Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Editor]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Editor]: Folia Historiae Artium (1.1964)

3. Rzut poziomy ołtarza śś. Dionizego, Rustikusa i Eleutera
w opactwie Saint-Denis pod Paryżem (według Panofsky'ego)

4. Przekrój poprzeczny ołtarza śś. Dionizego, Rustikusa i Eleu-
tera w opactwie Saint-Denis pod Paryżem (według Panofsky'ego)

cztery ściany ołtarza, jeżeli ten był odosobniony,
lub bardzo często trzy tylko, jeśli ołtarz już stał
bliżej ściany, tak samo jak wtedy, kiedy był połą-
czony z grobowcem. Przechowywane zwykle w skarb-
cach kościelnych, jeśli miały większą wartość,
frontalia zawieszało się na przeznaczonych do tego
miejscach ołtarza tylko w dniach świątecznych.
W najdawniejszych źródłach i inwentarzach noszą
one utartą nazwę tabulae. W opactwie w Lorsch,
jak świadczy źródło z XII wieku, opat Adelung,
żyjący w pierwszej połowie wieku IX „altare
domini ąuatuor ex partibus tabulis argenteis in-
clusit, ut nunc est". Salomonus o wiele później
„jussit tabulam ad altare principale auro gemmisąue

pretiosissimis adornari", a w wieku już XI Regin-
baldus „altare ad crucem auro argentoąue cinxit"4.
Znane są takie antependia złote, srebrne czy też
z mniej drogiego metalu złożone, ale za to emaliami
zdobne w kościołach Św. Ambrożego w Medio-
lanie, w katedrze akwizgrańskiej, w Kolonii, dzisiaj
w Muzeum, a kiedyś w kościele św. Urszuli, w Klo-
sterneuburgu, obecnie przerobione na retabulum,
w Petershausen, wreszcie w Komburgu w Szwabii,

4 Cf. E.F.A. Munzenberger, Zur Kenntnis und Wurdi-
gung der mittelalterlichen Altare Deutschlands, Frankfurt am
Main 1885, s. 14.

8