dotal.l.ob res^.si.sol.matM£uia. §. j. Si
uerb per uxorem depo/ita erat pecunia penes illum , cr uxor soluin
dotem promi ferat,tunc per iUud legatum uidetursolum legata libera^
ti ,nec est locus cefaomff.de date pr deg l.i.$.sed si dotem. Si uerb
maritus depo suerat,su ssichheredemcedereff.de legq.LantepenuL$,
ciuibus.quasi hoc legatum sit faeciei.ad quod facit optime js. de dote
pr£leg.l. j.uer.nam e® quis ita. PoteH enim legari quantitas,ut faecis
tsffde leg j.sed si certos.®-1 plane. § .ij .aer.fed hoc ita.Non obfat sf
dekg.jd.j.in prina®- de leg.iij. Paulo C aUunacho. quia ibi suit lega-
tum quantitatis fafta demonslrdtione:unde solut poterat. Non obfat
lcumseruus ss.de leg. s.^ C.delegat.cum alienam, quia ibi non suit
demonstratus aliquis,contra quem a^lio cediposset. hec Pet Consi»
liumlac.de Are.super pluribus punftis datum,hic mserere difaosui,
CT est tale-.Dixit enim siliam non mstitutam a patre , licet ei legasset,
posse de inossicioso agere:®- sic patri,qui te fatus suerat, ab intefato
faccedereff.deliberis ®- posib.l.inter extera, in authen. ut cum de
app.cogaliud quoty C.de hb.prxter.authent.cx catisa. Subdebat
tamen, quod si sratres nolebant iUam sussicienter d tare^ossentdlam
d succefaone repellere,secundum fatuta duitatis Parmensis, ubi, erat
quxssio,® secundum legem Longobard.tit.deiuccesl.si pateK j. (T
xstrub xiiij.l.iij:Tamen fi silia,eadem^ soror bxredum, nolebat fa>
r elegato, ®-infiiutit>nes de sratribus firmas e/se,procedebat utrunq;,
ff.de miufi.rup.®- irri.tesl.1.silio.Secundo confuluit hxredes inventa
pium facere posse,fi nondum se immiscuerant hxreditatipatern£,cuni
tempus ad id currat poft aditionem,uelimmifaonem, C.de iur. delib.
sincimus §siuerb postquam.rdem,siseimmiseuisset,®- tempus facb
xndielapfam non esset.Tertib dixit,hxrcd.es ipsos cum benesicio m»
uentarij dotem nouercx debere soluere-.ipsa tamen iuramento fuo ma
nfafare tenebatur bona mariti,C.de his,qui ad te le.consii.lprxstn»
ti. in residuo eos habere debere partem iure naturx debitam ; fecunda
ipforum numerum,ut quinque,uel ultra habeant dimidiam, paucio*
res tertiam,C.deinoss teflamen.cum quxritur.®- authen.nouo iure,
sumpta de corpore.de tnen ® semis.De eo,quod supererat,dixit lega
ta faluenda,iuxta uires hxreditatis omnibus legatariis pro rata sol»
vendo:®-integraliteromnibussihxreditasfussicit. Qjtarto dicit eo
casu,quo ex numero siliorum esset detrahenda dimidia,ad quam con-
sequendam de singulis legatis detrahi oporteret, levatum babitatio^
sus nouercx reliftum cenfebatur ad Aonem annos,cum ipsa fateretur
se maiorem annis L® sic app-aret ® ex afaeftu,® secundum id leg4
tum minui debere, secundum quod expediret lUi dimidix consequen^
dx,perl.hxreditatumcomputationi sf.ad iTalcid. Quinto dicit esse
certum filium rogatum de restituendo h fari poffe de legitima,tn qu4
fraudari non pote fi,C ad iTalcid.l.irritum.tamenantelegitirnam ®
ante omnia legata xs alienum,fab quo merito includuntur male qua»
sita,deducidebet.uteo.tit.l.inimponenda.® l.successbres. ® C.de
leg.Lfiuniucrsx.ff.ad Trcb.l.jffdeseparat.l.quoties.Adid, quod de
uentitium.Sexto decidit etiam dubium iUud,cum t( fator dicit, uolo
quod medietas prxdij uenial in Titium.® vn talem dominam, cr fa
lios ipsuis natos ® nasciturostdicit,confideratis multis legibus,ipsius
dimidix dimidiam ad Titium pertinere, & aliam dimidiam dimidie
ad dominam ® silios,per l. sf.de ususru.accre.si quis Titio. C. de tm«
f>ub.® aliisfabfa.l.finff.de hxred.infauen. liber hemo. §. Titius.
