DOI Artikel:
Philios, Demetrius: Thrausmata pinakiōn kai angeiōn ex Eleusinos
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14589#0115
195
ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ ΠΙΝΑΚΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΓΕΙΟΥ ΕΞ ΕΛΕΥΣΙΝΟΣ
196
φον της μελανόμορφου άγγειογραφίας" άλλα και ή
γραφή τοϋ ονόματος αύτοΟ δια το0 ει παράδοξος
φαίνεται μοι αναλογιζόμενα) ό'τι έτερος αγγειογρά-
φος τοΟ ημετέρου Κλειμάχου ούγι αρχαιότερος
τούς χρόνους, νεωστι δέ ωσαύτως τό πρώτον γνω-
στός γενόμενος και το πρώτον συνθετικόν τοΟ ονό-
ματος του έκ της αύτης έχων ρίζης ΚΛέσο<ρος
ύπογράφεται 1' τό ό'τι δέ εν τη γραφγ) τοΟ ^ άμφι-
ταλάντευσίν τινα δεικνύει το ήμέτερον άγγεϊΌν,ού-
δέν ενέχει τό καινοφανές, διότι όχι μόνον εν άγ-
γείοις άλλα και εν λι'Οοις εΰρηται τό τετρασκελές
2! ήδη και κατ' αυτήν τήν 67ΐν π. Χ. εκατονταετη-
ρίδα2, εγώ δέ νομίζω ό'τι και της εν Άκροπόλε'
των Αθηνών ευρεθείσης στήλης τό όνομα Λυσίας
μέ τοιούτον σίγμα (2) ην γεγραμμένον, τουλάχι-
στον τοιοΟτον έφάνη μοι παρατυχόντι κατά τήν
εΰρεσίν της, ουδέ πιστεύω ό'τι τούτο προηλθεν εξ
άπροσεξίας του γράψαντος 3. "Αλλο βεβαίως τό ζή-
τημα, άν και έν τοΐ'ς αναθηματικούς βάθροις τοΓς
έν Άκροπόλει Αθηνών εύρεθεΓσι τοΟ Ένδοίου και
το0 Θεοδώρου4 πρέπει κατά τον αυτόν λόγον νά
έξηγηθή τό άπαντών τετρασκελές ^ ή άν τουναν-
τίον έκ της τούτου υπάρξεως παρά τό τρισκελές
άνάγκη νά δεχΟώμεν ό'τι Ίωνες όντες οί τεχνϊται
έκεΐνοι διά του Ιωνικού" άλφαβήτου έπέγραψαν και
τά όνόματά των.
Και ταΰτα μέν τοιαύτα" τί δ' αρά γε ήν γε-
γραμμένον μετά τό σύνηθες και σαφές εκείνο Κίε'ι-
μα-χος μ έποίησε; σώζονται νΟν έ'τι σαφη εξ
γράμματα ΚΕΜΙΚΕ' τί δέ τό έβδομον είναι ά-
δηλονΓ" άλλά και τοΟτο άν έσωζετο άμφιβάλλω
άν θά έποριζόμεΟα σαφέστερόν τι νόημα. Νά ύπο-
Οέσωμεν ότι κατ' έ'κΟλιψιν έρρήΟη Κέμί — και
έμι = και είμι θά ήτο τολμηρόν, διότι, ό'σον εγώ
τουλάχιστον ήξεύρω , τοιαύτης τινός έκθλίψεως
παράδειγμα δέν ύπάρχει' επίσης πολύ πιθανή δέν
μοι φαίνεται ή ύπόθεσις , ό'τι όνομά τι έκεΐ οιον-
δήποτε έκρύπτετο. Άλλά και αυτοί οί άγγειο-
1 Παράβ. Δελτίον 'Λρχαιολογικόν 1889 σελ. 64" περί τούτου τοϋ
τεχνίτου ώμίλησεν έν τώ ΙνταϋΟα Γερμ. Ινστιτούτο) ό διδάκτωρ κ.
ΒοΙίΙϊΟκΙβΙ', άλλά τήν διατριβήν του δεν είδον άκυ'μη δημοσιευμένην.
2 ΚϊγοΙιΙιοΙΓ, δίικίϊβιι, έ'κδ. 4η, σελ. 94.
3 Παράβ. Δελτ. 'Λρχ. 1888, σελ. 44.
4 Παράβ. Δελ. 'Λρχ. 1888, σελ. 208-209 και τάς έκεΐ παρα-
πομπάς.
κ Έν τη απεικονίσει της επιγραφής φαίνεται ώς λείψανον ένος Υ
άλλά Ιν τω πρωτοτυπώ δέν είναι το'σον σαφε'ς.
