Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1888)

107

μνημεια εκ τησ ακροπολεωσ

108

σμηματική, και ή μεγάλη εμπειρία περί τήν τε-
χνικήν έκτέλεσιν ούοέν άλλο εΐνε ή ή φυσική και
αναγκαία συνέπεια της μακράς ασκήσεως τών Ατ-
τικών, οίτινες απέ τοΟ εβδόμου ήδη αιώνος ήσκουν
τήν κατεργασίαν τοΟ λίθου. "Οτε οί Αττικοί κα-
θιέρωσαν εν τη άνδριαντοποιΐα τήν χρήσιν του
μαρμάρου, είχον ήδη τύπους έτοιμους και γνώσιν
ίκανήν της κατεργασίας αύτοΟ εκ της προτέρας
ασκήσεως τοΰ πώρου. Έργον άρα αυτών ήτο νά τε-
λειοποιήσωσι τούς τύπους τούτους και νά ρυθμί-
σωσι τήν έργασίαν προς τήν λεπτοτέραν τοΟ μαρ-
μάρου φύσιν. Οί τεχνΐται δέ της /ώρας εκείνης,
έν ή ήδη κατά τάς αρχάς τοΟ 6ου αιώνος είχον πα-
ραχθή εργα τοιαύτης σπουδαιότητος, οία εΐνε τά
πώρινα, οί τεχνΐται ούτοι ήδύναντο βεβαίως έντός
ήμίσεος αιώνος νά άποκτήσωσι τοσαύτην βεβαιό-
τητα και άσφάλειαν περί τήν τεχνικήν έκτέλεσιν
και έμπειρίαν, οία καταφαίνεται έν τή έργασία «τών
της Ακροπόλεως γυναικών». Δεν λείπουσι δέ και
τά εργα άτινα δεικνύουσι τήν πορείαν, ήν διήνυσεν
ή Αττική τέχνη μέχρι της τεχνικής ακμής τών
«γυναικείων άγαλμάτων της Ακροπόλεως».

Όφείλομεν δέ και τοΟτο νά προσΟέσωμεν, δ'τι
ένός τών σπουδαιοτέρων έν Άκροπόλει άγαλμάτων
τοΟ τύπου γυναικείας μορφής ή Αττική καταγωγή
ασφαλώς βεβαιοΟται ύπό της επιγραφής τοΟ βά-
θρου- ή δόξα δέ ήτις περιέβαλε κατά τήν άρχαιό-
τητα το όνομα τοΟ Αθηναίου Αντήνορος τοΟ ποιή-
σαντος τό άγαλμα τούτο ει,ε ίκανόν τεκμήριον ό'τι
δ τεχνίτης ούτος δχι μόνον αύτενέργειαν καλλιτε-
χνικήν ειχεν, άλλ' δ'τι και πρωτηγωνίστησεν έν τή
ιστορία της άρ/αίας τέχνης.

Αγνοώ αν θά πείσω τινά περί της ορθότητος
της γνώμης μου, το βέβαιον δμως εινε οτι και τών
άντιφρονούντων αί δόξαι δέν διατυποΟνται τόσον
σαφώς ώστε νά μή καταλίπωσιν άμφιβολίαν τινά.
ΣυμφωνοΟσι πάντες γενικώς άποδεχόμενοι τήν χια-
κήν καταγωγήν τών έν Άκροπόλει μνημείων, ή

δ'πως άλλως άσμενίζουσι νά όνομάζωσι ταύτην' έν
τοις καθ' έκαστα ό'μως φαίνονται άντιφάσκοντες και
προς εαυτούς και προς αλλήλους και προς τήν γε-
νικήν αυτών γνώμην,άποδεικνύοντες ούτω το σφα-
λερόν ταύτης. Επιφανής τις τών άλλοδαπών άρ-
χαιολόγων λόγον ποιούμενος έσνάτως έν γερμανική
τινι έφημερίδι· περί άρχαιολογικών πραγμάτων έτί-
μησε και έμέ μνημονεύσας τοΟ ονόματος μου. Με
ήλεγξε δέ γλαφυρώς πως δ'τι έθείοτνφΐώ έκ πα-
τριωτισμού, ή δέν γνωρίζω τίνος άλλης αιτίας,
μή διακρίνων τά αρχαιότερα Χιακα έν Άκροπόλει
εργα άπο τών νεωτέρων Αττικών. Δέν έπιθυμώ νά
άποδώσω το αύτο φιλοφρόνημα εις τον άνδρα, ού-
τινος τήν γηραιάν κεφαλήν στέφουσι τόσαι δάφναι
επιστημονικής δόξης. Έτερος δμως συμπολίτης
του αναιρεί άρδην τήν γνώμην ταύτην τοΟ είρημέ-
νου άρχαιολόγου πρεσβεύων δ'λως τά αντίθετα, δ'τι
δηλ. τά μέν αρχαιότερα έν Άκροπόλει μνημεία
εινε τέχνης αυτόχθονος, τά δέ της δευτέρας περιό-
δου τέχνης Χιακής' {ΛΥίηΙβΐ, Μίΐΐΐιβίΐ. ά. ατοΐι.
Ιηβί. 1888 σ. 113κ.έ.).

Περί της χαλκής κεφαλής (Μουσεία Αθηνών,
16) και τών δύο ένταυθα δημοσιευομένων κεφαλών
άπεφάνθησαν, ώς ήδη έρρήθη, δ'τι εινε εργα Όλυμ-
πιακής ή Πελοποννησιακής τέχνης. Τήν αυτήν δμως
χαλκήν κεφαλήν θεωρεί" δ ίοεβοίικβ (ϋΟΓραΓί. Ριό-
§ΓαΐΏΐΉ 1887) έργον νησιωτικής τέχνης, δμολογών
άμα δ'τι τδ έργον τοΟτο εινε διάφορον πάντων τών
άλλων έν Άκροπόλει άγαλμάτων. Τά πολυάριθμα
άρα αρχαϊκά μνημεΓα της Ακροπόλεως εΐνε ξένα
κατά τον συλλογισμόν τούτον τοΟ Ι,οβδοΙίΚβ τοΟ
δήθεν χιακου έργαστηρίου. Κατέλεξα έκ τών πολ-
λών τάς ολίγας ταύτας αντιφάσεις έπιθυμών νά
καταδείξω, δ'τι και τών άντιδοξούντων αί έπιστη-
μονικαί αύται άρναί δέν βασίζονται έπί σαφών και
άναμφισβητήτων άποδείξεων ού'τε εΐνε ίκαναί νά
παράσνωσιν άσφαλές και βέβαιον έδαφος εις τήν
ίστορίαν της αρχαϊκής τέχνης.

Έν Αθήναις 1888.

θ. Σοφούλης

προσθηκη

Νέαν άπόδειξιν της στενής συνάφειας τοΟ έν τω ρέχ,ει και ή έσχάτως εϋρεθεΓσα έν ταΓς σκαφαϊς της
2'!' πίνακι μνημείου μετά της άττικής τέχνης πα- Ακροπόλεως μικρά κεφαλή έκ τής ζωοφόρου τοΟ