DOI Artikel:
Molè, Vojeslav: Studia nad sztuką pierwszego tysiąclecia n. e.: Sztuka peryferii wschodniej (przednioazjatyckiej) świata antycznego w pierwszej połowie I tysiąclecia i jej znaczenie dla sztuki najwcześniejszego średniowiecza
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19942#0029
li Split, pałac Dioklecjana, rzut poziomy (według Hebrarda-Zeillera)
budowli pochodzących z tego okresu. Około r. 300
powstaje pałac cesarza Dioklecjana w Splicie (ryc. 1),
niedługo potem w Rzymie bazylika Maksencjusza,
dokończona przez Konstantyna, w r. 315 zostaje
wzniesiony łuk triumfalny Konstantyna w Rzymie,
po zwycięstwie nad Licyniuszem zostaje założone
miasto Konstantynopol (r. 324), poświęcone już
w r. 330, bezsprzecznie największe przedsięwzięcie
budowlane cesarza, miasto na wzór Rzymu, z pa-
łacem Konstantyna jako punktem centralnym oraz
z kościołem św. Apostołów. Poza tym za panowania
cesarza Konstantyna, poza licznymi budynkami
o przeznaczeniu publicznym jako też poświęco-
nymi kultowi pogańskiemu, zostają wzniesione
świątynie chrześcijańskie nad Grobem św. w Jero-
zolimie fwielki kompleks) oraz bazyliki w Betlejem
i w Rzymie, przede wszystkim bazylika św. Piotra
w Watykanie oraz słynny wielki Oktogon w Antio-
chii nad Orontem. Wymienione budowle mają
charakter monumentalny, a z nimi wiąże się wszystko
inne, co znamionuje sztukę owych czasów. Odnosi
się to zwłaszcza do miasta i pałaców Konstantyna,
gdzie znalazły zastosowanie wszystkie techniki i ro-
dzaje sztuk plastycznych, począwszy od kamie-
niarstwa, rzeźby i stiuków, poprzez malarstwo
ścienne i mozaikowe, aż do technik tkackich i zło-
23
budowli pochodzących z tego okresu. Około r. 300
powstaje pałac cesarza Dioklecjana w Splicie (ryc. 1),
niedługo potem w Rzymie bazylika Maksencjusza,
dokończona przez Konstantyna, w r. 315 zostaje
wzniesiony łuk triumfalny Konstantyna w Rzymie,
po zwycięstwie nad Licyniuszem zostaje założone
miasto Konstantynopol (r. 324), poświęcone już
w r. 330, bezsprzecznie największe przedsięwzięcie
budowlane cesarza, miasto na wzór Rzymu, z pa-
łacem Konstantyna jako punktem centralnym oraz
z kościołem św. Apostołów. Poza tym za panowania
cesarza Konstantyna, poza licznymi budynkami
o przeznaczeniu publicznym jako też poświęco-
nymi kultowi pogańskiemu, zostają wzniesione
świątynie chrześcijańskie nad Grobem św. w Jero-
zolimie fwielki kompleks) oraz bazyliki w Betlejem
i w Rzymie, przede wszystkim bazylika św. Piotra
w Watykanie oraz słynny wielki Oktogon w Antio-
chii nad Orontem. Wymienione budowle mają
charakter monumentalny, a z nimi wiąże się wszystko
inne, co znamionuje sztukę owych czasów. Odnosi
się to zwłaszcza do miasta i pałaców Konstantyna,
gdzie znalazły zastosowanie wszystkie techniki i ro-
dzaje sztuk plastycznych, począwszy od kamie-
niarstwa, rzeźby i stiuków, poprzez malarstwo
ścienne i mozaikowe, aż do technik tkackich i zło-
23