γράφοι ύπέπιπτον εις γραφικά άμαρτήματα, άτινα
και ά'φινον ού'τως άδιόρθωτα, εΐ και ή διόρθωσις
αύτών δέν ήτο ίσως άδύνατος" ούδέν τό παράδοξον
λοιπόν νά ύπέπεσεν εις τοιούτον γραφικόν σφάλμα
και Ό ημέτερος ΚΙείμαχος1.
ΤοΟ πινακίου, οΰ έν τω αύτώ πίνακι παρέχομεν
τήν εικόνα (άριθ. 2) τά τεμάχια εύρέθησαν προ 5
έτών κατά τά χώματα τοΟ βωμον ώς φέρεται ση-
μειο)μένον έν τφ ήμερολογίω μου 2· Τά τρία, τά
και προσαρμόζοντα ακριβώς και άποτελοΟντα τό
άνώτερον αύτης μέρος, έν τω αύτώ τόπω, και τήν
αυτήν ήμέραν' τά τέταρτον (τά κατώτατον) μετά
τινας ημέρας έκεΐ που πλησίον, άλλ' όχι και έν τώ
αύτώ άκριβώς τόπω. Και όμως πάντες οί ίδόντες
αυτά συμφωνοΟσι ότι της αύτης πινακίδος είναι
και τοΰτο μέρος, ης και τά άλλα τρία τά προσαρ-
μόζοντα, και τούτου ένεκα συναπεικονίσθη ένταυθα
εις 0,002-0,003 μείζονα άπόστασιν ή ό'σην τά
ελλείποντα εις συμπλήρωσιν της έπιγραφής γράμ-
ματα μετρούμενα παρεϊχον, διότι ή μείζων αύτοΟ
προς τά άλλα τρία πλησίασις έφερεν εϊς τό άτο-
πον του νά φαίνηται ή πράς τά οπίσω κλίσις τοϋ
σώματος τοΟ εικονιζόμενου (κλίσις άληθώς παρά-
δοξος) έ'τι μείζων" άλλά και ή άπόστασις τών καθ'
έκαστα γραμμάτων άπ' άλλήλων και έν τοις σω-
ζομένοις δέν είναι πανταχοΟ ή αύτή, ώστε ουδό-
λως άπίθανον τά ελλείποντα 8 γράμματα νά κα-
τεΐχον μείζονα τόπον ή τά ύπάρχοντα συνεχή 8
κατά τά άνω μέρος της πινακίδος, άγγείων δέ ούτω
μακρά είκονιζόντων τά πρόσωπα ύπάρχουσι πολλά
παραδείγματα 3.
1 Τά δύο περισωΟε'ντα θραύσματα του αγγείου ί'σα σχεδόν δντα
πρός άλληλα άποτελοΰσι τό ήμισυ περίπου τοϋ κύκλου του στομίου τοϋ
λαιμού αυτού" άλλά τό έτερον αύτών είναι και ήτο προωρισμένον νά
ήναι άνεπίγραφον, άφοΰ φέρει κατά τό "χείλος μέλαν γάνωμα, τά δέ
γράμματα έγραψεν ό τεχνίτης έπί τοΰ' έρυΟροξάνΟου εδάφους διά μέ-
Ιανος. Τό πολύ πολύ λοιπόν Οά ήδυνάμεΟα νά όποΟε'σωμεν δτι ή έπι-
γραφή κατελάμβανε τά 3/4 τοϋ δλου κύκλου τοϋ στομίου 70 περίπου
άριΟμοϋσα γράμματα" άλλά πολύ πιΟανώτερον είναι νά ύποΟέσοιμεν
αύτήν πολύ μικροτέραν τό 1/3 μόλις τοϋ κύκλου καταλαμβάνουσαν. Ή
συμπλήρωσις, ήν φίλος άνήρ είκασε, ΚΛείμαχος μέποίησε χαΐ ειμί
χίραμος ιερά Οά ήτο Ί'σως οχι άτοπος, άν τάνωτε'ρω περί τοϋ Κέμι
ήούναντο νά οίκονομηΟώσι, και άν τά τελευταΐον γράμμα ήδύνατο νά
ήναι και Ρ.
2 Παράβ. Πρακτ. τοϋ έτους 1884 σελ. 76, Έφημ. 'Αρχ. 1885
σελ. 178 σημ. 2. Τά τρία τεμάχια φε'ρουσι ζωηρά τά ί'χνη της έκ
πυρός βλάβης και μο'νον τά τέταρτον, τό μή προσαρμοζόμενον, σώζει
της πινακίδος τάν άρχικόν χρωματισμών.
3 Παράβ. υιΊίοΙίδ, ΒβίΙΐ'α^ο ζιιγ ΚαηϊΙ^ΟδοΙποΙιΙο σελ. 21.