Septimo dicit,quod si pater diuidensinter filiosdecernfaqubdB.sup»
pleret C.ducentas libras,quiB.decedens instituit D.hxredem, consiisa
eftaftio ex diuisione,uelsideicbmissb illi D.cbpetens-.quodek reguli
reslue debitor succeddt credito fiueeeontra:® hoc ,si'm totum: cr
si pro parte,pro eapartetut C.desideicom.cumsecundum.C.depcic/i
debitori.js.desol. Stichum,aut Pamphilum.§.aditio ss.defideius.l. hx
res.C.adlTalciddicet.® de bon.au.iudpos.luxor.Ddaub fabdite/
tiam,quod legatum faftum puissx,qux non efi nubilis xtatis, nubendi
<cau/a,non fatim debetur,sed citm nupseritssde lcg.iij.si legatarius.§,
si Patetur tamen,quod solui posset cautione recepta per haeredem de
refatuendo legato si non nupferit extante tempore nubendi, js fi. cui
plus,quam per legTallj.C.de leg.si in fraudem, Vltimb consutuit,
quod tefamento propter praeteritionem filij irrito declarato , donata
per patrem ipsi filio in uita^on veniunt conferenda,C.de donat, l.« «
ris alieni;® decoll.iUud.adfi.ssde do nat.l.ex donatione.® l.parm
tibus.C.deinofji.tefamen.de diuisione loquitur,secundum eum. Hip
104 con silij duo dcdla ad exeeutiont m pertinentia fcripsi supra de in»
stru.edi.$.nuncuerbdliqua.faperuer.sedpone,quxdam B.cr faper
ucrlhoc etiam quaeritur.Item Lambertinus de Ram. 'm sua quxstione*
qua incipit,quidam Acuitis, terminavit plura dubia:® e& primum,
an ualeat talis fabstitutic:P.silio haeredi meo uniuersdli subfiituo unum
ex siliis Titjj alterius filij mei,quem ipse haeres elegerit, uel nominaue
rit,Secundb,quidsi nuUwm elegit,uel nominauit,an xqualiter omnes
faccedant'® tunc an ex tefamento,ueldb intcfaatos® an natu po/l
mortem hxredissaccedat cum aliis?.In primo tenet,quod ualet subsii»
tutio-.inducit leges sequentesmsidcicommisiis ®in legatis. De pri*
mo ss.de leg.ij.cum pater silios.^. hoereditat em. cr adTrobxxfafto.fa
si quis rogatus.de secundo ff.de leg.ij l.si Titio,aut Seio.® l.cum qui»
dam.m prin.®l. unum ex familia.m prine ® §.rogo.® l.clim pater
silios. $. rogo, er $.4 silia. De fecundo membro tenet,quod si ipfe bae
res abstineat,uel adit ® decedit nominatione,uelelectione non sifat,
omnes filios extantes tempore te&amenti,quafidte&atore eltflos,ad
succefaonemuenire-.inducittres $$ .supra ultimo allegatos:silios tute
pofaa natos dicit non admitti cum prius natis,quid non erant in re«
rum natura, cum subfatutio sibi uendicauit locum,®sichabentur
prononscriptis,C.de caduc,tol.l.una,§.® quod triplici, dicit edant
textwm de his siliis expressum in lss.de leg.ij.cum pater filios,§. here
ditatem. in si.ibi,viriles autem,® c.Vhimo ad prxdiftainducit js. de
rebtisdub.l.utrum.$.cum quidam, quae soluit quaedam contraria di»
fanguendo,an detur arbitrium rogato dandi,uel non dandum sit ne*
cesiitasin dando: fed an arbitrium sit,in cui dando Tt addo, quod ibi
no.qudd fi in terminis quxsttonisunus solus silius Titij si^eresset, iUi
deberetur,per l.si Titio.superivs allegatam,® leges ibi fequentes: ®
p hoc patet huc casum non contingere,quod dixis. proxima rubricd*
