DOI article:
Molè, Vojeslav: Studia nad sztuką pierwszego tysiąclecia n. e.: Sztuka peryferii wschodniej (przednioazjatyckiej) świata antycznego w pierwszej połowie I tysiąclecia i jej znaczenie dla sztuki najwcześniejszego średniowiecza
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19942#0043
10. Dura-Europos, synagoga, Ofiara Konona (kapłani), fragment malowidła
ściennego (według J. H. Breasteda)
na wzór hellenistycznych, a niektóre z wymienionych
malowideł wprost naśladują greckie koncepcje rzeź-
biarskie, jak np. personifikacje miast Dura-Europos
i Palmiry, przy czym warto zaznaczyć, że malowidła
te pochodzą — jak się wydaje — z I w. n.e. Dla
naszych rozważań bez porównania ważniejsze są
jednak grupy malowideł ściennych, których odkrycie
wywołało niemałą sensację; widziano bowiem w nich
na pierwszy rzut oka prekursorów malarstwa
bizantyńskiego2.
Bogate zabytki malarstwa ściennego wiążą się
z różnymi kultami religijnymi: z kultem własnych
semickich bóstw miejscowych — Balów, w gruncie
rzeczy identycznych z bóstwami Palmiry, z kultem
tychże Balów, ale zgrecyzowanych, utożsamianych
z bóstwami grecko-rzymskimi, a więc z kultem
swoistego synkretyzmu grecko-semicko-palmirskie-
2 J. H. Breasted, Oriental Forerunners of Byzantine Pain-
ting, London 1924.
37
ściennego (według J. H. Breasteda)
na wzór hellenistycznych, a niektóre z wymienionych
malowideł wprost naśladują greckie koncepcje rzeź-
biarskie, jak np. personifikacje miast Dura-Europos
i Palmiry, przy czym warto zaznaczyć, że malowidła
te pochodzą — jak się wydaje — z I w. n.e. Dla
naszych rozważań bez porównania ważniejsze są
jednak grupy malowideł ściennych, których odkrycie
wywołało niemałą sensację; widziano bowiem w nich
na pierwszy rzut oka prekursorów malarstwa
bizantyńskiego2.
Bogate zabytki malarstwa ściennego wiążą się
z różnymi kultami religijnymi: z kultem własnych
semickich bóstw miejscowych — Balów, w gruncie
rzeczy identycznych z bóstwami Palmiry, z kultem
tychże Balów, ale zgrecyzowanych, utożsamianych
z bóstwami grecko-rzymskimi, a więc z kultem
swoistego synkretyzmu grecko-semicko-palmirskie-
2 J. H. Breasted, Oriental Forerunners of Byzantine Pain-
ting, London 1924.
37