Τήν παραπομπήν οφείλω εις τάν κ. \νΌ11θΓ3.
ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ ΠΙΝΑΚΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΓΕΙΟΥ ΕΞ ΕΛΕΥΣΙΝΟΣ
196
φον της μελανόμορφου άγγειογραφίας" άλλα και ή
γραφή τοϋ ονόματος αύτοΟ δια το0 ει παράδοξος
φαίνεται μοι αναλογιζόμενα) ό'τι έτερος αγγειογρά-
φος τοΟ ημετέρου Κλειμάχου ούγι αρχαιότερος
τούς χρόνους, νεωστι δέ ωσαύτως τό πρώτον γνω-
στός γενόμενος και το πρώτον συνθετικόν τοΟ ονό-
ματος του έκ της αύτης έχων ρίζης ΚΛέσο<ρος
ύπογράφεται 1' τό ό'τι δέ εν τη γραφγ) τοΟ ^ άμφι-
ταλάντευσίν τινα δεικνύει το ήμέτερον άγγεϊΌν,ού-
δέν ενέχει τό καινοφανές, διότι όχι μόνον εν άγ-
γείοις άλλα και εν λι'Οοις εΰρηται τό τετρασκελές
2! ήδη και κατ' αυτήν τήν 67ΐν π. Χ. εκατονταετη-
ρίδα2, εγώ δέ νομίζω ό'τι και της εν Άκροπόλε'
των Αθηνών ευρεθείσης στήλης τό όνομα Λυσίας
μέ τοιούτον σίγμα (2) ην γεγραμμένον, τουλάχι-
στον τοιοΟτον έφάνη μοι παρατυχόντι κατά τήν
εΰρεσίν της, ουδέ πιστεύω ό'τι τούτο προηλθεν εξ
άπροσεξίας του γράψαντος 3. "Αλλο βεβαίως τό ζή-
τημα, άν και έν τοΐ'ς αναθηματικούς βάθροις τοΓς
έν Άκροπόλει Αθηνών εύρεθεΓσι τοΟ Ένδοίου και
το0 Θεοδώρου4 πρέπει κατά τον αυτόν λόγον νά
έξηγηθή τό άπαντών τετρασκελές ^ ή άν τουναν-
τίον έκ της τούτου υπάρξεως παρά τό τρισκελές
άνάγκη νά δεχΟώμεν ό'τι Ίωνες όντες οί τεχνϊται
έκεΐνοι διά του Ιωνικού" άλφαβήτου έπέγραψαν και
τά όνόματά των.
Και ταΰτα μέν τοιαύτα" τί δ' αρά γε ήν γε-
γραμμένον μετά τό σύνηθες και σαφές εκείνο Κίε'ι-
μα-χος μ έποίησε; σώζονται νΟν έ'τι σαφη εξ
γράμματα ΚΕΜΙΚΕ' τί δέ τό έβδομον είναι ά-
δηλονΓ" άλλά και τοΟτο άν έσωζετο άμφιβάλλω
άν θά έποριζόμεΟα σαφέστερόν τι νόημα. Νά ύπο-
Οέσωμεν ότι κατ' έ'κΟλιψιν έρρήΟη Κέμί — και
έμι = και είμι θά ήτο τολμηρόν, διότι, ό'σον εγώ
τουλάχιστον ήξεύρω , τοιαύτης τινός έκθλίψεως
παράδειγμα δέν ύπάρχει' επίσης πολύ πιθανή δέν
μοι φαίνεται ή ύπόθεσις , ό'τι όνομά τι έκεΐ οιον-
δήποτε έκρύπτετο. Άλλά και αυτοί οί άγγειο-
1 Παράβ. Δελτίον 'Λρχαιολογικόν 1889 σελ. 64" περί τούτου τοϋ
τεχνίτου ώμίλησεν έν τώ ΙνταϋΟα Γερμ. Ινστιτούτο) ό διδάκτωρ κ.
ΒοΙίΙϊΟκΙβΙ', άλλά τήν διατριβήν του δεν είδον άκυ'μη δημοσιευμένην.
2 ΚϊγοΙιΙιοΙΓ, δίικίϊβιι, έ'κδ. 4η, σελ. 94.
3 Παράβ. Δελτ. 'Λρχ. 1888, σελ. 44.
4 Παράβ. Δελ. 'Λρχ. 1888, σελ. 208-209 και τάς έκεΐ παρα-
πομπάς.
κ Έν τη απεικονίσει της επιγραφής φαίνεται ώς λείψανον ένος Υ
άλλά Ιν τω πρωτοτυπώ δέν είναι το'σον σαφε'ς.