msin.in quo non erat necefiitds m eligendo.Et ex quo farnus in mdts
riasubftiuitionum in aliaquxstione,quae incipit, quidam fecit ts&t*
mentu.tenuit,q, fi pater fabjhtuit pupillo pupi^atder, ® pupulus w
treuiuo decesiusiubftitutus adsuccefiionenouenii^nec ex tu pitpiUd
ris,necexvi tacita uulgaris intdlefle sub txpreffa pupillari Ad pri»
nm allegat, q, talis fubftitutto diciturtefammu pupillaria uendi»
catsibi locum pupillo safro sui iurisper mortem patris ss.de uu'g- (T
pupil.subilit.l j.or l.iani hociure.e^ Inft.eod.tit crea prine. Cunitf
gopupittas decefat adbucsiiiusfdmilMS,certum esl sub&tutioncm
tenerc.cumiUe etiam pubes safas durante patria potestate testei
non potui,sset,C.qui tek.sac.pos.l.iij.^ dedon.causa mor. L tam his»
Secundo inducit l.ij.$.quisquis.ibi,adeo autem,crc ff.de uulg. Ct p1*
pii subst.Tertio casu l.qubdsi sihus.ss.de capti.cr possli.reuer. Nort
obHat C.de caduc.tal.l.una,^.pro secundo .ubi de hoc, quia loquitur
in expressa uulgari.J^ec obslat l.si.pater filium.sf.de uulg. CT pMP“*
subst.quia ibi efl haresexpaternotefamento,non ex pupillari, ut c*
tiam ibi no .in ult.gl. Occ urritalia que ilio: si pater mstituit uentre^
Moris.& illi dtccdtnii m^upiUnri qMndocunque
^6 Specul.IIILlib.Partic.IlI
datur contra heredes uenietilet ab inte fato per se propter legata in
(odiciUis,de quo luersic.tx codiciUis.cr quod ex illis agatur ex tefa>
mento,cumfii tefatia mentis,allegat C.de codicihl.si. Dicit posse ad»
di quartum,cum haeres in sraudem legatariorum uult succrdere ab in-
tefatotde hoc fatim fab uervtem plerty.Dicit etiam addi posse quin
tum casum deexecutorabustefamentorum,qui possunt agere rontra
db<ercdes adlione ex tefamento,uttradant illius res, quas diftnbuere
debent:cr de hoc satis supride Mru.edi §.nitnc uero aliqua, uersic.
setas.scripsiin decret.loannes eo.tit.j.quassionem. Swper secundo
ipse sormat iMwmjn quo narrat legatum siftum Titio soluendum
ab h£rede-.seeundo ipsum Titium rogatum,ut illud mihi ressituerett
subdit,unde cum ipse Titius legatam agnouerit,ago contra, ipsum, ut
tnihi reflituatcumfiuMusperceptis,crc.Qubd agnouerit, suit di»
Hum,quiafi non agnouisset,non teneretur,nec compelli posset, ut a»
gnofceretff.ad Treb.nam quo ad ius.§,ult.crl.mulier.§.ult. tydato,
quod agnouissetfi non habet legatum,liberatur cedendoaftionemss
de legatdj.l. imperator, ubi etiam habetur de legatario,si posiit etiam
plus,quam sit reliftum,onerario®- uide,quod ibi not.in ult. gl. Pro»
pter id,quod de cefitone dixi ,sciendwm, quod terminatum fuit per
Bar.de Pratis,qu£stione,qu£ incipit,siliusfanilias. quo dsi te fator di»
xit,lego uxori me £ dotem suam,qu£ fuit mtUe&r est penes Petrum*
non siissicithtredemcedere afttonem,quando uxor iUam Petrum de-
legauerat,®" culpa voteft imputari manto,quod non exegitff.de iu»
re do.fiextraneusff.de pac.dotal.l.ob res^.si.sol.matM£uia. §. j. Si
uerb per uxorem depo/ita erat pecunia penes illum , cr uxor soluin