γράφοι ύπέπιπτον εις γραφικά άμαρτήματα, άτινα
και ά'φινον ού'τως άδιόρθωτα, εΐ και ή διόρθωσις
αύτών δέν ήτο ίσως άδύνατος" ούδέν τό παράδοξον
λοιπόν νά ύπέπεσεν εις τοιούτον γραφικόν σφάλμα
και Ό ημέτερος ΚΙείμαχος1.
ΤοΟ πινακίου, οΰ έν τω αύτώ πίνακι παρέχομεν
τήν εικόνα (άριθ. 2) τά τεμάχια εύρέθησαν προ 5
έτών κατά τά χώματα τοΟ βωμον ώς φέρεται ση-
μειο)μένον έν τφ ήμερολογίω μου 2· Τά τρία, τά
και προσαρμόζοντα ακριβώς και άποτελοΟντα τό
άνώτερον αύτης μέρος, έν τω αύτώ τόπω, και τήν
αυτήν ήμέραν' τά τέταρτον (τά κατώτατον) μετά
τινας ημέρας έκεΐ που πλησίον, άλλ' όχι και έν τώ
αύτώ άκριβώς τόπω. Και όμως πάντες οί ίδόντες
αυτά συμφωνοΟσι ότι της αύτης πινακίδος είναι
και τοΰτο μέρος, ης και τά άλλα τρία τά προσαρ-
μόζοντα, και τούτου ένεκα συναπεικονίσθη ένταυθα
εις 0,002-0,003 μείζονα άπόστασιν ή ό'σην τά
ελλείποντα εις συμπλήρωσιν της έπιγραφής γράμ-
ματα μετρούμενα παρεϊχον, διότι ή μείζων αύτοΟ
προς τά άλλα τρία πλησίασις έφερεν εϊς τό άτο-
πον του νά φαίνηται ή πράς τά οπίσω κλίσις τοϋ
σώματος τοΟ εικονιζόμενου (κλίσις άληθώς παρά-
δοξος) έ'τι μείζων" άλλά και ή άπόστασις τών καθ'
έκαστα γραμμάτων άπ' άλλήλων και έν τοις σω-
ζομένοις δέν είναι πανταχοΟ ή αύτή, ώστε ουδό-
λως άπίθανον τά ελλείποντα 8 γράμματα νά κα-
τεΐχον μείζονα τόπον ή τά ύπάρχοντα συνεχή 8
κατά τά άνω μέρος της πινακίδος, άγγείων δέ ούτω
μακρά είκονιζόντων τά πρόσωπα ύπάρχουσι πολλά
παραδείγματα 3.
1 Τά δύο περισωΟε'ντα θραύσματα του αγγείου ί'σα σχεδόν δντα
πρός άλληλα άποτελοΰσι τό ήμισυ περίπου τοϋ κύκλου του στομίου τοϋ
λαιμού αυτού" άλλά τό έτερον αύτών είναι και ήτο προωρισμένον νά
ήναι άνεπίγραφον, άφοΰ φέρει κατά τό "χείλος μέλαν γάνωμα, τά δέ
γράμματα έγραψεν ό τεχνίτης έπί τοΰ' έρυΟροξάνΟου εδάφους διά μέ-
Ιανος. Τό πολύ πολύ λοιπόν Οά ήδυνάμεΟα νά όποΟε'σωμεν δτι ή έπι-
γραφή κατελάμβανε τά 3/4 τοϋ δλου κύκλου τοϋ στομίου 70 περίπου
άριΟμοϋσα γράμματα" άλλά πολύ πιΟανώτερον είναι νά ύποΟέσοιμεν
αύτήν πολύ μικροτέραν τό 1/3 μόλις τοϋ κύκλου καταλαμβάνουσαν. Ή
συμπλήρωσις, ήν φίλος άνήρ είκασε, ΚΛείμαχος μέποίησε χαΐ ειμί
χίραμος ιερά Οά ήτο Ί'σως οχι άτοπος, άν τάνωτε'ρω περί τοϋ Κέμι
ήούναντο νά οίκονομηΟώσι, και άν τά τελευταΐον γράμμα ήδύνατο νά
ήναι και Ρ.
2 Παράβ. Πρακτ. τοϋ έτους 1884 σελ. 76, Έφημ. 'Αρχ. 1885
σελ. 178 σημ. 2. Τά τρία τεμάχια φε'ρουσι ζωηρά τά ί'χνη της έκ
πυρός βλάβης και μο'νον τά τέταρτον, τό μή προσαρμοζόμενον, σώζει
της πινακίδος τάν άρχικόν χρωματισμών.
3 Παράβ. υιΊίοΙίδ, ΒβίΙΐ'α^ο ζιιγ ΚαηϊΙ^ΟδοΙποΙιΙο σελ. 21.
Τήν παραπομπήν οφείλω εις τάν κ. \νΌ11θΓ3.