dotem promi ferat,tunc per iUud legatum uidetursolum legata libera^
ti ,nec est locus cefaomff.de date pr deg l.i.$.sed si dotem. Si uerb
maritus depo suerat,su ssichheredemcedereff.de legq.LantepenuL$,
ciuibus.quasi hoc legatum sit faeciei.ad quod facit optime js. de dote
pr£leg.l. j.uer.nam e® quis ita. PoteH enim legari quantitas,ut faecis
tsffde leg j.sed si certos.®-1 plane. § .ij .aer.fed hoc ita.Non obfat sf
dekg.jd.j.in prina®- de leg.iij. Paulo C aUunacho. quia ibi suit lega-
tum quantitatis fafta demonslrdtione:unde solut poterat. Non obfat
lcumseruus ss.de leg. s.^ C.delegat.cum alienam, quia ibi non suit
demonstratus aliquis,contra quem a^lio cediposset. hec Pet Consi»
liumlac.de Are.super pluribus punftis datum,hic mserere difaosui,
CT est tale-.Dixit enim siliam non mstitutam a patre , licet ei legasset,
posse de inossicioso agere:®- sic patri,qui te fatus suerat, ab intefato
faccedereff.deliberis ®- posib.l.inter extera, in authen. ut cum de
app.cogaliud quoty C.de hb.prxter.authent.cx catisa. Subdebat
tamen, quod si sratres nolebant iUam sussicienter d tare^ossentdlam
d succefaone repellere,secundum fatuta duitatis Parmensis, ubi, erat
quxssio,® secundum legem Longobard.tit.deiuccesl.si pateK j. (T
xstrub xiiij.l.iij:Tamen fi silia,eadem^ soror bxredum, nolebat fa>
r elegato, ®-infiiutit>nes de sratribus firmas e/se,procedebat utrunq;,
ff.de miufi.rup.®- irri.tesl.1.silio.Secundo confuluit hxredes inventa
pium facere posse,fi nondum se immiscuerant hxreditatipatern£,cuni
tempus ad id currat poft aditionem,uelimmifaonem, C.de iur. delib.
sincimus §siuerb postquam.rdem,siseimmiseuisset,®- tempus facb
xndielapfam non esset.Tertib dixit,hxrcd.es ipsos cum benesicio m»
uentarij dotem nouercx debere soluere-.ipsa tamen iuramento fuo ma
nfafare tenebatur bona mariti,C.de his,qui ad te le.consii.lprxstn»
ti. in residuo eos habere debere partem iure naturx debitam ; fecunda
ipforum numerum,ut quinque,uel ultra habeant dimidiam, paucio*
res tertiam,C.deinoss teflamen.cum quxritur.®- authen.nouo iure,
sumpta de corpore.de tnen ® semis.De eo,quod supererat,dixit lega
ta faluenda,iuxta uires hxreditatis omnibus legatariis pro rata sol»
vendo:®-integraliteromnibussihxreditasfussicit. Qjtarto dicit eo
casu,quo ex numero siliorum esset detrahenda dimidia,ad quam con-
sequendam de singulis legatis detrahi oporteret, levatum babitatio^
sus nouercx reliftum cenfebatur ad Aonem annos,cum ipsa fateretur
se maiorem annis L® sic app-aret ® ex afaeftu,® secundum id leg4
tum minui debere, secundum quod expediret lUi dimidix consequen^
dx,perl.hxreditatumcomputationi sf.ad iTalcid. Quinto dicit esse
certum filium rogatum de restituendo h fari poffe de legitima,tn qu4
fraudari non pote fi,C ad iTalcid.l.irritum.tamenantelegitirnam ®
ante omnia legata xs alienum,fab quo merito includuntur male qua»
sita,deducidebet.uteo.tit.l.inimponenda.® l.successbres. ® C.de
leg.Lfiuniucrsx.ff.ad Trcb.l.jffdeseparat.l.quoties.Adid, quod de